Ayşe GÜLER
Çalışma Eski Bakanı, TDP Milletvekili Zeki Çeler, ülkede ‘danışmanlık şirketi’ adı altında yurt dışından ‘kandırılarak’ yabancı işçi getirildiğini söyledi, bu durumun yasalara aykırı olduğunu vurguladı.

Çeler, danışmanlık şirketlerinin üzerine gidebilmek için Başsavcılık ile istişare içerisinde olduklarını, görüş beklediklerini de aktaran Çeler, rapor gelmeden görevden ayrıldığını belirtti.

“ Yabancı işçilerle ilgili reklamlar veriliyor. Reklamlarda, Kıbrıs Cumhuriyeti, Türkiye ve Amerika bayrağı var” diyen Çeler, “İnsanlar, Türkiye üzerinden gelecekleri için onun bayrağını da ilanlarda gösteriyorlar. Onlar da Kıbrıs’ın güneyinde çalışacağını zannederek, buraya geliyor” dedi.

Çeler, 15 aylık bakanlık döneminde özellikle işyerlerine kesilen cezalarla ilgili sıkıntı yaşadığını da aktardı.

YENİDÜZEN’e konuşan Çeler, bu süre içerisinde işlem yapılan işyerlerinin cezalarının silinmesi için şu anki hükümet ortaklarının milletvekilleri de dahil olmak üzere birçok kişinin aracı konulduğunu söyledi.

“Siyasi düşünseydim, çok daha farklı icraatlar yapabilirdim” diyen Çeler,  “Bu olayların üzerine o kadar çok üzerine gittik ki, haksız rekabetçiler açısından kendi kendime zarar verdim… Ama toplum açısından gönlüm rahat…” şeklinde konuştu.

Çeler, son dönemde polis tarafından yapılan denetimlere de değinerek, kaçak yakalanarak, tutuklanan kişilerin mağdur edenlerin önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı.

“Bir işçiden minimum 5 bin Euro…”

Çeler, yabancı uyruklu işçilerin adaya gelmeden önce ülkelerindeki acentelere para ödediklerini, söz konusu acentelerin de buradaki danışmanlık şirketlerine para göndererek, bağlantıya geçtiğini ifade etti.

Bu şekilde işçi getiren kişilerin bazılarının yabancı uyruklu, bazılarının ise KKTC vatandaşı olduğunu da ifade eden Çeler, gerekli tespitleri yaptıklarını aktardı.

Çeler, ‘danışmanlık şirketlerinin’ ciddi kazanç elde ettiğini, bir işçiden minimum 5 bin Euro aldıklarını da sözlerine ekledi.

“Çalışma Bakanlığı dışında kimse işçi getirme işlemi yapamaz”

Yasalara göre işçi getirme ya da iş bulma işlemlerinin yalnızca Çalışma Bakanlığı tarafından yapılabileceğini kaydeden Çeler, “Onun dışında kimse, iş bulma, işçi getirme acenteliği yapamaz” dedi.

Çeler, bu konudan rant sağlayan birçok kesim olduğuna değindi.

Bakanlık döneminde ‘kara liste’ oluşturulduğunu, bu kişilere izin verilmediğini belirten Çeler, bu nedenle ciddi saldırı altında olduğunu da dile getirdi.

Çeler, ülkeye çalışmak için yalnızca ‘ön izinle’ gelinebileceğinin altını çizdi.

“Esas mağdur edenlerin önüne geçilmeli”

Çeler, son dönemde polisin ciddi anlamda operasyona başladığını, birçok kayıt dışı insan yakalayarak, mahkemeye çıkardığını söyledi.

“Bu kişileri mağdur eden kimdir? Onun önüne geçmek gerekiyor” diyen Çeler, bu konuda yasal değişikliğin gündeme gelmesinin şart olduğunu aktardı.

