6 temel önermenin ve 11 maddelik ‘iyi niyet jesti’ adımlarının yer aldığı rapor,  ‘Siyasal Elitlerin ve Sivil Toplumun Anlaşmazlık Konularına İlişkin Farkındalıklarının Desteklenmesi Amacıyla Toplum-içi ve Toplumlararası Girişimlerin Birleştirilmesini Öngören Ortak Proje’nin bir parçası olarak üretildi

İşte rapora göre taraflara önerilen '11 maddelik' iyi niyet jesti adımları:

• Kıbrıslı Türklerle evli olan ve Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişilerin Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığına alınmaları için çalışma yapılmalı.
• Ledra Palas Otel ile Ledra Sokağı kontrol noktaları arasında kalan alan askersizleştirmeli.
• Kıbrıslı Türk lider, Kıbrıslı Rum yasal mülk sahiplerine ait olan ve şu anda Kıbrıs’ın kuzeyinde toprak düzenlemesine tabi olacak bölgelerde bulunun taşınmaz mallar üzerinde herhangi yeni bir fiziki inkişafı kapsamlı çözüme varılıncaya kadar erteleyen bir genelge yayımlamalı
• Okullarda okutulan tarih kitaplarında yer alan ifadelerin Kıbrıs’ta herhangi bir topluma karşı saldırganlığı, hoşgörüsüzlüğü ve düşmanlığı teşvik etmemesini sağlamak üzere eğitimci, akademisyen, tarih öğretmeni ve ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinden oluşan bir komite kurulmalı
• İki lider Ercan Havaalanı’nda üst düzeyde tüm idari sorumluluklara sahip geçici bir idarenin kurulması için girişim başlatmalı.
• Maraş’ta malı bulunan yasal mülk sahiplerinin mallarını serbestçe ziyaret etmeleri sağlanmalı.
• Liderler Mağusa, Girne, Larnaka, Limasol, Lefkoşa ve Baf karma takımları arasında futbol karşılaşmaları organize etmeleri için Kıbrıs Futbol Federasyonu KFF ve KTFF teşvik edici ortak bir girişim başlatmalı.
• Yeşil hattın her iki tarafı arasında seyahatlerin kolaylaştırılması (Sigorta şirketleri konusu)
• Haziran 2015 tarihinden itibaren iki toplum lideri, federal nitelikli kamu görevlerine alınacak yeni personelden özel dil becerilerine sahip olmaları koşulunun aranacağını ilan etmeli.
• İki lider, her türlü barışçı amaç doğrultusunda siyasi ittifak kurmaya istekli tüm Kıbrıslı partiler ve hükümet dışı kuruluşların faaliyetlerini desteklemek için gerekli olan teşvikleri sağlamalı

Ayşe GÜLER

Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk akademisyenler Constantinos Ademides, Nicos Peristianis, Sertaç Sonan ve Yücel Vural, ‘Parça Parça (Adım Adım) Çözüm Modelinin Kıbrıs Örneğinde Sağlayacağı Yarar Üzerine’ rapor hazırladı.
Barış sürecindeki yöntem sorunlarını ele alan rapor 6 temel önermenin ve 11 maddelik ‘iyi niyet jesti’ yer alıyor.
Rapor,  ‘Siyasal Elitlerin ve Sivil Toplumun Anlaşmazlık Konularına İlişkin Farkındalıklarının Desteklenmesi Amacıyla Toplum-içi ve Toplumlararası Girişimlerin Birleştirilmesini Öngören Ortak Proje’nin bir parçası olarak üretildi.
Friedrich Ebert Vakfı tarafından desteklenen proje, Politeia ve Choice adlı iki sivil toplum kuruluşunun üyesi bir grup tarafından gerçekleştirildi.

