Fayka Arseven KİŞİ

Meclis Başkan Yardımcısı Armağan Candan, son 1 yıldır yaşanan pandemi ve siyasi gelişmelerle seçimlerden dolayı Meclis’teki yasa çalışmalarının aksadığını vurguladı.

Candan, Meclis Genel Kurulu’ndaki konuşmaların, tartışmaların, önerilerin ise özellikle pandemi sürecinde etkili olduğunu ifade etti.

Meclis’te şu an bütçe görüşmelerinin devam ettiğini anımsatan Candan, bütçe çalışmalarının ardından Seçim ve Halk Oylaması Yasası’nın ele alınabileceğini, hükümetin kararlılık göstermesi halinde Kamu Reformu’nun, Yurttaşlık Yasası’nın ve Yerel Yönetimler reformunun gündeme gelebileceğinin altını çizdi.

Toplum sağlığının risk altında olduğuna da değinen Candan, özellikle Covid-19’a yönelik aşılanmanın kaos ortamında, plansızlık içerisinde yapıldığına dikkat çekerek, bundan sonraki aşılamalarda bunların ortada kaldırılması için gerekli planlamanın doğru bir şekilde yapılması gerektiğini söyledi.

Meclis Başkan Yardımcısı Armağan Candan ile bu hafta hem ülke gündemini hem de Meclis çalışmalarını konuştuk.

YENiDÜZEN: İki dönemdir Meclis’te hem komitelerde hem de yurt dışı temaslarında yer aldınız. Şimdi Meclis Başkan Yardımcısı görevindesiniz. Sizce Meclis’in işleyişi tamam mı? Eksikliler var mı?

CANDAN:  Meclis’in iki kanadı var. Meclis Genel Kurulu ve komiteler. Genel Kurul’da yaşanan tartışmalar, toplum adına hükümetin denetlenmesi noktasında çok önemli bir görev üstleniyor. Örneğin; Meclis’te yaşanan tartışmalar, sorulan sorular, yapılan öneriler pandemi sürecinde başa göre bazı noktalarda adımlar atılmasına ve toplumun daha iyi bilgilendirilmesine yardımcı oldu.

Genel Kurul’da son 1 yıldır zaten pandemi süreci tartışmaları yaşandı. Ardından da Hükümet krizi, Cumhurbaşkanlığı seçimi sonrasında da Meclis Başkanlığı seçimi nedeniyle Meclis çalışmaları ciddi kesintilere uğradı.

Son 1 yıl içerisinde yasa üretimi anlamında daha önceki dönemlere göre ciddi bir azalma oldu.  Yeni yasaların ortaya çıkması, hükümet krizlerinden, yeni hükümetin kurulmasına kadar birçok nedenle aksadı ve ciddi gecikme yaşadı. Halbuki böyle bir lüksümüz yok.

Bütçe görüşmeleri şu an Genel Kurul’da yapılıyor.  Ama bu da 2-3 aylık gecikme ile yapılabiliyor.  1 yıldır yasa üretimi açısından yaşanan gerilemenin önümüzdeki dönemde hızlı bir şekilde giderilmesi gerekir.

Meclis’in mutfağı olan ve yasa çalışmalarının yapıldığı komitelerde son 1 yıllık dönem hariç bir çok yasa çalışması topluma kazandırılmıştır.

Biliyorsunuz, AB’ye Uyum Komitesi’nin başkanlığını yürütüyordum ve biz, hükümet tarafından komiteye gönderilmiş bütün yasa çalışmalarını tamamlamıştık.

Ama bir Kamu Reformu çalışması tamamlanamadı, şimdi bunun hükümet tarafından yeniden gündeme getirilmesi ve Meclis tarafından ileriye taşıması ve tamamlaması önemlidir.

Bir diğeri Yurttaşlık Yasası’nın tamamlanıp, gönderilmesi ve Meclis’in de bu konuda üzerine düşeni yapması gerekir. Bir konsensüs anlayışı içinde bu yasaların daha çağdaş bir hale getirilmesi önemlidir. 

