Fehime ALASYA

Temel tüketim ürünlerine peş peşe yapılan zamlar vatandaşın alım gücünü eritti. Birçok ürünün fiyatı ikiye, hatta üçe katlandı, ‘olağanüstü’ artan fiyatlar karşısında ‘az yükselen’ asgari ücretle alım gücü de Türk Lirası’nın değer kaybıyla eridikçe eridi…

İki yılda özellikle bakliyattaki fiyat artışı dudak uçuklattı. Zam rekorunu ekmek ve nohut kırdı. Ekmekte iki yılda yüzde 359 artış yaşanırken, bunu yüzde 344’lük artış ile nohut takip etti.

Benzin ve sıvı yağdaki iki yıllık fiyat değişimi ise olağanüstü boyuta ulaştı.

Benzinde %325 artış…

Yalnızca fiyat artışı değil, son zamanlarda stok kriziyle de gündeme gelen benzin fiyatları ise iki yılda yüzde 325 arttı.  

2020 yılında litresi 6,17 TL olan 98 oktan benzin günümüzde 26,28 TL’den işlem görürken, yüzde 325’i aşan fiyat artışı verilere yansıdı.

Sıvı yağlarda 70 TL’den 295 TL’ye yükseliş

Sıvı yağ ise söz konusu zaman diliminde yüzde 321’lik artış ile 70 TL’den 295 TL’ye çıktı.

2020 yılında 44 ila 70 TL arsında değişen 4 litrelik ayçiçeği yağının şişesi 2021 yılında 70 ila 140 TL arasında değişirken, bu yıl 200 ila 295 TL arasındaki fiyatlarıyla market reyonlarında yer aldı. İki yıllık sürede 225 TL’lik fiyat yükselişi görüldü.

Elektrik tarifesinde %175’lik artış

Elektrikte ise uzun yıllardan sonra yapılan fiyat değişiminin olumsuz etkisi oldukça fazla hissedildi. Konut tarifeleri arasında en fazla tüketilen enerji birimi 98 Kuruştan 2,70 TL’ye yükseldi. 1,72 TL’lik artışla ücretlendirilen 251-500 /kWs diliminde yüzde 175’lik artış yaşandı.

Tüp gaz fiyatında 182 TL’lik yükseliş

En büyük zammın görüldüğü ürünlerden olan tüp gazda 2 yılda 182 TL’lik artış yaşandı. 2020 yılında 73 TL’ye satışta olan tüp gaz, günümüzde 255 TL. 

Tüm ürünlere %100 ila % 300 zam, asgari ücrette %59 artış

Temel tüketim maddelerinde olan fiyat artışlarının tümü yüzde 100’ün üzerinde olurken, buna karşın, asgari ücretin geçen yıldan bu yıla olan değişimi sadece %40, iki yıllık değişimi ise %59.

YENİDÜZEN’in alışveriş listesinde yer alan 15 temel tüketim ürününün tümü, yoğurt hariç yüzde 100’ün üzerinde fiyat artışı gösterdi.

Asgari ücretin bu süredeki değişimi ise emekçinin eline geçen net maaş üzerinden; 2020’de 3 bin 828 TL, 2021’de 4 bin 324 TL, 2022’de ise 6 bin 90 TL.

TL ile eridikçe eridik

Ürün fiyatlarındaki iki, bazen üç katı fiyat farklarına karşın, 2021 yılındaki asgari ücret ile 2022 yılındaki asgari ücret arasındaki değişim ise sadece bin 766 TL artış yönünde oldu.

Döviz kurlarındaki hareketlilik ise söz konusu zaman dilimine yine benzer artışlarla yansıdı.

16 Haziran 2021’de 1 Sterlin 12 Türk Lirası’ndan işlem görürken, 1 Euro’nun ise 10 TL olduğu kayıtlara yansıdı. 2022 Haziran ayına geldiğimizde ise dün 1 Euro 18 TL’yi, 1 Sterlin ise 20 TL’yi aştı.