Maliye Bakanı Zeren Mungan, Kıbrıs’ta iki tarafın da benimseyebileceği bir anlaşmanın büyük önem taşıdığını ancak, kamu maliyesine yönelik olarak cari açıkları azaltma ve borç stokunu çevrilebilir hale getirebilmenin de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının ana hedefleri arasında olduğunu belirtti.

“Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın bir buçuk katı kadar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının borcu vardır” diyen Zeren Mungan, “Bu kamu borcunun 4.5 milyarı iç borç, 7.5 milyarı da Türkiye Cumhuriyeti’ne olan dış borçlardır” dedi.

Mungan, “ 2015 yılı için tüketici fiyatları endeksi Devlet Planlama Örgütü verileri ile yüzde 5.4 olarak öngörülmüştür. Bilindiği gibi üç yıllık bir bütçe söz konusudur. Bu anlamda da 2016 ve 2017 yılı için tüketici fiyatları endeksindeki artış 4.6 olarak öngörülmüştür” ifadelerini kullandı.

Zeren Mungan, 2015 yılı için Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın 8.8 milyar Türk Lirası’na ulaşması, reel büyümenin yüzde 4.1 seviyesinde olması, ithalatın 1.8 milyar Dolar düzeyinde olması ve ihracatın  147.3 Milyon Dolar seviyesine ulaşmasının beklendiğini vurguladı.

2015 yılı için yüzde 4.1 düzeyinde büyüme öngörüsünün söz konusu olduğunu kaydeden Mungan, “2014 Mali Yılı Bütçesi’nde 2 milyar 403.7 milyon Türk Lirası olarak öngörülen yerel gelirler yüzde 7.55 artışla 2 milyar 585.2 milyon Türk Lirası’na, 3 milyar 101.2 milyon Türk Lirası öngörülen yerel giderler ise yüzde 1.82 azalışla 3 milyar 44.7 milyon Türk Lirası’na ve 697.5 milyon Türk Lirası olarak öngörülen yerel bütçe açığı ise yıl sonu itibarı ile yüzde  34.12 oranında azalarak 459.5 milyon Türk Lirası olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir” dedi.

2015 Maliye Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesi sırasında Maliye Bakanı Zeren Mungan sunum yaptı.

“GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA’NIN BİR BUÇUK KATI KADAR KKTC İNSANININ BORCU VAR”

2014 Haziran sonu itibarıyla devletin borç stokunun 11 milyar Türk Lirası, kamu borç stokunun ise 12 milyar Türk Lirası olduğunu ifade eden Mungan,  “Başka bir deyişle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının bir yıl içerisinde yarattığı değerler, katma değerler, yani Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın bir buçuk katı kadar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının borcu vardır. Bu kamu borcunun 4.5 milyarı iç borç, 7.5 milyarı da Türkiye Cumhuriyeti’ne olan dış borçlardır” dedi.

"EKONOMİDEKİ RİSK SÜRÜYOR”

Mungan, 2015 Bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken öngörülen enflasyon rakamı olarak adlandırılan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artışları ve döviz fiyatlarındaki gelişmelerin baz alındığını ve önemli dayanaklar olarak kabul edildiğini kaydetti. Mungan, “ 2015 yılı için tüketici fiyatları endeksi Devlet Planlama Örgütü verileri ile yüzde 5.4 olarak öngörülmüştür. Bildiğiniz gibi üç yıllık bir bütçe söz konusudur. Bu anlamda da 2016 ve 2017 yılı için tüketici fiyatları endeksindeki artış 4.6 olarak öngörülmüştür” ifadelerini kullandı.

Baz olarak kullanılan unsurlardan bir diğerinin de Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, reel büyüme, ithalat ve ihracat rakamları olduğunu kaydeden Mungan, 2015 yılı için Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın 8.8 milyar Türk Lirası’na ulaşması, reel büyümenin yüzde 4.1 seviyesinde, ithalatın 1.8 milyar Dolar düzeyinde olması, ihracatın ise 147.3 Milyon Dolar seviyesine ulaşmasının beklendiğini vurguladı.

