Devrim DEMİR

Kıbrıs’ın kuzeyindeki acil vakaların yükünü büyük ölçüde sırtlayan Lefkoşa Devlet Hastanesi Acil Servisi, çökmek üzere… Artan nüfusa karşılık veremez duruma gelen servis, günde ortalama 800 kişiye hizmet veriyor.

2023 yılında 106 bin 847 başvuru alan acil servis, 2024 yılının henüz ilk 4 ayında 36 bin 571 hastaya hizmet verdi.

Sedye kapasitesi başvuran hasta sayısını kaldırmayan servise, 16 ayda 143 bin 418 başvuru yapıldığı kayıtlara geçti.

Acile başvuru sayısının her geçen gün katlanarak arttığı verilerle ortaya konulurken, acil servise başvuran üçüncü ülke vatandaşlarının azımsanamayacak kadar arttığı ifade ediliyor…

Öte yandan poliklinik konusunda yaşanan yetersizliğin yükünün de acil servise yüklendiği gözlemlendi. İncelenen verilerde 2023 yılının tamamında 56 bin 355 kişi ‘Mavi’ kodlama acil olmayan vaka olarak kaydedildi; acil servis temel sağlık hizmeti haline geldi…

Acilde zamanla yarışan Uzman Doktorlar, öksürüğü olan poliklinik vakaların ‘Acil’ Servise başvurduğuna dikkati çekerek özellikle akşam saatlerinde yaşanan yoğunluğun bu şikayetlerden oluştuğunu söylüyor. 

Sorunlar kangrenleşti…  

Poliklinik randevusu alabilmekteki güçlük, ekonomik güçsüzlükle birleştiğinde birçok acil olmayan hasta doğrudan acil servislerden hizmet almak için başvururken, bu durum şiddete de zemin hazırlıyor.

Gündüz işten izin alamayanlar, poliklinik randevusu almakta zorluk çekenler, acil serviste işlemlerinin daha hızlı yapıldığını düşünenler, yalnızca işe gitmek istemeyip bir rapor alabilme umuduyla acil servise gidenler gibi nedenler yüzünden acil oldukça yoğun. Bu durum gerçek acil hastalarının, acil servisten yeteri kadar faydalanamamasına neden oluyor.

Kritik durumdaki hastaların mağduriyetine neden oluyor…

Acil Servislerde ‘kalp krizi’, ‘inme’, ‘yanık’, ‘trafik kazası’ gibi durumlarda anında müdahale sağlanıyor. Polikliniklerde bakılması gereken hastaların acile gitmesi kritik durumdaki hastaların mağdur olmasına neden oluyor.

İncelenen verilerde, Acil Servise başvurularda iki çarpıcı nokta ön plana çıktı.  Acil Servise yapılan hasta başvurularının yaklaşık %50’si acil müdahale gerektirmediği rakamlarla ortaya konulurken,  mesai saatleri içinde hastane polikliniklerine rahatlıkla derdine çare bulabilecek hastalar, acil servise başvuruyor. Diğer bir nokta ise bu başvuruların çok büyük kısmı mesai saatlerinden sonra özellikle saat 17.00 ile 22.00 arası olması.

Binlerce ‘acil’ olmayan vaka…

Sedye kapasitesi başvuran hasta sayısını kaldırmayan servise, 16 ayda 143 bin 418 başvuru yapıldığı kayıtlara geçti.

YENİDÜZEN’in incelediği verilerde, 74 bin 119 kişi acil olmadığı halde Acil Servis’e başvurdu. Kayıtlarda 8 bin 873 kişi ‘öncelikli’ hasta olarak kayıtlara geçerken, 2 bin 720 kişi ‘çok acil’ olarak müdahalesi yapıldı. Aynı kayıtlarda 16 ayda 38 bin 260 kişi ‘önemli’ hasta olurken, Acil servis ‘yaralı’ 19 bin 446 kişiye müdahale etti.

Ayda 17 bin, günde 800 hasta…

Her gün farklı şikâyetlerle yüzlerce hastanın başvurduğu Lefkoşa Doktor Burhan Nalbantoğlu Acil Servisi’nin iş yoğunluğu yıllar geçtikçe katlanarak artıyor.

Fiziki açıdan da alanı dar olan, yatak kapasitesi yeterli olmayan Acil Servis’e ayda 15 ile 17 bin arasında kişinin, günde ise 600 ile 800 arasında hastanın başvurduğu belirtiliyor. Bunların Yüzde 50’si acil olmayan hastalar.

Sabah 08.00 ile 16.00 saatleri arasında 200 hasta Acil’e giderken, saat 16.00’dan sonra sayı katlanarak 600 ile 800’e kadar çıkıyor. Tedavisi polikliniklerde yapılabilecek hastaların, poliklinikle ilgili sıkıntılar nedeniyle acili tercih etmesi de iş yoğunluğunu artırıyor.