Raporda iyi niyet jestleri örnekleri de var

Raporda, kamu görevlerine ilk kez atanacak personelde aranacak zorunlu dil becerileri, vatandaşlık, askersizleştirme ve dekonfrontasyon, Ledra Palas ve Ledra Sokağı’ndan yapılan geçişler gibi önemli iyi niyet jestleri örnekleri yer alıyor.
Bunun yanı sıra mülkiyet konusu, tarih eğitimi, Ercan/Tymbou havaalanından yapılan giriş-çıkışlar için yeni vize uygulaması, yasal sakinlerinin Maraş’a erişiminin ivedilikle sağlanması gibi örneklere raporda yer verildi.
Raporda ayrıca Kıbrıs’ta futbol yönetiminin birleştirilmesine destek verilmesi, Yeşil hattın her iki tarafı arasında seyahatlerin kolaylaştırılması, iki-toplumlu siyasal partilerin, sivil toplum örgütlerinin ve hükümet dışı kuruluşların ortaya çıkmasını sağlayacak teşvikler de aktarıldı.

“İyi niyet jestleri şeklinde atılacak küçük adımlar, kapsamlı çözümün temelini oluşturacak”

Raporda, iyi niyet jestleri şeklinde atılacak küçük adımların, kapsamlı bir çözüm için temel oluşturacağı, bu iyi niyet jestlerinin, taraflarca kabul edilen kapsamlı çözüm parametreleri ile uyum içerisinde olması gerektiğine vurgu yapıldı.
Adım adım çözüm modelinin, iki toplum arasındaki ilişkileri iyileştirici özelliğinden ötürü elde edilecek kapsamlı bir çözümün toplumlar tarafından benimsenmesini ve daha sonra da uygulanmasını kolaylaştıracağına dikkat çekildi.
Bunun yanı sıra söz konusu çözüm modelinin muhtemel riskleri olmasına rağmen,
Bu risklerin küçük ölçekli ve kontrol edilebilir riskler olacağı raporda yer buldu.

Rapor, 6 temel önermeye dayanıyor

Barış sürecindeki yöntem sorunlarını ele alan rapor, 6 temel önermeye dayanıyor.
Rapora göre çözüme yakın olunmadığı vurgulanmakla birlikte, ‘kapsamlı çözüm’ sloganının siyasi durgunluğu beslediği ifade edilirken, bunun yanı sıra karşılıklı güvensizliğin geçerliliğini koruduğuna ve sosyal sermayeye ihtiyaç duyulduğuna değiniliyor.
Öte yandan ‘statükonun’ her iki tarafta da etkili olduğu, barış sürecinden acısız, tek taraflı bir kaçış yolu olmadığına vurgu yapılıyor.

“‘Kapsamlı çözüm’ ifadesi çözüme doğru olumlu adımlar atılmasını engelliyor”

4 akademisyenin çalışmalarının yer bulduğu raporda, tarafların kapsamlı bir çözüme yönelik bağlılıklarını her zaman vurgulamalarına karşın, kısa vadede Kıbrıs’ta bu tür bir çözüme ulaşmanın önünde önemli zorluklar bulunduğuna vurgu yapıldı.
‘Kapsamlı çözüm’ ifadesi, çözüme doğru olumlu adımlar atılmasını engelleyen siyasi
durgunluğa dayanak oluşturan bir “ya hep ya hiç” ideolojisine dönüşmüş gibi göründüğüne dikkat çekildi.

“Kıbrıs Türk tarafı, ayrılıkçı bir eğilimi olduğuna dair güçlü korkular…”

Öte yandan raporda, Kıbrıslı Rum siyasi elitler arasında, Kıbrıs Türk tarafının, ortak vatanı bölmeyi amaçlayan ayrılıkçı bir eğilimi olduğuna dair güçlü korkular olduğunun yer buldu.
Kıbrıslı Türk siyasi elitler arasında ise, Kıbrıs Rum tarafının, Kıbrıslı Türkleri ötekileştirerek ortak devleti ele geçirmeyi amaçlayan hegemonyacı bir eğilimi olduğuna dair güçlü korkuların bulunduğuna dikkat çekildi.