“2015 YILI İÇİN YÜZDE 4.1 DÜZEYİNDE BÜYÜME ÖNGÖRÜSÜ “

Mungan şöyle konuştu:
“Ülkemiz küresel krizin etkisi yanında kendine özgü Kıbrıs Sorunundan kaynaklanan siyasi çözümsüzlük, siyasi tanınmamışlık gibi ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyen faktörler ile de karşı karşıyadır. 2013 yılında döviz kurlarında başlayan ve devam eden dalgalanma ve ülkemizin hemen hemen tümüne yakınını etkileyen kuraklıktan dolayı reel büyüme tahminleri revize edilmiştir. Buna göre 2013 yılı için yüzde 2.6, 2014 yılı için yüzde 2.9 ve 2015 yılı için yüzde 4.1 düzeyinde büyüme öngörüsü söz konusudur.

Kıbrıs sorunundan kaynaklanan siyasi çözümsüzlük, siyasi tanınmamışlık gibi ülkemizin kendi özgü sorunları yıllar itibarı ile birikmiş yapısal sorunlarımız kamu maliyesinin sürdürülebilir yapısını zorlamaktadır. Yıllardır göz ardı edilen aşırı borç yükü ve bütçe açıkları büyümeyi engelleyici ve mali istikrarı bozucu faktör olarak önümüzde durmaktadır. Sadece bugünü değil geleceği de göz önünde bulundurarak bir yandan cari harcamalar için dış kaynak ihtiyacı azaltırken diğer yandan da kamu borç yükünü kontrol altında tutabilmek gerekmektedir. Bu çaba, faizleri düşürerek ve daha düşük vergi beklentisi yaratarak yatırımların da büyümesinde etken olacaktır.

Maliye Bakanlığı ve hükümet olarak temel yaklaşımımız; cari açıkları mümkün olduğu kadar düşürmek ve cari açıklar için Türkiye’den yapılan borçlanmaları en az seviyelere çekebilmek ve bununla birlikte de borç stokunu özellikle iç borç stokunu çevrilebilir hale getirmektir. Buna yönelik olarak Merkez Bankası ile de yoğun çalışmalar yürütülmektedir. Borç stokunun çevrilebilmesi; devletin gerek kendi kaynaklarından gerekse piyasalardan borçlanarak mümkündür. Bu anlamda da içerde toplanan mevduatların ülkede kalmasına yönelik Hükümetimiz ve özellikle Merkez Bankasının çabaları büyük önem taşımaktadır. Ama bu kaynakların tümünün ülke içerisinde kullanılması doğrudan bankalar vasıtası ile çok mümkün olamamaktadır. Bunun önünü açabilmek için Merkez Bankası bankalar arası piyasayı oluşturmuştur ve bankalardan ellerinde fazla miktar bulunanlar bunları diğer bankalara kullandırabilmekte veya Merkez Bankasında tutabilmektedir. Merkez Bankası özellikle devletin de piyasalara girerek borcunu çevirebilir hale getirmesinin önünü de açabilmek için yaptığımız istişareler çerçevesinde 375 Milyon Türk Liralık borçlanma senedi çıkarmış ve 90 güne kadar vadeli çoğunluğu Türk Lirası olmak üzere ve yüzde 9’lar düzeyinde faizle borçlanabilmiştir. Bu bizim için de bir örnek teşkil etmektedir. 2015 yılı için devlet borçlanma senedi çıkartma ve ayrıca gelirlerimizi istediğimiz seviyede artırabilmemiz halinde kendi kaynaklarımızdan da belirli bir miktar borç ödemesi yapmayı öngörüyoruz. Çünkü bu ülkenin geleceği ile ilgili temel sorun buradadır. Diğerleri güncel sorunlardır, palyatif sorunlardır ve gün ile ilgilidir, yılla ilgilidir. Biz geleceğimizi kurtarmak durumundayız diye düşünüyoruz.”

CARİ HARCAMALARDA TÜRKİYE KAYNAKLARININ AZALTILMASI…

Cari harcamalarda Türkiye Cumhuriyeti’nden alınan kaynakları ciddi oranda azaltmakta olduklarını belirten Maliye Bakanı Zeren Mungan, “Türkiye Cumhuriyeti’nden kamu maliyesine cari amaçlı alınan katkı;  2014 Bütçe Yılında 285 Milyon TL düzeyinden 2015 yılında 216 Milyon TL düzeyine azalacaktır. Başka bir söyleyişle Türkiye’den cari harcamalar için halk ağzında söylendiği şekli ile maaş ödemek için 70 Milyon daha az kaynak kullanacağız” dedi.

Dört yıl içerisinde Türkiye Cumhuriyeti’nden cari harcamalar için, yani maaş ödemek için artık Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümetlerinin borçlanmak durumunda olmayacağını ifade eden Mungan, Türkiye Cumhuriyeti’nden bu parayı almaya devam edeceklerini ancak bunu Reel sektör, esnaf, sanayici, ülkenin gelişmesi, piyasanın büyüyebilmesi , istihdamın artması , ekonominin büyümesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının önünün açılması için bu kaynakları kullanacaklarını vurguladı.

