1973’teki KC Cumhurbaşkan muavinliği seçimlerinden başlayarak günümüze uzanan Cumhurbaşkanı seçimlerinin tanığı olarak değerlendirme yaparken, toplumumuzun sosyal ve politik olarak geçirdiği evreleri gözler önüne sermek istiyorum.

Dr.Fazıl Küçük 3/12/1959’da KC Cumhurbaşkan muavini seçilmişti. Türk yönetimi başkanlığını da yapıyordu.
1963’teki olaylardan sonra, Tür toplumu KC’den bir nevi kopma eğilimine girdi, KC meclisini terketti ancak 1975’te kurulan KTFD zamanına kadar Cumhurbaşkan muavinliği statüsünü korumaya devam etti.
1973’te Cumhurbaşkan muavinliği seçimi yapılacaktı. Türkiye, Dr.Küçük yerine Rauf Denktaş’ı tercih etti. Rahmetli Küçük istemeyerek çekildi. Kendisi ve taraftarları, Türkiye’nin tavrına kırılmıştı.
O günün koşulları çok ağırdı. Bayraktarlık, Elçilik ve Yönetim (BEY yönetimi) sosyal, ekonomik ve politik yetkileri elinde tutuyordu. Demokrat ve sol eğilimlilerin tümü “komünist” olarak görülüyor, izleniyor ve tehdit ediliyordu.
O seçime, 1970’te kurulan CTP’nin başkanı Ahmet M.Berbereoğlu da aday olmuştu. Bir yandan Dr.Küçük tarafının kırgınlığı diğer yandan Berberoğlu’nun adaylığı R.Denktaş’ın seçilmesine engel gibi düşünüldü ki, seçimlere az bir süre kala, Berberoğlu zorla ve tehditle adaylıktan çektirildi ve Denktaş bey tek aday kalarak Cumhurbaşkan muavini oldu.

*********

1976 KTFD başkanlık seçiminde R.Denktaş (UBP)  %76.6, A.M.Berberoğlu(CTP) %21.8 oy aldı.
1981 seçimleri, Denktaş’ı zorladı ve muhalefete ümit verdi. İlk turda R.Denktaş’ın oyu, geceyarısından sonra %51.7 olarak açıklandı. Çeşitli şaibelerden söz edildi. Ziya Rızkı(TKP) %30.5, Özker Özgür(CTP) %12.7, Hüsamettin Tanyar (DHP) %4.8 oy aldı.
Bu seçimden sonra Denktaş “Muhalefete, solculara karşı önlem almalıyız” demişti.

5 Mayıs 1985 KKTC anayasa referandumunda %70.18 evet, %29.82 hayır oyu çıkmıştı.
9 Haziran Cumhurbaşkanı seçiminde , R.Denktaş (bağımsız) %70.22, Özker Özgür (CTP) %18.28, Alpay Durduran (TKP) %9.54 oy aldı.

22 Nisan 1990 CB seçimlerinde R.Denktaş(Bağımsız) İsmail Bozkurt(Bağımsız) ve Alpay Durduran(YKP) yarıştı. Muhalefet partilerinin çoğu DMP olarak birleşmiş ve Bozkurt’u desteklemişti. R.Denktaş %61.40, İ.Bozkurt %29.57 oy topladı.

1995 CB seçiminde ilk kez 2 tur seçim oldu. Denktaş ve UBP birbirlerinden kopmuştu. İlk turda en yüksek oy alanlar; R.Denktaş(bağımsız) %37.56, D.Eroğlu (UBP) %22.45, Ö.Özgür(CTP) 17.62, Mustafa Akıncı(TKP) %13.23 oy aldı.
2.tur seçimde R.Denktaş %52.23, D.Eroğlu %31.97 oy topladı.
1981 ve 1995 seçimleri R.Denktaş’ın en çok zorlandığı CB seçimleridir.

2000 yılı seçimlerinde R.Denktaş(Bağımsız) %42.82, D.Eroğlu(UBP) %29.55, Mustafa Akıncı (TKP) %11.47, M.A.Talat(CTP) %9.83.
Bu seçimde 1.turu geçemeyen R.Denktaş tehlikeye girince D.Eroğlu birtakım baskılarla adaylıktan çektirildi ve 2.tur yapılamadan R.Denktaş CB ilan edildi.

2004 Annan Planı referandumunda halkın %64 evet, %35.04 Hayır demesi üzerine konjünktür ve politik eğilimler ters-yüz oldu. Geleneksel olarak %70 sağ, %30 Sol eğimi de son buldu.
2005 CB seçiminde R.Denktaş aday olmadı. Seçimlerden %55.95 oy alan M.A.Talat ilk turdan CB seçildi. D.Eroğlu (UBP) %22.73, M.Arabacıoğlu(DP) %13.22 oyla arkasından geldi.

2010 CB seçimlerinde toplumdaki eğilimler tekrar değişti. Talat/Hristofyas ikilisinin  çözüm bulamaması seçmeni yeniden sağa yönlendirdi.
1. tur seçimlerinde %50.35 alan D.Eroğlu(UBP) %42.87 oy alan M.A Talat(Bağımsız)’a galip geldi.

1973-2015 dönemi CB seçimleri konusundaki  sosyal ve politik gözlemlerimizi gelecek haftaki yazımızda inceleyeceğiz.