“Kıbrıs’ta en az Yahudiler mal alıyor. Önceleri İngilizler’in yoğun ilgisi vardı, sonra Rusların… Şimdi Ruslar, Ukraynalılar, İranlılar daha çok… Son dönemde yeniden Türkiye Cumhuriyeti yurttaşları…”

İskele’deki yatırımları sonrası “Siyonist kıskacı” suçlamalarıyla hedef gösterilen Yahudi asıllı, İzmir doğumlu işadamı Simon Aykut’un bu sözlerini dün paylaşmıştım.

341 konut ya da iş yerinin fiili koçan (tapu) devri için yıllardır beklediklerini anlatan Simon Aykut, 16 milyon 399 bin sterlinin vergisini ödemek için kendisinin bir yıl önce Maliye Bakanlığı’na yazı gönderdiğini belirtiyor.

“Vergi kaçırıyoruz diyorlar, Maliye’nin ciddi kaybı var. Bir yıl önce yazılı başvurduk, yine olmadı. Vergi ödemek istemeyen kimdir?” diye soruyor.

İki oğluyla birlikte aile şirketi Afik Group’un sahibi Simon (Shimon) Aykut’la Caesar Projects’te görüştüm…
Sordum, yanıtladı…

“Her sözleşmeyi Vergi Dairesi de onaylıyor”

- “Çoğu sözleşmenin avukat yanında yapıldığı, resmi kayıtlardan gizlendiği, vergi kaçırıldığı söyleniyor.”
- “Bunu istesek de yapamayız. Evet, mal satışı öncesi bir satış sözleşmesi yapıyor ve belirli bir peşinat alıyoruz. Sözleşmede özellikle belirtiliyor, ilgili kişi eğer Bakanlar Kurulu’ndan izin alamıyorsa, o zaman hakkını devrediyor ya da parası da iade edilebiliyor.

Yabancıların mal satışı Bakanlar Kurulu’nun izniyle oluyor. Ancak… Çoğu zaman bu izin süreci uzuyor. Aslında önce satış gerçekleşiyor, sonrasında izin onayı geliyor.
Mülkiyette böylesi bir çarpık yapı var.
Simon Aykut’la işin bu yönünü konuşurken, Afik Group’un satış müdürünü de çağırıyor.

- “Bakanlar Kurulu satış izni vermeden önce sözleşme yapıyorsunuz.”
- “Doğrudur ama unutulmasın, bu sözleşmeyi de Vergi Dairesi mühürlüyor. Süreç farklı olsa, kanunlar farklı düzenlense, müteahhitler de buna göre davranacak. Şu an yaşanan, bürokrasinin dayattığı sonuçtur.

- “Vergi Dairesi’ne hiç gitmeden, kendi aranızda, avukatlar aracılığı ile sözleşme yapılmıyor mu? Kayıt dışı çok sayıda satış olduğundan söz ediliyor.”
- “Bu bir şehir efsanesidir… Sözleşme bildirimini en fazla uzatacağınız süreç teslim tarihine kadardır. Çünkü sattığınız daireye elektrik bağlamak için Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’na başvurmanız gerekiyor. Kayıt dışı kalarak elektrik alamazsınız.”

“Bir yıl önce Maliye’ye başvurduk, ‘16 milyon 399 bin sterlinlik fatura için vergimizi ödemeye hazırız’ dedik”

- Verginizi ödüyor musunuz?
- Bakınız, size çok somut bir örnek vereceğim. 22 Aralık 2022 tarihinde bağımsız yeminli muhasebecimiz Maliye Bakanlığı’na bir yazı yazdı. Bu yazıda 479 konut ya da iş yerinin 138’inin fiili koçan devrinin gerçekleştiği, 341’inin ise yıllardır bekletildiği belirtildi. Bunların toplam fatura satış değeri 16 milyon 399 bin sterlindir. Piyasa bedeli bunun çok üzerindedir. Bu konut ya da iş yerleri 2009 ile 2014 yılları arasında devredilmiştir. Biz, Maliye Bakanlığı’na yazdık ve dedik ki, ‘kurumlar ve gelir vergisini hemen ödemeye hazırız.’ Maliye’nin ciddi kaybı var. Bir yıl önce yazılı başvurduk, yine olmadı. Vergi ödemek istemeyen kimdir?”