Bu sorunun haksız rekabete de davetiye çıkardığını belirten Çeler, bir çalışma yaptığını, bunu da bakanlıkla paylaşacağını dile getirdi.

Çeler, bakanlık döneminde söz konusu kişilere bakanlığa başvuruda bulunması için güven verdiklerine değinerek, “ İşçilere ‘Bakanlığa başvur, şikayet et, mağdur olduğunu ispatlayabilelim’ dedik. Başvurması halinde, mağdur olduğunun ispatlanarak, kayıt dışı olsa da işlemleri yenileyerek, kayıt altına alınabileceğini ifade etmiştik” şeklinde konuştu.

Uluslararası standartlara bakıldığında çalışan nüfusunun yüzde 10’unun ‘kayıt dışı’ olarak kabul edildiğini dile getiren Çeler, bu oranın ülkemizde daha fazla olduğunu aktardı.

“Başıboşluk…”

Çeler, bakanlık dönemi öncesinde çok az denetim ve teftiş yapıldığını, bu nedenle ülkede ‘başıboşluk’ yaşandığını söyleyerek, bazı işveren ve ‘insan ticareti’ yapan kesimlerin birçok kayıt dışı işçi getirdiğini ifade etti.

15 aylık bakanlık döneminde; ülkeye çalışmak, hayallerini gerçekleştirmek için gelen birçok kişinin neyle karşılaştığına şahit olduğunu belirten Çeler, bu durumla ciddi anlamda mücadele vermeye çalıştığını dile getirdi.

“1 yılda yalnızca Girne’den 234 şikayet”

Çeler, 1 Ocak 2018-31 Aralık 2018 tarihleri arasında Girne’de 234 işçi, işverenlerle ilgili yaklaşık 234 yazılı şikayet yaptığını dile getirdi.

Şikayet yapanların 44’ünün 3. uyruklu olduğunu kaydeden Çeler, hepsinin de ‘maaş ödenmemesi’ ve ‘çalışma izni’ konusunda şikayetçi olduklarını belirtti.

“Ceza silinmesi için birçok aracı”

Çeler, yaptıkları denetimlerde işlem yapılan işyerlerinin cezalarının silinmesi için birçok aracı koyduğunu ifade etti.  

Bu dönemde yaşadığı bir örneği de paylaşan Çeler şöyle konuştu:  “Ürün toplamaya gelenler için kimlik kartı ile girişe müsaade ettiğimiz 3 aylık süre vardı. Dönemin Tarım Bakanı Erkut Şahali’nin de talebi üzerine, genelge yayınladık; bu kapsama paketleme işçilerini de almıştık. Güzelyurt’ta bir paketleme servisine denetlemeye gitmiştik. Kayıt dışı işçi tespit ettik. Bu şirketin geçmişte de cezası bulunduğu için kesilen cezası iki katına çıktı. 200 bin TL ceza kesilmişti. Dünya kadar aracı koydu. Şu anki hükümet ortaklarının iki tarafın milletvekilleri de dahil olmak üzere bize gelip, cezanın nasıl silinebileceğiyle ilgili talepte bulunan arkadaşlar oldu. Bunu reddettik.”

Çeler, “Bakanlık dönemimde siyasi düşünseydim, çok daha farklı icraatlar yapabilirdim. Bu olayların üzerine o kadar çok üzerine gittik ki, haksız rekabetçiler açısından kendi kendime zarar verdim… Ama toplum açısından gönlüm rahat…” dedi.

“Af hazırlığımız vardı, hayata geçiremedik”

Çeler, ülkede bulunan kayıt dışı kişilerle ilgili af çalışması hazırlığında olduklarını ancak hükümet değişikliği yaşandığını belirtti.

Kaçak olarak kişilerin kendi yüzünden mi yoksa işverenleri nedeniyle mi kayıt dışına düşürüldüğünün önemli olduğunu söyleyen Çeler, “Benim dönemimde yakalanan kayıt dışı kişilerde genelde patronların yarattığı mağduriyetler vardı. Sistem, insanları cezalandırıyordu” dedi.