Onun dışında erken seçim tarihinden bağımsız olarak Seçim ve Halk Oylaması Yasası, insanların daha kolay oy vermesini, daha az oyun yanmasını sağlayacak şekilde ve oy sayımının da daha hızlı ve daha rahat yapılabilmesi için düzenlenmesi gerekir.

Bunun için de Meclis, seçim ne zaman olacak olursa olsun bunu yapma yükümlülüğü vardır. Bu yasanın değiştirilmesi gerektiğine ilişkin olarak genel bir anlayış birliği de mevcuttur. İçeriğin nasıl şekilleneceğini göreceğiz.

Meclis’in önemli yurt dışı temasları da vardır. Son 3 yıldır, Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi’ne katılım gösteriyordum. Avrupa Parlamentosu’na dönük heyetlerimiz yıllardır temaslarını sürdürüyor. Ayrıca İslam İşbirliği Teşkilatı çerçevesinde yürütülen temaslar var. Ama son bir yıldır pandemi nedeniyle bu temaslar da sekteye uğradı. Şu anda AKPA toplantılarına online olarak katılıyoruz.   
 

“Seçim yasasının değişmesi yönünde ortak anlayış var”

YENiDÜZEN: Siyasi partiler, Seçim ve Halkoylaması Yasası ile ilgili bir görüşme gerçekleştirdi mi?

CANDAN:  Hayır. Ama en azından değiştirilmesi gerektiğine ilişkin ortak bir anlayış var. Özel bir komite oluşturulacak. Toplumun tamamını ilgilendiren bu yasa, temsiliyeti ve iradenin en sağlıklı şekilde seçim sandığına yansıması için çok önemlidir. Bu konuda Yüksek Seçim Kurulu’nun da katkılarıyla bir konsensüs anlayışı içerisinde seçim sistemi ele alınmalıdır.

Seçimle ilgili şuan için bir takvim yok. Hükümet programında Ekim ayı işaret ediliyordu. Ama onun sonrasında Başbakan Ersan Saner’in, Meclis kürsüsünden yapmış olduğu bir erken seçim çağrısı oldu. Ekim ayından da önce bir tarihte seçime gidilebileceği konuşuldu.  Ama henüz bu konuda netlik yok. Dolayısıyla seçim tarihinden bağımsız olarak biz bu değişiklikleri, Meclis’te bütçe görüşmeleri tamamlandıktan sonra ele almalıyız.

“Aşıda kaosa ortamına son verilmeli”

YENiDÜZEN: Ülkemizde pandemi devam ederken, aşıların gelmesi sevindirici oldu. Ancak bu konuda çıkan plansızlık da eleştirilere neden oldu. Sizin gözlemleriniz nelerdir?

CANDAN: Daha çok aşının gelmesi için gerekli girişimler yapılmalıdır ve daha organize bir şekilde aşılama çalışmalarının yapılması sağlanmalıdır. Yeni aşılama yapılacağında bir öncekinde yaşanan organizasyonsuzluğun ve kaos ortamının kaldırılması gerekmektedir. Daha fazla aşıya ulaşmak için gerekli girişimler yapılmalı ve sistemli, koordineli, öncelik sırasına göre aşılama çalışmaları sürdürülmelidir. İlk aşılamada yaşanan tartışmaların da yaşanmaması için hassasiyet gösterilmelidir.

Çünkü aşılanma olmadan ne sağlık ne de ekonomide önümüzü göremeyeceğiz. Turizm ve yüksek öğrenimin hareketlenmesi ile güneyden geçişlerin yeniden başlaması aşılamayla yakından ilgilidir ve ekonomik canlılık ancak bu şekilde sağlanabilecektir.

Halihazırda toplumda görülen vakalarda, özellikle belli bölgelerde ciddi bir yoğunluk yaşanıyor. Bunlara dönük de Başbakanlık, Sağlık Bakanlığı, Sağlık Üst Kurulu arasında yaşanan tartışmalarının, toplumu daha fazla kafa karışıklığına itecek değil, rahatlatacak bir istişare ve koordinasyon içerisinde olması önemlidir. Özellikle eğitimde daha fazla aksamaya tahammülümüz kalmadı.