“Kıbrıslı toplumların işbirliği yapma geleneğini güçlendirmeli”

Bunun yanı sıra varılacak kapsamlı bir çözümün sürdürülmesi için Kıbrıslı toplumların işbirliği yapma geleneğini güçlendirmeye ihtiyaç olduğu kaydedildi.
İşbirliği geleneğini, tarafların üzerinde uzlaşabileceği bir çözüme dönük anlamlı ilerlemeleri beklemeksizin güçlendirmek gerektiğine vurgu yapıldı.

“Statüko her iki tarafta da etkili”

Her iki toplum da, çıkmazdan kurtulmayı sağlayacak teşviklerin yokluğundan ötürü statükoya boyun eğdiği ifade edilen raporda, Kıbrıs Türk tarafı süreçten tek başına ayrılmaya çalışırsa, statükonun olumsuz etkilerine daha fazla maruz kalacağı belirtildi.
Bununla birlikte Kıbrıs Rum tarafı süreçten tek başına ayrılmaya çalışırsa, bu durum adanın kalıcı şekilde bölünmesine yol açacağına dikkat çekildi.

11 maddelik iyi niyet jestleri…

Raporda, ‘ivedilikle ele alınabilecek iyi niyet jestlerinden’ örneklere de yer verildi.
11 maddelik örneklerde, mevcut durumun olumsuz etkilerini azaltmak ve statükodan federal bir Kıbrıs’a geçiş sürecini desteklemek amacıyla, tarafların ortaklaşa veya tek taraflı girişimleriyle gerçekleştirilebileceğine değinildi. İyi niyet girişimlerinin Kıbrıs’ta ilgili konularda uygulanabilecek daha kapsamlı iyi niyet jestlerinin başlangıç adımlarını oluşturabileceği vurgulandı.

Vatandaşlık…

Vatandaşlık konusunda Kıbrıslı Rum liderin, Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olan Kıbrıslı Türklerle evli olan kişilerin en az beş yıldan beri sürekli olarak Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşıyor olmaları koşuluyla, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilgili yasal mevzuatına uygun olarak Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığına alınmalarını sağlayacak bir girişimi üstlenmesine vurgu yapıldı.
Bu amaçla, üç Kıbrıslı Türk’ün iki liderin ortak kararıyla Kıbrıs Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı’ nın ilgili idari birimlerinde konuya ilişkin faaliyetlere katılacaklarına değinildi.

Askersizleştirme ve dekonfrontasyon

Rapordaki iyi niyet jestleri arasında Ledra Palas Otel ile Ledra Sokağı kontrol noktaları arasında kalan alanın askersizleştirmeye ve bu noktalarda geçiş kontrolü ve güvenliğini kapsamlı bir çözüme ulaşana kadar sağlamak amacıyla bir “Birleşik Geçici Polis Gücü” (BGPG) oluşturmaya karar verilebileceği belirtildi.
Alınan karar ile liderlerin, Ledra Palas Otel ve Ledra Sokağı’nda bulunan iki farklı kontrol noktasını kaldırmayı öngören bir girişim üstleneceklerdir.”İki lider, BGPG’nin kontrolü altında kalacak bölgedeki tüm bayrak (AB
bayrağı hariç), simge ve sembolleri kaldırmak için anlaşacaklardır.

Ledra Palas ve Ledra Sokağı’ndan yapılan geçişler…

Tüm Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlarının, şimdiki ikamet yerlerine bakılmaksızın Ledra Palas ve Ledra sokağı geçiş noktalarından yapacakları geçişlerde olağan güvenlik kontrolü dışında herhangi bir kayıt muamelesine tabi tutulmamaları için gerekli tüm önlemleri
alınması gerektiği önerisinde bulundu.