İş imkanı, kayıt altına alma…

Çeler, kaçak işçilere yönelik af çalışması hakkında bilgi verdi.

İlk etapta bu çalışma ile ilgili ciddi reklam hazırlığı planlandığını ifade eden Çeler, bu bağlamda tüm kesimlere ulaşmayı hedeflediklerini kaydetti.

Çeler, 2 masa oluşturulacağını, ilk masada kayıt dışı kişilerin kayıt altına alınacağını söyleyerek, İçişleri Bakanlığı’nda af işlemini tamamlayan, bireysel şekilde kayıt dışına düşen kişilerin Çalışma Bakanlığı’nda kayıt altına alınacağını dile getirdi.  

Diğer masada ise sektörlerin işçi ihtiyaçlarının not edileceğini ifade eden Çeler, böylelikle hem kayıt dışı kişilerin kayıt altına alınacağı hem de iş imkanı yaratılacağını söyledi.

Çeler, çalışma hayata geçtiğinde; elzem ve acil önem arz edenler dışında, yurt dışında işçi getirilmesinin durdurulmasının planlandığını belirtti.

Çeler, afla birlikte işçileriyle ilgili yasal sorumluluklarını yerine getirenlerin de ödüllendirilmesinin hedeflendiğini ifade etti.

Çalışma Bakanı Dr. Faiz Sucuoğlu:

Danışmanlık merkezleri, bardaktaki bir damla

Çalışma Bakanı Dr. Faiz Sucuoğlu, kaçak işçiler konusunda ‘danışmanlık merkezlerinin’ bardağın içindeki bir damla olduğunu söyledi, “Olayın kendisini ortadan kaldırılırsa sorun da otomatik olarak ortadan kalkar” dedi.

Sucuoğlu, afla birlikte yasal düzenleme anlamında bir takım değişiklik yapılmasının da planlandığını kaydetti.

“100 kişiden 20’si kaçak”

Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) verilerine göre; ülkedeki kayıt dışı işçi oranın yüzde 20.4 olduğunu söyledi, “Her 100 kişiden 20’si kayıt dışı” dedi.

Sucuoğlu, bu rakamın son 10 yılın en yüksek zirvesi olduğunu kaydederek, “1-2 sene önce bu rakam, yüzde 16’lardaydı” şeklinde konuştu.

İşçilerin primlerinin yatırılmamasının devleti dolaylı etkilediğini ancak bu konuda insani boyutun önemli olduğuna değinerek, “Bu insanlar, yaşar yaşamaz. Kayıtlı değil. Devletin hizmetlerinden yararlanamaz. Ancak para karşılığında hizmet alabiliyor” dedi.

Af konusu…

Kaçağa düşen yabancı işçilerle ilgili af çıkartılacağını yineleyen Sucuoğlu, çalışmanın detaylarını paylaştı.

Sucuoğlu, bir yanda kayıt dışı işçilerin kayıt altına alınmasının hedeflendiğini, diğer tarafta da düzenli primlerini ödeyen işverenlerin mükafatlandırılmasının amaçlandığını kaydetti.

“Sertifikasyon şartı”

Ülkeye gelecek işçilere çalışacağı sektörlere yönelik ‘sertifikasyon’ şartı getirileceğini dile getiren Sucuoğlu, bu konuda yalnızca ön izin şartının aranmayacağını aktardı.

Sucuoğlu, Türkiye’nin bu alanda yaptığı çalışmaların araştırıldığını, zemin kabul edileceğini ifade ederek, Esnaf ve Zanaatkarlar Odası’nın da sürece dahil edileceğini dile getirdi.

Türkiye’deki işçilerin ise İş-Kur üzerinden ülkeye getirtilmesinin planlandığını ifade eden Sucuoğlu, bu kişilerin hangi sektörde çalışacaklarının da belli olacağını söyledi.