Vicdani retçiler Murat Kanatlı ve Haluk Selam Tufanlı’nın ‘askeri mahkemelerin bağımsızlık ve adil yargılama ilkesine’ yönelik Anayasa Mahkemesi’ne havale ettiği davası sonuçlanarak, karara bağlandı

Anayasa Mahkemesi, Askeri Mahkemeyi işaret etti

Didem MENTEŞ

Vicdani retçiler Murat Kanatlı ve Haluk Selam Tufanlı’nın ‘askeri mahkemelerin bağımsızlık ve adil yargılanma ilkesine’ yönelik Anayasa Mahkemesi’ne havale ettiği davası sonuçlandı.

Anayasa Mahkemesi, davacı Kanatlı ve Tufanlı tarafından ortaya konan ‘GKK’da görev yapan yargıçların GKK’ya bağlı (nezdinde) olduğu ve adil yargılanma ilkesi yönünde çeliştiği’ iddialarını reddetti.

Anayasa Mahkemesi kararında; GKK Mahkemesi’nde oturum yapan yargıçların ceza ve kaza mahkemelerinde yer alan yargıçlardan oluşup bağımsız ve tarafsız olduklarını belirtti.

Mahkeme, sivil yargıçların tüm adil yargılama ilkelerine uygun şekilde görev yaptıklarını ve sadece ‘nezdinde’ kelimesiyle adaletin yapıldığının görünür olmaktan uzak olduğunun söylenemeyeceği’ yönünde karar verdi. Mahkeme huzurundaki söz konusu davaların GKK Mahkemesi’ne iade edilmesini kararlaştırdı.

Anayasa Mahkemesi, davacı Kanatlı ve Tufanlı tarafından ortaya konan ‘GKK’da görev yapan yargıçların GKK’ya bağlı (nezdinde) olduğu ve adil yargılanma ilkesi yönünde çeliştiği’ iddialarını reddetti.

Başkan Narin Ferdi Şefik kararı okudu

Başkanlığı’nda Narin Ferdi Şefik, üye yargıçlar Ahmet Kalkan, Bertan Özerdağ, Peri Hakkı ve Beril Çağdal’dan oluşan Anayasa Mahkeemesi huzurundaki davada, İddia Makamı’nda Başsavcılık adına Savcı İlter Koyuncuoğlu ve Savunma avukatı Öncel Polili hazır bulundu. Ayrıca davayla ilgili vicdani retçiler Murat Kanatlı ve Haluk Selam Tufanlı da mahkemeyi takip etti.

Anayasa Mahkemesi saat 9:30’da ‘adil yargılanmayla’ ilgili dava kararını açıkladı. Dava kararını Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik okudu.

Anayasa Mahkemesi, GKK Mahkemesi’nde oturum yapan yargıçların ceza ve kaza mahkemelerinde yer alan yargıçlardan oluşup bağımsız ve tarafsız olduklarını belirterek, sivil yargıçların tüm adil yargılama ilkelerine uygun şekilde görev yaptıklarını ve sadece ‘nezdinde’ kelimesiyle adaletin yapıldığının görünür olmaktan uzak olduğunun söylenemeyeceği’ yönünde karar verdi.

“Mahkemeler bağımsızdır”

Mahkeme Başkanı Şefik, davacı tarafın ‘Askeri Mahkemelerin bağımsızlık ilkesiyle ve adil yargılama ilkesiyle çelişip çelişmediği’ iddiasını tek tek değerlendirdi.

Narin Ferdi Şefik, davacı Kanatlı ve Tufanlı tarafından ortaya konan ‘GKK’da görev yapan yargıçların GKK’ya bağlı (nezdinde) olduğu ve adil yargılanma ilkesi yönünde çeliştiği’ iddialarını reddetti.

Şefik, GKK Mahkemesi’nde oturum yapan yargıçların ceza ve kaza mahkemelerinde yer alan yargıçlardan oluşup bağımsız ve tarafsız olduklarını belirterek, sivil yargıçların tüm adil yargılama ilkelerine uygun şekilde görev yaptıklarını ve sadece ‘nezdinde’ kelimesiyle adaletin yapıldığının görünür olmaktan uzak olduğunun söylenemeyeceği’ yönünde karar verdi.

 Mahkeme huzurundaki söz konusu davaların GKK Mahkemesi’ne iade edilmesini kararlaştırdı.

“Anayasaya aykırı değil”

Davacının iddiasında yer alan ‘Hak Arama Özgürlüğü ve Yasal Yargı Yolu’ ile ilgili Anayasa’nın 17 maddesinin 2’inci fıkrasına vurgu yapan Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik, GKK Mahkemesi ve Yargıtay’ın yargılamalarının Anayasa’nın 17’inci maddesine aykırı olmadığına karar verdi. Başkan Şefik, Mahkeme huzurundaki 2/2013 ile 3/2013 sayılı davaların GKK Mahkemesi’ne iade edilmesini kararlaştırdı.