TASARININ HEDEFLERİ

Zeren Mungan, 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın; sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, gelir artırıcı tedbirler yanında, harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması hedefiyle hazırlandığını belirtti.

Mungan şöyle devam etti:
“Kesin Hesap Yasa Tasarısı görüşülecek olan 2013 Yılı Bütçesine ilişkin büyüklükleri sizlerle paylaşmak istiyorum. 2013 yılında bütçe giderleri 3,261.4 Milyon Türk Lirası, bütçe gelirleri 3,216.0 Milyon Türk Lirası, bütçe açığı 45.4 Milyon Türk Lirası olarak gerçekleşmiştir. Bütçe giderlerinin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya oranı yüzde 44.01, bütçe gelirleri yüzde 43.4, bütçe açığı ise yüzde 0.61 düzeyindedir.

2014 Mali Yılı Bütçesinin yıl sonu gerçekleşme tahminleri ise, bütçe gelirlerinde 3 milyar 591.5 milyon, bütçe gelirleri 3 milyar 531.5 milyon, bütçe açığı ise 62 milyon Türk Lirası olarak gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Bütçe giderlerinin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya oranı yüzde 43.94, bütçe gelirleri yüzde 43.18, bütçe açığı ise yüzde 0.76 düzeyinde olacaktır. Son aylardaki gelişmeler açığın sıfıra yaklaşması diğer bir deyişle gelirler ile giderleri karşılayabilme noktasına bizleri getirmektedir. 2014 Mali Yılı Bütçe Yasası’nda öngörülen açık; gelişen gelirler ve giderlerde yapılan tasarruflarla kapatılacaktır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının kendi kaynakları ile sağladığı ve harcamasını yaptığı bütçeye, yerel bütçeye bakacak olursak 2014 Mali Yılı Bütçesi’nde 2 milyar 403.7 milyon Türk Lirası olarak öngörülen yerel gelirler yüzde 7.55 artışla 2 milyar 585.2 milyon Türk Lirası’na, 3 milyar 101.2 milyon Türk Lirası öngörülen yerel giderler ise yüzde 1.82 azalışla 3 milyar 44.7 milyon Türk Lirası’na ve 697.5 milyon Türk Lirası olarak öngörülen yerel bütçe açığı ise yıl sonu itibarı ile yüzde  34.12 oranında azalarak 459.5 milyon Türk Lirası olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

“460 MİLYONA YAKIN AÇIK”

Başka deyişle; Kıbrıs Türkünün yaptığı harcamayı karşılamakta 460 milyona yakın bir açığı var. Alınan bütün tedbirlere rağmen gelirlerin artışı giderlerdeki tasarrufa rağmen halen böyle ciddi bir yerel bütçe açığı söz konusudur. Genel Bütçe yani bütçenin bütününe baktığımızda; Türkiye Cumhuriyeti katkılarıyla bütçeye yapılan kaynak aktarımları ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen giderleri de bütünleştirdiğimizde 2014 yılında 3 milyar 418.7 milyon Türk Lirası olarak öngörülen bütçe gelirleri yüzde 3.3 artışla 3 milyar 531.5 milyon Türk Lirasına, 3 milyar 776.2 milyon Türk Lirası olarak öngörülen bütçe giderlerinin ise yüzde 4.84 azalışla 3 milyar 593.5 Milyon Türk Lirasına ulaşacağı öngörülmektedir. Bir yandan gelirleri artırırken bir yandan da giderlerde azalışı gerçekleştiriyoruz. Böylece toplam bütçede 357.5 milyon Türk Lirası açık öngörürken yüzde 82.6 azalışla 62 milyon Türk Lirası olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.”

“DOLAYSIZ VERGİLER VE KDV’DE ARTIŞ”

Zeren Mungan, tüm yapılanlara rağmen ülkede bütçe açıklarının önemli bir sorun olarak kendini göstermekte olduğunu  söyledi.  Mungan, “2014 yılında özellikle yaşanan kuraklık ve diğer bazı sapmalar olmasına rağmen tasarruflar artırılarak, kaynakları daha verimli kullanılarak, verimlilik yükseltilerek gelirlerdeki artış ve en önemlisi de bütçe ödenekleri çerçevesinde hareket edilerek 2014 yılı bütçe performansı açısından oldukça başarılı oldu” dedi.

