Serap ŞAHİN

Üretimde girdi maliyetleri arttıkça arttı, üretici tarladaki domatesi kurumaya terk etti.

Türkiye’de; İzmir, Manisa ve Bursa’da domates üreticileri ürünün tarlada 2 liranın altına düşmesi nedeniyle eylem yaparken, Kıbrıs’ın kuzeyindeki üreticiler çareyi ithalde buldu, yerli veya ithal fark etmez domatesin kilosu raflarda 100 TL’ye kadar çıktı.

Konuyla ilgili YENİDÜZEN’ bilgi veren bazı üreticiler; girdi maliyetlerinden dolayı ithal ürün getirmenin daha avantajlı olduğunu söylerken, Türkiye’den 20 TL’ye satın aldıkları ürünlerin market raflarında 100 TL’ye kadar çıkmasının denetim eksikliğinden kaynaklandığını belirttiler.

YENİDÜZEN’e konuşan Seracılar Birliği Başkanı Mithat Kargın da market raflarına yansıyan fahiş fiyatların marketlerden kaynaklandığını söyledi, “Esas denetlenmeyen marketlerdir.” dedi.

Türkiye’de yasa gereği marketlerin en fazla yüzde 16 kar koyduğunu ancak Kıbrıs’ın kuzeyinde denetim olmadığı için yüzde 80’e kadar çıktığını dile getiren Kargı, “Üreticiden daha fazla kazanmak istiyorlar” yorumunu yaptı.

“Aralık ayına kadar domates fiyatları böyle gidecek” açıklamasında bulunan Kargı, aşırı sıcaklardan dolayı tarladaki domateslerin etkilendiğini ve ziraat mühendislerinin bile buna çözüm bulamadığını söyledi.

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam ise sıcakların da etkisiyle üretimde verimin düştüğüne dikkat çekerek “Girdi maliyetlerinden dolayı üretici üretmekten vazgeçti.” dedi.

Uluçam, ithal gelen ürünlerin fiyatlarının denetlenmesi gerektiğini vurgulayarak Hal Yasası’nda kâr marjlarının belli olacağını kaydetti “Ama bir inatla bu yasanın tüzükleri hazırlanmıyor” ifadelerini kullandı.

“Üretim bitme noktasında”

Güzelyurt’ta 50 dönüme yakın domates tarlada kurumaya terk edildi. Memlekette üretimin bittiğini ifade eden bölgedeki bazı üreticiler, “Üretim bitme noktasında.” yorumunu yaptı.

Tüketicinin marketten 80 ila 100 TL arasında satın aldığı domates, üreticilere göre girdi maliyetlerinden dolayı kurumaya terk edildi.

Mevcut politikanın üretim yapmaya yeterli olmadığını belirten üreticiler, çözümü ithalde buldu, domatesin kilosunu 4 TL’ye Türkiye’den satın aldı.

2 yıla kadar maydanozun bile ithal olacağını belirten üreticiler, “Üretim yok oluyor.” dedi.

Girdi maliyetleri gerekçesiyle üretim yerine ithal ürün getirmenin daha avantajlı olduğunu belirten üreticiler “Üretici ürününü tarlada bırakıyor. Türkiye'den getirip satıyor. Artık bu yola girdiler” açıklamalarında bulunurken, mevcut tarım politikalarının da bu yönde olduğunu ifade ettiler.

Marketlerde fahiş fiyata satılan domateslerin ithal olduğunu belirten bölge üreticileri, Türkiye’den uygun fiyata alınmasına rağmen yurttaşa yüksek oranda satıldığını bunu da denetleyecek bir mekanizma olmadığını belirttiler.

Seracılar Birliği Başkanı Mithat Kargı:

“Esas denetlenmeyen marketlerdir”

Konuyla ilgili YENİDÜZEN’e bilgi veren Seracılar Birliği Başkanı Mithat Kargı, market raflarına yansıyan fahiş fiyatların marketlerden kaynaklandığını söyledi.

Türkiye’de domatesin seralardan çıkışının ucuz olduğunu ancak Mersin’den kasalanıp buraya gelmesinin kilosunun 25-30 TL olduğunu belirten Kargı, market raflarında fiyatların 85-100 TL arasında değiştiğini söyledi.

Tüccarın malı satmak için indirim dahi yaptığını belirten Kargı, “Esas denetlenmeyen marketlerdir.” dedi.

Türkiye’de yasa gereği marketlerin en fazla yüzde 16 kar koyduğunu ancak Kıbrıs’ın kuzeyinde denetim olmadığı için yüzde 80’e kadar çıktığını dile getiren Kargı, “Üreticiden daha fazla kazanmak istiyorlar” yorumunu yaptı.

“Aralık ayına kadar domates fiyatları böyle gidecek”

“Aralık ayına kadar domates fiyatları böyle gidecek” açıklamasında bulunan Kargı, aşırı sıcaklardan dolayı tarladaki domateslerin etkilendiğini ve ziraat mühendislerinin bile buna çözüm bulamadığını söyledi.

Haziran ayında 15 ton domatesi salça için hibe verdiğini anlatan Kargı, piyasanın durumuna göre ithal izni verildiğini kaydetti.

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam:

“20 TL’ye mal olan domates neden marketlerde 100 TL’ye satıldı?”

Kıbrıs’ın güneyinde Yunanistan'dan gelen domates olduğunu ve halka ithal ve yerli seçenek sunulduğunu belirten Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam, marketlerde satış yapılırken bunun ayrımının yapılması gerektiğini kaydetti.

Sıcakların da etkisiyle üretimde verimin düştüğüne dikkat çeken Uluçam, “Girdi maliyetlerinden dolayı üretici üretmekten vazgeçti.” dedi.

Artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak için üretimin yeterli olmadığını belirten Uluçam, ithal gelen ürünlerin fiyatlarının denetlenmesi gerektiğini vurguladı.

Hal Yasası’nda kâr marjlarının belli olduğunu belirten Uluçam, “Ama bir inatla ve tüccarın baskıları ile bu yasanın tüzükleri hazırlanmıyor” ifadelerini kullandı.

Son iki hafta içerisinde Kıbrıs’ın kuzeyine 500 ton domates ithal edildiği ve bu domatesin kilo fiyatının 20 TL olduğunu belirten Uluçam, “20 TL’ye mal olan domates neden marketlerde 100 TL’ye satıldı? Bu domatesi ithal eden tüccarlar marketçiye kaça verdi? Bu gibi soruları hükümet edenler yanıtlamalıdır. Şu an üreticinin elindeki domatesi de yurt dışından domates geldi diye ucuza almaya çalışan tüccarlar kimlerdir?” sorularını sordu.