Anayasa’nın 17’inci maddesi

Anayasa’nın 17’inci maddesinin 2’inci fıkrası şöyle: “Herkes, yurttaş hak ve yükümlülüklerinin veya kendisine karşı yapılan bir suçlamanın karara bağlanmasında, yasa ile kurulan bağımsız, tarafsız ve yetkili bir mahkeme tarafından, makul bir süre içinde adil ve açık bir surette davanın dinlenmesi hakkına sahiptir.  Karar gerekçeye dayanır ve açık bir oturumda okunur”

Polili: “Davalar Askeri Mahkemede devam edecek”

Mahkeme kararı ardından dava avukatı Öncel Polili ve vicdani retçilerden Murat Kanatlı basına açıklama yaptı. Anayasa Mahkemesi’nin 2/2013 ile 3/2013 sayılı davalarda karar verdiğini söyledi. Savunma Makamı olarak bu davaların Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı nezdinde kurulan GKK Mahkemesi’nde olduğu yönünde iddiaları olduğunu aktaran Polili, herhangi bir mahkemenin herhangi bir kurumun nezdinde olamayacağı, bunun Mahkemelerin bağımsızlık ilkesiyle ve adil yargılama ilkeleriyle bağdaşmayacağını aktardı. Polili, iddialarının özellikle bir mahkemenin sadece adalet yapması değil, yapmış olduğu adaletin görünür olmasıyla ilgili olduğunu da söyleyerek, “herhangi bir kurumun nezdinde kurulan bir mahkemenin adaleti yaptığı görülmesi mümkün değildir” dedi. Anayasa Mahkemesi kararında, ‘nezdinde’ kelimesini GKK Mahkemesi’nin ‘bünyesinde’ kurulduğu yönünde kabul ettiğini aktaran Polili, sivil yargıçların tüm adil yargılama ilkelerine uygun şekilde görev yaptıklarını ve sadece bir kelime ile (nezdinde) adaletin yapıldığının görünür olmaktan uzak olduğunun söyleyemeyeceği’ yönünde karar verdiğini açıkladı. Bu davanın esas Vicdani Ret davası olmadığını sadece ‘adil yargılamayla’ ilgili havale davası olduğunu vurgulayan Polili, doğal olarak GKK Mahkemesi’nde devam eden vicdani retçilerin yargılamalarını durdurmuştu. Yeniden vicdani ret davalarına geri dönüleceğini aktaran Polili, “tabi bir taraftan vicdani ret ile ilgili bedel ödenmesi gerekiyorsa, vicdani retçi arkadalar ödemeye hazırdır. Tabi diğer taraftan da AİHM’de davalarımız devam etmektedir. Daha önce de mahkum olan arkadaşlarımız da ilgili davalar ilerlemektedir. Murat Kanatlı, Haluk Selam Tufanlı, Halil Karapaşaoğlu ile birlikte birçok arkadaşın davaları var ve vicdani retçilerin sayısı giderek artmaktadır” dedi.

Kanatlı: “Meclis yasal düzenlemeyi biran önce halletmeli”

Vicdani retçi Murat Kanatlı ise gelinen sürecin kritik olduğunu aktardı. Kasım ayında içerisinde CTP, TDP ve UBP’li milletvekillerin ortak kararıyla beraber Dilekçe Komisyonu’nun hazırladığı raporu, CTP’li milletvekili Fazilet Ödenefe’nin Meclis’te okuduğunu anımsatan Kanatlı, bir önceki Anayasa Mahkemesi kararı çerçevesinde Meclis’in yasal düzenleme yapmasıyla ilgili Başbakana çağrı yaptığını hatırlattı. Meclis’inde Vicdani Ret’in Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde tarif edildiği şekliyle bir insan hakları olduğunu vurguladığını  aktaran Kanatlı, “Anayasa Mahkemesi’nin bir önceki kararında söylediği, yasa koyucunun irade gösterdiği koşullarda, bizim yeni baştan tutuklanıp cezaevine gönderilmemiz gerçekten ilginç olacak” dedi. Kanatlı, mümkün olan en kısa sürede Meclis’in yasal düzenlemeyi halletmesiyle ilgili çağrı yaparak, “Bir de şu vardır savcılar neden dava açarlar kamu düzeni korumak için. Burada artık teknik bir konu söz konusudur. Bizim kamu düzenini bozmadığımızı Meclis’in kendisi de kabul etmiştir. Bir hak söz konusudur bu nedenle Başsavcılığın da bu davaları ileriye götürmemesiyle ilgili İnsiyatifin geçen haftalarda çağrısı vardı. Eğer davalar ileriye götürülecekse, bedel ödenmesi gerekiyorsa vicdani retçiler bu bedeli ödeyecekler. Şu aşamada 6-7 kişinin davası görüşülmekte. Meclis’te okunan kararlara rağmen bize yine hapis yolları gözükebilir. İlginç bir süreç olacak”