Mungan,  şöyle devam etti:
“Ama yeterli mi? Değil. Daha yapacağımız çok işler vardır… Ve yapacağımız şeyler olmasına rağmen bu noktalarda ciddi adımlar attığımızı söyleyebiliriz. Gerek dolaysız vergilerde, gerekse KDV’de yüzde 20’lere varan artışlar söz konusudur. Yeterli mi? Değil. Ama tüm Maliye Bakanlığı çalışanlarına önünüzde de ayrı ayrı teşekkür etmek istiyorum. Gelirlerle ilgili olarak özellikle Gelir ve Vergi Dairesi, Gümrük Dairesi ve bakanlıkların tahsilat amirlikleri çalışanlarına teşekkür etmek istiyorum. Bu noktada bizlere destek veren Hükümetimiz ve siz Değerli Milletvekillerimizin de katkılarını yadsıyamayız”

2015’DE YEREL GELİR VE GİDERLERDE ARTIŞ ÖNGÖRÜSÜ…

Mungan, hükümet programında da yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile yerel gelirlerde yüzde 11.79, yerel giderler ise yüzde  8.64 artış öngörüsü çerçevesinde 2015 Mali Yılı Bütçe Tasarısı’nın hazırlandığını ifade etti.

Mungan, “Giderlerimizi daha büyük ölçüde karşılayabilme imkanını sağlamak için yerel gelirlerimizi daha fazla artırıyoruz ve bu çerçevede Bakanlar Kurulu’nca 4 milyar 95 milyon Türk Lirası Gider, 3 Milyar 709 Milyon Türk Lirası gelir ve 386 milyon Türk Lirası Bütçe Açığı ile Cumhuriyet Meclisi’ne sevk edilen 2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı üzerinde Ekonomi, Maliye Bütçe ve Plan Komitesinde 1 milyon 720 bin Türk Lirası artış yapılarak 4 milyar 96 milyon 720 bin Türk Lirası gider, 3 Milyar 709  Milyon Türk Lirası gelir ve 387 milyon 720 bin Türk Lirası bütçe açığı ile onaylanmıştır”.

2013-15 DÖNEMİ BÜTÇE DEĞERLENDİRMESİ

Mungan, 2013 - 2015 dönemi bütçe değerlendirmesini de özetle şöyle yaptı:
“2013 yılı bütçesi toplam açığı 290 Milyon Türk Lirası düzeyinde öngörülmüşken, 2013’ü 45.4 Milyon Türk Lirası açıkla kapattık. 2013’ün ikinci yarısından itibaren, biraz evvel sıralamaya çalıştığımız özellikle dolaysız vergilerin geliştirilmesi ve yeni vergi, yeni fon ihdas etmeden kayıt dışılığın kayda alınması ile ilgili belirli bir yol aldığımızı söyleyebiliriz. Ama daha yapacak çok işimiz olduğunu da söylemekte yarar var. Özellikle borç yükleri devam ederken; bu borç yükleri bizim geleceğimizi ipotek altına alıyor bizim bir boyunduruğumuz, yani en az KKTC’nin tanınmamışlığı kadar ciddi bir boyunduruk bu, boynumuzda asılı ve her geçen gün gittikçe sıkan bir boyunduruk. 2013’teki bütçe açığının 45 Milyona çekilmesi, 2014’te de benzer yaklaşımlarla 357 Milyon öngörüsünün 62 Milyon Türk Lirasına indirilmesi öngörülmektedir. 2015 Bütçesinde ise bütçe açığı 387.7 Milyon Türk Lirası olarak öngörülmüştür toplam bütçe açığı, yerel gelir gider arasındaki değerlendirme çerçevesindeki bütçe açığı ise 683.7 Milyona geliyor ve bu rakam 2014 Bütçesine göre daha düşük düzeydeki bir rakamdır, 2014 Bütçesi 697.5 Milyon Türk Lirası bütçe açığı ile bilginize gelmişken, 2015 Bütçesi 683.7 Milyon Türk Lirası açıkla geliyor, yani bu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının yarattığı ve eksildiği paradır bu miktar diğer bir deyişle, yani daha fazla kayıt dışını kayda almak, daha fazla gelir toplamak, daha fazla tasarruf yapmak ve borcu döndürülür hale getirme ihtiyacımız devam etmektedir.