- “Tapu vermediğiniz iddiaları da var”
- “İnşaatlarımızı etap etap tamamlıyor, işlemleri yapıyor ve koçanlarımızı (tapu) öyle veriyoruz. Niye vermeyelim.”

“TC yurttaşlarına % 6, diğer
ülke yurttaşlarına % 12 harç var”

Yabancılara yönelik mülk satışlarında hem Bakanlar Kurulu’nun izin süreçleri hem de alınan harçlarda Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarına “ayrıcalık” tanınıyor.

“Başvuru sahibi Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı ise 3 haftada Bakanlar Kurulu kararı çıkıyor, bir başka ülke yurttaşı ise bu süreç 6 aya kadar uzayabiliyor. Düşününüz, sözleşme yaptınız, altı ay bekliyorsunuz.”

Tapu harçlarında da fark var.
Türkiye Cumhuriyeti yurttaşları için satış bedeli üzerinde % 3 + % 3 vergi alınıyor.
Diğer ülke yurttaşları için ise % 6 + % 6…
İlki kayıt, diğeri devir sırasında…
TC ile diğer ülke yurttaşları arasında harçlarda iki kat fark var.
Biri toplamda yüzde 6’yken diğeri yüzde 12…

- Bu fark niye?
- Hükümetin kararıdır, sanırım birisi 2’nci ülke yurttaşı kabul ediliyor, diğerleri 3’üncü… Anavatan-yavruvatan ilişkisi…

- Kıbrıs Cumhuriyeti yurttaşları satın alabiliyor mu?
- Yok, onlar alamıyor. Taşınmaz Mal Komisyonu var.

- Mülkün sahibine kendi mülkü yasak mı?
- Bunlar siyasi meseleler.

- Tüm bu mülkiyetler uluslararası hukuk önünde ihtilaflı, bu sizi korkutmuyor mu? Kıbrıs sorununun çözümünde mülkiyet meselesi iyice düğümlenmiyor mu?
- Mülkiyet sorunu öyle görünüyor ki tazminatla çözülecek. Her iki toplum kendi haklarını adaletle alabilir. Bunun finansmanı da mutlaka yaratılacak. Ben kişi olarak bu yönde görüşünü söyleyecek bir otorite değilim. İki toplum son derece olgundur ve bu sorunu bugünün hakikatleri içerisinde çözebilir. Artık hiçbir Kıbrıslı Rum kuzeye, hiçbir Kıbrıslı Türk de güneye dönmek gibi bir düşünce içinde değildir.

- Güneyde mülklerin asıl sahibi Kıbrıslı Rumların hukuk mücadelesi içinde olduğu söyleniyor.
- Ben de basından izledim, Taşınmaz Mal Komisyonu var, biliyorsunuz, bunlar siyasi meseleler ve az önce de söyledim, bu sorunun günün sonunda her iki toplum açısından tazminatla çözüleceğine inanıyorum.
 

- Daha ne kadar dönüm araziniz var?
- İki yüz dönümün üzerinde… Tümünün de üzerine proje yapılmıştır. Her arsamın üzerinde projem var.

- Adanın güneyinde şirketiniz var mı?
- Kıbrıs’ın politik ortamı uygun olduğunda tüm adada yatırım yapmak istiyoruz. Bu sorunuza böyle yanıt vermek isterim.

- Bu kadar büyük yapılaşma ve nüfus sizce tehlike değil mi? Kentin altyapısı bu nüfusa yanıt verebilir mi? Okullar, hastaneler, kanalizasyon…
- Niye vergi ödüyoruz? Tüm bunların yapılması için bizim görevimiz vergimizi ödemektir. Ayrıca, biz bölgedeki müteahhitler olarak ambulans helikopter almayı önerdik… Sağlık için… Yeşil alan yapıyoruz… Merkezi arıtma yapıyorum… İskele’de kanalizasyon altyapısı için henüz adım atılmadı.

- Kıbrıslı Türkler, yerli halk artık konut alamıyor. Bu doğal mı?
- Geçmişte çok alıyordu. Şimdi sıkıntı var, doğrudur, bunun çözümü için de Müteahhitler Birliği öncülüğünde sosyal konut projesi geliştirilmiştir ve tüm müteahhitler de buna katkı koyamaya hazırdır.

“En az Yahudiler alıyor, en fazla Ruslar, Türkler"