YENİDÜZEN: Sağlık Üst Kurulu ile Bakanlar Kurulu arasında da ‘pandemi kararları’ konusunda bir zıtlık, yetki tartışması yaşanıyor. Sizce kimdir yetkili?

CANDAN : Üstüne en fazla görev düşen Sağlık Bakanlığı’dır. Hükümet ve Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan Sağlık Üst Kurulu ile eşgüdüm içerisinde birbirini anlayarak ve doğru bilgi ve veriler üzerinden, bütünlüklü bir biçimde adımlar atılması çok önemlidir.

Aksi halde toplum, farklı yerden gelen açıklamalar ya da yapılan bir takım açıklamaların ondan sonra geriye alınması veya değiştirilmesi nedeniyle çok ciddi bir kafa karışıklığı yaşıyor. Her sektör de bundan çok olumsuz etkileniyor.

Bunun bir benzeri eğitim konusunda da yaşandı. Okulların ne zaman açılacağı veya nasıl açılacağı konusunda yaşandı. Bunların bundan sonraki dönemde olmaması için tüm bu kurumların eşgüdüm içinde çalışması gerekmektedir. 

YENiDÜZEN: Yüksek öğretimde öğrenci gelişlerinin başlayacağı duyuruldu. Bu konuda planlama görüyor musunuz? Aynı şekilde turizmde de Nisan ayı hedefi var. Sizce bu mümkün mü?

CANDAN: Son bir yılda bu konularda iyi bir sınav verilmedi. Özellikle yükseköğretimde çok daha fazla sayıda öğrencinin ülkeye geri gelmesi iyi bir planlama ile sağlanabilirdi. Şimdi ikinci dönemde bu sayının artması için çalışma yapıldığı söyleniyor.  Bu noktada üniversitelerle işbirliği çok önemlidir. Turizm sektörünün ise dayanacak gücü kalmadı. Bir yaz mevsimini daha boş geçirecek lüksümüz yok. Umarım Nisan hedefi gerçekleşir.

YENiDÜZEN: Gençlerin siyasette daha aktif şekilde yer alması, görev verilmesi açısından Meclis Başkan Yardımcılığı’na seçilmiş olmanız önemli. Sizce siyasette gençlere yeterince sorumluluk veriliyor mu?

CANDAN: Yeni neslin ülke yönetiminde daha çok yer bulmasını çok önemsiyorum. Hangi partiden olursa olsun gençlerin önü açılmalı, partiler buna imkan tanımalı, gençler de daha talep kâr olmalı. Sivil toplumda, iş yaşamında, kültür sanatta, sporda çok başarılı gençlerimiz var. Yıllar içinde aktif siyasetten uzak kalmayı tercih eden çok başarılı insanlarımız var. Siyasetin genel yapısının şu an içinde bulunduğu durumun insanlarımıza ve gençlere fazla umut vermediğinin farkındayım. Ama bunu değiştirmenin yolu geri durmaktan değil, siyasete adım atmaktan ve Kıbrıs Türk halkının iradesine sahip çıkmaktan geçer. Meclis iradenin tecelli ettiği yerdir ve bu yüzden Meclis’in etkinliği ve saygınlığı çok önemlidir.

YENiDüZEN: Kıbrıs konusuna dönük 5’li görüşme gündeme getirildi. Kıbrıs Türk tarafında da şimdi yeni Cumhurbaşkanı var. Bu görüşmelerde esas ne olmalıdır?

CANDAN: Tarihi ve yeri tam netleşmemiş olsa da 5’li konferans yapılacak gibi görülüyor. Kıbrıs Türk tarafı görüşlerini oluştururken, siyasi partiler ile Meclis’in de bu konudaki değerlendirmeleri alınarak bir pozisyon oluşturulması ve ileriye götürülmesi önemlidir. Toplumun farklı kesimlerinin görüşlerini de dikkate alan bir politika ve hazırlık yapılmalıdır. Bu yüzden Cumhurbaşkanlığı bu hazırlıkları yürütürken bunlara dikkat etmelidir. Bize göre doğru politika federal çözüme ulaşmak için sonuç alıcı bir format ile müzakerelerin yeniden başlamasıdır.