2015 BÜTÇESİ GİDERLERİ

2015 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı Ekonomi, Maliye Bütçe ve Plan Komitesinde 4 milyar 96 milyon 720 bin Türk Lirası olarak onaylanmıştır.
Personel ve diğer maaş ve benzeri ödemeler bütçeden Yüzde 75 düzeyinde pay almaktadır. Bu giderlerin yüzde 33’ünü Personel Giderleri yüzde 42’sini Cari Transferler oluşturmaktadır.  Sosyal Güvenlik Kurumları yüzde 1.66, Mal ve Hizmet Alımları yüzde 7.21, Sermaye Giderleri yani yatırım amaçlı harcamalar yüzde  6.17 pay almaktadır.

GELİRLER

Bütçe gelirlerine bakacak olursak Mahalli Gelirler 2.08 Milyar Türk Lirasında yaklaşık yüzde 51 düzeyinde. Fiyat İstikrar Fonu yüzde 13 düzeyinde, Diğer Fonlar yüzde 1.3, Türkiye Cumhuriyeti Yardımları yüzde 15 seviyesinde, Türkiye Cumhuriyeti Kredileri yaklaşık yüzde 10 düzeyinde ve toplamına baktığımızda yaklaşık bütçenin yüzde 91’inin kaynakları bellidir. Bütçe büyüklüğünün  yüzde 9’unun temini ise Maliye Bakanlığı çalışanları arkadaşlarımın görevidir. Kayıt dışılığı mümkün olduğu kadar kayda alarak; daha fazla vergilendirilerek, vergi oranlarını artırmadan, vergi alamadığımız yerlerden vergi alarak gelirleri geliştirmek zorundayız. Diğer yandan, tasarruf daha fazla tasarruf, özellikle yukarıdan aşağıya tasarruf yapmak açığımızı gidermek zorundayız. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanı bunu yapabilecek güçtedir ve mutlaka bunu çözecektir diye düşünüyorum. “

EN BÜYÜK PAY EĞİTİME

Maliye Bakanı Mungan, bütçede en büyük payın yine eğitime ayrılmakta olduğunu; 2015 yılında eğitime ayrılan kaynağın 524.4 Milyon Türk Lirası olduğunu ve bu rakamın toplam bütçe giderlerinin yüzde 12.8’ini oluşturduğunu belirtti.

Bütçede ikinci büyük payı 440.3 Milyon Türk Lirası yani bütçenin yüzde 10.75 ile Çalışma ve Sosyal Güvenliğe ayırdıklarını vurgulayan Mungan, devletin işveren sıfatıyla 52.1 Milyon TL tutarında Sosyal Güvenlik Primi ödemesinin söz konusu olduğunu, bu kaynaklarla 30 bin civarında sosyal sigorta emeklisi (314.5 milyon TL), 8 Bin 409 muhtaç yoksul, malul, malul gazi, şehit ailesi, şehit ebeveyni, özürlü ve benzeri diğer transfer ödemeleri (125.8 milyon TL) yapıldığını ifade etti.

Mungan, “Özetle yarım Milyar Türk Lirası bu ülkede Sosyal Güvenlik ve çalışma amaçları ile kullanılmaktadır” dedi.
Bütçede üçüncü büyük payı ise sağlığa ayırdıklarını kaydeden Mungan,. 2015 yılında sağlığa 268.6 Milyon Türk Lirası ayrıldığını, bu rakamın toplam bütçe giderlerinin yüzde 6.6’sına karşılık gelmekte olduğunu söyledi.

PERSONEL GİDERLERİ VE CARİ TRANSFERLER

“Bütçe Giderleri içerisinde Personel Giderleri ve Cari Transferler esnek olmayan büyük bir paya sahiptir” diyen Mungan, bunun nedeni olarak da hükümetin daha önce olduğu gibi çalışanlara TÜFE’de oluşacak toplam mükellefiyeti aşağıya çekmeyecek şekilde düzenleme yapma sürecini sürdürmeyi öngörmesini gösterdi.