Mülkiyet konusu

Raporda, iki lider, BM Barış Gücü’yle birlikte hareket ederek, kapalı Maraş’ta malı bulunan yasal mülk sahiplerinin mallarını serbestçe ziyaret etmelerini sağlayacak bir girişim başlatmasına vurgu yapıldı. Bunun yanı sıra Derinya ile Mağusa’yı birbirine bağlayan yeni bir geçiş noktası açılması önerildi.

Rapordaki ‘iyi niyet jestleri’ arasında mülkiyet konusu da yer buldu. Rapora göre, Kıbrıslı Türk liderin, Kıbrıslı Rum yasal mülk sahiplerine ait olan ve şu anda Kıbrıs’ın kuzeyinde toprak düzenlemesine tabi olacak bölgelerde bulunun taşınmaz mallar üzerinde herhangi yeni bir fiziki inkişafı kapsamlı çözüme varılıncaya kadar erteleyen bir genelge Yayımlaması gerektiğine değinildi.
Öte yandan Kıbrıslı Rum liderin ise, Kıbrıs’ın kuzeyinde kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu’nun Kıbrıslı Rumlar’a ait taşınmaz mallarına ilişkin kararlarının, ilgili taşınmaz mallar üzerindeki her türlü yasal işlemin Kıbrıs vatandaşları arasında olması koşuluyla ve kapsamlı çözüme ulaşıncaya kadar, Kıbrıs Cumhuriyeti açısından yasal olarak geçerli olduğunu ilan etmesi gerektiğine vurgu yapıldı.

Tarih eğitimi…

İki lider, okullarda okutulan tarih kitaplarında yer alan ifadelerin Kıbrıs’ta herhangi bir topluma karşı saldırganlığı, hoşgörüsüzlüğü ve düşmanlığı teşvik etmemesini sağlamak üzere eğitimci, akademisyen, tarih öğretmeni ve ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinden oluşan bir komite kurulması gerektiğine raporda yer verildi.
Bu komitede görev yapmak üzere, Kıbrıslı Rum lider, 3 Kıbrıslı Rum ve 2 Kıbrıslı Türk üye ve Kıbrıslı Türk lider de, 3 Kıbrıslı Türk ve 2 Kıbrıslı Rum üye atanması yapılacağı belirtildi.

Ercan/Tymbou havaalanından yapılan giriş-çıkışlar için yeni vize uygulaması…

Kıbrıslı Rum liderin AB ve Kıbrıs Cumhuriyeti vize mevzuatı temelinde ve Kıbrıs Cumhuriyeti vizesine sahip olması koşuluyla Ercan/Tymbou Havaalanı’ndan Kıbrıs’a giriş yapan kişilerin kontrol noktalarından geçerek Kıbrıs’ın herhangi bir bölgesinde konaklamalarına olanak
sağlayan bir girişimi üstlenmesi gerektiği kaydedildi.
Bunun yanı sıra iki liderin de Tymbou/Ercan havaalanı ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilgili
birimleri arasında teknik faaliyetlerin koordine edilmesini amaçlayan ortak bir girişim üstlenebileceği ifade edildi.
Ercan/Tymbou Havaalanı’nın Kıbrıs Türk toplumu tarafından yönetilmeye devam etmesi, iki liderin Ercan/ Tymbou Havaalanı’nda üst düzeyde tüm idari sorumluluklara sahip geçici
bir idarenin kurulması için girişim başlatması raporda yer buldu.

Yasal sakinlerinin Maraş’a erişiminin ivedilikle sağlanması

Raporda, iki lider, BM Barış Gücü’yle birlikte hareket ederek, kapalı Maraş’ta
malı bulunan yasal mülk sahiplerinin mallarını serbestçe ziyaret etmelerini sağlayacak bir girişim başlatmasına vurgu yapıldı. Bunun yanı sıra Derinya ile Mağusa’yı birbirine bağlayan yeni bir geçiş noktası açılması önerildi.