Mungan şöyle devam etti:
“Ancak son yılların ortalaması ve 2015 Bütçe değerlerini mukayese ettiğimizde yapısal dönüşüme imkan sağlayacak bütçe kaynak tahsislerinde düzenlemeler söz konusu olup bu çerçevede reel sektör ve yatırım kalemlerinde artışlar sağlanmıştır. Bir yandan katılaşmış personel giderleri ve cari transferlerimiz var ama diğer taraftan da yatırımları ve reel sektöre aktarılan kaynakları her yıl artırarak sürdürmekteyiz. Özellikle Türkiye Cumhuriyeti kaynaklı yatırım projelerine sağlanan bütçe ödeneklerine karşın gerçekleşmeler düşük düzeyde kalmaktadır. Her yıl ilgili yılda öngörülen yatırım ödeneği kadar önceki yıldan ödenek aktarılmaktadır. 2015 Mali Yılında da 200 Milyon TL’nın üzerinde öngördüğümüz yatırım ödeneği Şubat 2015 de 200 Milyon TL’nın üzerindeki bir rakam Türkiye Cumhuriyeti kaynaklarından aktarılacak ve 400 Milyon TL’nın üzerinde yarım milyar TL’ye yakın bir TC kaynaklı yatırım kaynağı bütçede oluşacaktır…Şimdi daha önceki yıllarda özellikle geçmiş yıl ödeneklerinin aktarılmasında Nisan ayını bulan uygulamalar bulunduğumuz 2014 yılından itibaren artık Şubat Ayı başında geçmiş yılın ödenekleri de bütçelendiriliyor ve daha hızlı bir süreç yönetilmeye çalışılıyor. Ancak, özellikle yatırımcı bakanlıklar projeleriyle ilgili yeterli çalışmaları ödenek kullanımı öncesinde yeterli düzeylere getiremiyorlar. Bunun önemli nedenlerden biri; Planlama İnşaat Dairesi’nin yeterli eleman ve teknik donanıma sahip olmaması ile nitelik ve nicelik yeterli olmamasıdır. Hükümet olarak öngörümüz projelerin dış bürolardan alınması, Planlama İnşaat Dairesi’nin daha çok denetim ve kontrolle görevlendirilmesi daha fizibıl işlerin yürütülmesi ve zamanın daha iyi kullanılması açısından anlamlı olacaktır diye düşünüyoruz. Tabii bu süreçlerde yine ihale süreçleri içerisinde yani normal ihale kuralları içerisinde yürütülmesi çerçevesinde ve objektif kurallar ile hesap verebilirlik ve şeffaflık ilkeleriyle yürütülerek 2015 yılında yatırım kalemlerinin daha kapsamlı şekilde kullanılma imkanı bulunacaktır diye öngörüyoruz. Diğer yandan, Mahalli Kaynaklı Yatırım Projelerinde; yapılan planlamadaki sapmalarla yıl içerisinde ortaya çıkan yatırım mükellefiyeti, Yedek Ödenekler üzerindeki yükü artırmakta ve gerçekleşmeyi de öngörülen ödeneğin üzerine çıkarmaktadır.”

BELEDİYELERE AYRILAN ÖDENEK

Belediyeler ayrılan ödeneklere bakılacak olursa 2015 yılı içerisinde bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 11’lik bir artışla 176.83 milyon Türk Lirası bir kaynak öngörüldüğüne işaret eden Mungan, “Belediyelerin altyapı yatırımlarına katkı projesi 50 Milyon Türk Lirası öngörülmüştür. Diğer yandan, belediyelerin 313 emeklisi devlet tarafından ödenmektedir ve bu amaçla 2015 yılında 13 Milyon Türk Lirası ödenek ayrılmıştır. Belediyelerimizin çalışanları emekli olduklarında finansmanı Devlet Bütçesinden sağlanmaktadır. Belediyelere 2015 yılında ayrılan toplam kaynak; katkı, sosyal güvenlik ve yatırım amaçları için 240 Milyon TL’ye ulaşmaktadır” dedi.

REFORM DESTEKLEMEYE AYRILAN KAYNAK 140 MİLYON TL

Reform Desteklemeye ayrılan kaynağın 2014 Mali Yılındaki 115 Milyon TL 2015 Mali Yılında 140 Milyon TL’ye çıkarıldığını belirten Zeren Mungan, Reformların gerek kamu gerekse reel sektör için söz konusu olduğunu, ekonominin büyütülememesi, Gayri Safi Milli Hasılanın artırılamaması, istihdam olanaklarının artırılamaması durumunda istenen düzeye gelinemeyeceğini söyledi.

Mungan, “ Kamu tasarruf tedbirlerini alacak, herkesten adaletli vergi toplayacak, ama ülkede de reel sektör gelişecek, istihdam olanakları yaratacak ve o yarattığı istihdam olanaklarıyla Devletin üzerindeki istihdam baskısı kalkacak böylece ayni zamanda Devletin toplayabileceği vergi de artacaktır. Böylece toplumun tüm kesimlerinin refah seviyesi geliştirilecektir” dedi.

“EK MESAİDE YENİ DÜZENLEME İHTİYACI”

Ek mesailer ile ilgili olarak yasalarda yeniden düzenlenmeye ihtiyaç bulunduğunu da vurgulayan Zeren Mungan, 2015 Mali Yılı Bütçesi’nde ek mesai ödeneğinin azaltıldığını kaydetti.

Mungan, “Bu yıl tasarruf yapmak zorundayız, bu kadar bütçe açığı varken, Tarıma, Eğitime ve Sağlığa yeterli kaynağı ayıramıyorken, ek mesaide de bazı yasaların yeniden düzenlenmesi ile daha tasarruflu olmak zorundayız” dedi.

BÜTÇEDE TEMEL HEDEF

Hükümetin 2015 Mali Yılı Bütçesi’nde temel hedefin, sürdürülebilir bir kamu finansman dengesinin kurulması olduğunu vurgulayan Mungan, “Bu hedefe ulaşabilmek için kamu hizmetlerinin yerine getirilmesini sağlayacak, vergilerin toplanmasıyla buna ulaşabilmemiz mümkündür” şeklinde konuştu.

Devletin yaptığı harcamaların temel kaynağını oluşturan vergilerin, aynı zamanda önemli bir maliye politikası aracı olduğunu ifade eden Mungan şöyle konuştu:
“ Mükelleflerimize daha hızlı, daha çağdaş ve daha güvenilir hizmetler sunabilmek için tasarlanmış yeni teknik alt yapıya sahip Gelir ve Vergi Dairesi binası 2014 yılı içerisinde tamamlanmış ve hizmet vermeye başlamıştır. Farklı yerlerde hizmet veren çeşitli birimlerin faaliyetleri tek binada toplanarak hizmet kalitesi artırılmıştır. Vergi gelirlerini artırabilmek için öncelikle devlet üzerine düşeni yapmalıdır diye bakıyoruz. Devlet üzerine düşenleri yaptıktan sonra mükellefle ilgili zorlayıcı birtakım unsurları gündeme getirmek gerçekçidir. Vergi Daireleri daha yaşanılır, daha hizmet verebilir bir hale gelmek zorundadır. Teknolojiyi daha etkin kullanır hale gelmek zorundadır diye düşünüyorum. Vergi sisteminde etkinlik ve adaletin sağlanması, beyannamesini zamanında veren ve vergisini zamanında ödeyen yükümlerimiz için teşvik edici kuralların da eklenmesi amacıyla Gelir Vergi Yasası, Kurumlar Vergisi Yasası, Katma Değer Vergisi Yasası, Motorlu Araçlar Yol ve Trafik Yasası üzerinde yapılan değişiklikler Cumhuriyet Meclisinde yasallaştırılarak yürürlüğe konmuştur.”

VERGİ USUL YASA TASARISI MECLİSTE

1977 yılından beridir uygulamada bulunan ve güncelliğini büyük ölçüde yitirmiş olan Vergi Usul Yasası’nın, etkinlik, basitlik ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda ekonomik hayattaki gelişmeleri de dikkate alarak bütünlüklü bir şekilde günün koşullarına uygun hazırlandığını ifade eden Mungan, beyannamesini zamanında vermeyenlere Vergi Yasalarının gereklerini yerine getirmeyenlere uygulanacak cezaların da ağırlaştırılarak Yasa Tasarısının Cumhuriyet Meclisine sunulduğunu kaydetti.

Bakanlar Kurulu’nca yürürlüğe konan “Mali Düzenleme ve Kamu Alacaklarının İndirimli Tahsiline İlişkin Yasa Gücünde Kararname” yürürlükte kaldığı üç aylık sürede 17,400 yükümlünün bu kararname kuralları çerçevesinde mutabakat sağladığını belirten Mungan, Belediyelerde de 15,000 kişi müracaatta bulunduğunu ve182,5 milyon Türk Lirası civarında bir tahsilat beklendiğini vurguladı.

Mungan, muhasebe ve denetim mesleğini kayıt altına alıp bu mesleği icra edenleri de denetleyecek Muhasebe Meslek Yasa Tasarısı’nın da Cumhuriyet Meclisi’nin gündeminde olduğunu söyledi.