Kıbrıs’ta futbol yönetiminin birleştirilmesine destek verilmesi

Liderlerin Mağusa, Girne, Larnaka, Limasol, Lefkoşa ve Baf karma takımları arasında futbol karşılaşmaları organize etmeleri için Kıbrıs Futbol Federasyonu (KFF) ve Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu’nu (KTFF) teşvik edici ortak bir girişim başlatması gerektiğine dikkat çekildi.
Bununla birlikte her iki liderin Kıbrıslı Türk futbol hakemlerinin UEFA ve FIFA’nın etkinliklerine KFF delegasyonunun bir parçası olarak katılımlarını sağlamak amacıyla, KFF ve KTFF’nu, daha önce imzaladıkları düzenleme temelinde birlikte çalışmaya teşvik edici bir girişim
başlatması önerildi.

Yeşil hattın her iki tarafı arasında seyahatlerin kolaylaştırılması…

Adım adım çözüm modeli için iki toplumun Ticaret Odaları’nın, ara bölgenin her iki tarafı arasında yapılan arabalı seyahatlere uygulanan araç sigortası maliyetinin düşürülmesi
konusunda işbirliği yapması çağrısında bulunuldu.
Öte yandan sigorta şirketlerinin, kontrol noktalarında sunulan geçici ve pahalı sigorta uygulamasına son vererek sigorta kapsama alanlarını her iki tarafı da içine alacak şekilde genişletmek için işbirliği yapabileceklerine değinildi. Böyle bir uygulama özellikle ara bölgenin öteki tarafına sıklıkla seyahat etmeyen araç kullanıcıları için teşvik edici ve
faydalı olacağı kaydedildi.
Bununla birlikte iki toplumlu sigorta düzenlemesi iki taraf arasında gidiş-gelişleri ve
dolayısıyla Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasındaki etkileşimi artıracağı, ayni zamanda, Kıbrıslı Türklerle Kıbrıslı Rumların iş hayatında ortaklık kurma olanaklarını artıracağına değinildi.

Kamu görevlerine ilk kez atanacak personelde aranacak zorunlu dil becerileri…

Haziran 2015 tarihinden itibaren iki toplum liderinin,  federal nitelikli kamu görevlerine alınacak yeni personelden özel dil becerilerine sahip olmaları koşulunun aranacağını ilan etmeleri raporda yer buldu.
Belirli kamu görevleri için ilk defa istihdam edilecek Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler’den diğer toplumun dilini kayda değer düzeyde kullanabilmeleri koşulu aranması gerektiği de ifade edilirken, iki liderin istihdam politikasının uygulamaya konulması için gerekli girişimleri başlatması gerektiği kaydedildi.

İki-toplumlu siyasal partilerin, sivil toplum örgütlerinin, ve hükümet dışı kuruluşların ortaya çıkmasını sağlayacak teşvikler

İki liderin, her türlü barışçı amaç doğrultusunda siyasi ittifak kurmaya istekli tüm Kıbrıslı partiler ve hükümet dışı kuruluşların bu faaliyetlerini desteklemek için gerekli olan teşvikleri sağlanması gerektiğine işaret edildi.  Bu tür ittifaklara örnek olarak Mağusa İnsiyatifi, Kıbrıs Akademik Diyalog, Kıbrıs Akademik Forum ve Birleşik Kıbrıs Platformu’nun örnek gösterilebileceğine vurgu yapıldı.  Her iki toplumdan üyesi bulunan siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları ve hükümet dışı örgütler, kuruluş sürecinden başlayarak teşvik edileceği, kuruluşlarını tamamladıktan sonra, yukarıda sözü edilen ittifaklara, AB ve diğer ulusla uluslararası kuruluşlar tarafından temsil edilme olanağı sağlanabileceği belirtildi.

RAPORUN TÜMÜNÜ İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