ÇİFTÇİ VE HAYVANCILARIN VERGİ YÜKÜ…FON UYGULAMALARI

“Çiftçi ve Hayvancıların vergi yükünü ve maliyetini azaltmak amacıyla çiftçi ve hayvancıları beyanname vermekten istisna tutularak bu sektörden alınacak vergiyi kuru tarımda yüzde 1, hayvancılıkta yüzde 2 ve sulu tarımda yüzde 3 gibi küçük oranlarla sınırlanmıştır” diyen Mungan, “2015 Mali Yılı Bütçesi’nde Turizm Fonu2ndaki 30 Milyon TL’lik gelire rağmen teşvik, tanıtma ve yatırım amaçlı toplam 74,5 Milyon TL kullandırılacak” dedi.

Mungan şöyle konuştu:
“Dünyada değişen mali koşullar ve mali yapı çerçevesinde bütçenin sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması, mali disiplinin sağlanması, kaynakların etkin, verimli, rasyonel kullanılması, devlet bütçesinin gelir ve giderlerinde birliğin ve şeffaflığın sağlanması amacıyla hazırlanan Cumhuriyet Meclisinde ivediliği de alınan 16 Fon Yasa Tasarısından 8’i yasallaşmış, 8’i ise Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesinde görüşülmeyi beklemektedir.”

Mungan, uluslararası standartlar ile Avrupa Birliği müktesep ve uygulamalarına paralel olarak KKTC’de kapsamlı, şeffaf ve verimli bir kamu iç mali denetimi oluşturulmasını ve geliştirilmesini sağlamayı amaçlayan Kamu İç Mali Kontrol Yasa Tasarısı’nın  gündemlerinde olduğunu ve Kamu Mali Yönetim Yasası’nın  üzerinde de çalışmaların sürdürüldüğünü ifade ederek, “ Bu yasayı da 2015 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisine göndermeyi öngörüyoruz” dedi.

Kamu İhale Yasa Tasarısı’nın da Cumhuriyet Meclisi’ne gönderildiğini kaydeden Mungan, “İhale Yasasında da şeffaflık, hesap verebilirlik, bireyler arasında eşit yarışma gibi unsurları sağlayabilecek ve Avrupa Birliği kurallarına uygun bir yasa hazırlanmıştır. Ancak yasa gönderilmekle birlikte, yasada öngörülen temel prensiplerin yer alacağı şekilde İhale Tüzüğünde birtakım düzenlemeler yapılarak, ihale süreçleri yönetilmeye çalışılmaktadır” şeklinde konuştu.

“KAMUDA İSTİHDAMLARINDA GEREKEN ÖZEN GÖSTERİLMEK ZORUNDA”

Zeren Mungan, kamunun çeşitli bakanlık ve dairelerinde istihdam ihtiyaçları bulunduğunu ancak personel giderlerinin bütçe içerisindeki yükü dikkate alınarak, sayı sınırlamaları getirmek zorunda olduklarını söyledi.

Mungan, şöyle devam etti:
“Maalesef önemli görevler üstlenen bir dairemizin 20 senedir kadrolu eleman almaması, geçici olarak çok sayıda eleman alınan bir başka dairemizin Kamu Hizmeti Komisyonu üzerinden açılan sınavına bu geçicilerden ancak onda birinin müracaat edebilecek nitelikler taşıyabilmesi gibi gerçeklerimiz ortada durmaktadır. Kamuda yapılan istihdamlarda artık gereken özen gösterilmek zorundadır. Kamuda çalışan her birey KKTC’de yaşayan tüm insanlardan alınan vergilerle sağlanan kaynaklarla hizmet verdikleri ortamlar düzenlenebilmekte, ücret ve maaşlarını alabilmektedirler. Kamu çalışanları da kendilerinin varlık nedeni olan insanlara verecekleri hizmetler ile onları olabildiğince memnun etmek durumundadır. İşte bu memnuniyetin sağlanabilmesi için hizmet verecek görevlilerin belli niteliklere sahip olması ve belirli sınavlardan göstereceği başarıya göre istihdam edilmesi gerekmektedir”

KIBRIS’TA ANLAŞMA YANINDA…

Maliye Bakanı Zeren Mungan, Kıbrıs’ta iki tarafın da benimseyebileceği bir anlaşmanın büyük önem taşımakla birlikte toplumun bütününü baskılayan ve geleceğini ipotek altına alan borç stoklarını sürdürülebilir bir hale getirmek ve bütçe cari açıklarını dış kaynak ile karşılamayı sonlandırmak gerektiğini söyledi.

Mungan, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti insanının, Kıbrıs’ta yapılacak bir anlaşma yanında, kamu maliyesine yönelik ana hedefi cari açıkları azaltma ve borç stoğunu çevrilebilir hale getirebilmektir” dedi.
(tak)