2023 yılı Hanehalkı işgücü araştırması(Anketi) sonuçları, İstatistik Kurumu tarafından açıklandı. Araştırma ile ilgili özet bilgileri, bugünkü yazımda değerlendirmeye çalışacağım.

Araştırma sonuçlarına göre, KKTC genelindeki genel işsizlik oranı  yüzde 5.1 olarak açıklandı. 15-24 yaş grubundaki genç nüfusun işsizlik oranı ise yüzde 14.9  olarak tespit edildi. Ülkedeki toplam işsiz sayısı da, 7 bin 988  kişi olarak açıklandı.  

2022 yılındaki genel işsizlik oranı yüzde 6.3, genç nüfusta işsizlik oranı ise, yüzde 19,2 düzeyindeydi. Genel işsizlik ve genç nüfusta işsizlik oranlarında azalma olduğunu görüyoruz.

KKTC genelinde kadınlarda işsizlik yüzde 5.8 iken, erkeklerde bu oran yüzde 4.8'dir.

Ankete göre, toplam istihdam 148.211 kişi olarak açıklandı. Geçen yıl ise bu rakam 138.609 kişi olarak gerçekleşmişti. Toplam işgücü de 156,199 kişi oldu. Geçen yıl bu rakam 147 bin 949  idi. Görüldüğü üzere, işgücü rakamlarındaki artış, istihdam rakamlarında da  bir miktar artışı etkiledi.

Toplam istihdam içinde kamu istihdamının payı ise, yüzde 24.2  olarak tespit edildi. Bu da bize, istihdam edilen yaklaşık  her 4 kişiden birinin Kamu’ da çalıştığını gösteriyor.

2023 yılında istihdam edilenlerin, yüzde 34.7’sini kadınlar, yüzde 65.3’ünü ise erkekler oluşturuyor.Toplam istihdamda, kadınlar, erkeklere göre çok düşük oranda yer alıyor.

Araştırma sonuçlarına göre, KKTC genelinde istihdam edilenlerin yüzde 16,8’i ilkokul, yüzde 14,6’sı orta veya dengi okul (ilköğretim dahil), yüzde 32,7’sini lise ve dengi okul, yüzde 4,1’ini 2 veya 3 yıllık yüksekokul, yüzde 25,1’ini 4 yıllık fakülte veya yüksekokul, yüzde 3,3’ünü yüksek lisans (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil), yüzde 1,0’ını ise doktora mezunları oluşturdu.

KKTC genelinde, İşgücüne dahil olmayan nüfus içinde, yüzde 32,5 (48 976 kişi) ile eğitimine devam edenler en büyük paya sahiptir. Bunu , yüzde 23,7 (35 661 kişi) ile ev kadınları, yüzde 21,9 (32 992 kişi ) ile emekliler ve yüzde 7,5 (11 369 kişi) ile çalışamaz halde olanlar takip etmektedir.

İşgücü Anketi sonuçlarına göre, Toplam istihdam içinde tarım sektörünün payı yüzde 3,  sanayi sektörünün payı yüzde 9,5, inşaat sektörünün payı yüzde 11,5 ve hizmetler sektörünün payı da yüzde 76,1 oldu.

İşgücü araştırmasına göre, 2.436  kişi Güney Kıbrıs’ da çalışmaktadır. 2022’ de  bu rakam 2176  kişiydi. Pandeminin de bitmesi ile, Güney’de çalışanların, Euro avantajından dolayı arttığını görüyoruz. Güney’ de çalışanların, ankete yansıyan sayıdan çok daha fazla olduğunu, Sendika yetkililerinin  açıklamalarından da öğreniyoruz.

Genel işsizlik oranında olduğu gibi, genç nüfusta işsizlik oranında da, kadınların işsizlik oranı daha yüksek seyrediyor.Bu yüzden, kadınların niye daha fazla işsiz oldukları araştırılmalı ve bu konuda eğitim dahil, tüm eksiklikler tespit edilerek, çözümler üretilmelidir.

Öte yandan, genel işsizlik oranı yüzde 5.1 iken,  genç nüfusta işsizliğin ise,  genel işsizlik oranının yaklaşık 3 katı civarında,  yüzde 14.9 olması da, gençler arasında işsizliğin çok yüksek boyutlarda olduğunu göstermektedir.

Gençlerimizin iş ararken, az sayıda meslek grubunu tercih ettikleri, işverenler tarafından da belirtilmektedir. Ülkemizde gençlerin üniversiteleşme oranının yüzde 70’lerde olması, gelişmiş ülkelere göre çok yüksektir.

Gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 50’lerdedir. Gelişmiş ülkelerde, gençlerin önemli bir bölümü mesleki-teknik eğitimi tercih etmekte ve daha kolay iş bulmaktadır.

Buradan hareketle, gençlerimizin üniversite eğitimini tercih ederken, ihtiyaç fazlası bölümler yerine, belirlenen ihtiyaç alanlarına yönelmeleri daha doğru olacaktır.Gençlerimizin özellikle, ara ve teknik eleman yetiştiren mesleki teknik okulları ve üniversitelerdeki 2 -3 yıllık teknik  bölümleri seçmeleri iş bulma şanslarını oldukça artıracak ve ülkedeki genç işsizlik oranı da düşecektir.

Öte yandan, KKTC genelinde  herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı olmadan çalışan 11 bin 243 kişi bulunmaktadır. Bu rakam, toplam istihdam edilenlerin yüzde 7.6’sına  denk gelmektedir.

Kayıtdışı olarak çalışan kişi  sayısı konusunda mutlaka tedbir alınmalıdır.Ülkedeki  işsiz sayısı olan 7988 kişiden çok daha fazla kişi de, (11.243) kayıtdışı olarak çalışmaktadır. Bu konuda mutlaka denetimler artırılarak, kayıtdışı çalışan bu insanlar kaydedilerek, sosyal güvenlik şemsiyesine altına alınmalıdırlar.

Bunun yanında, istihdamda olup, sosyal güvenlik yatırımları ve vergileri  gerçek maaşı üzerinden değil, asgari ücret üzerinden yatırılan çok sayıda çalışanın olduğunu biliyoruz. Eğer, bu konuda tedbirler alınırsa, devletin ve sosyal güvenlik kurumlarının gelirleri de artacaktır.

İşsizlik oranının en yüksek olduğu ilçe yüzde 7,2 ile Gazimağusa,daha sonra yüzde 6.9 ile Lefke gelmekte,  en düşük işsizlik oranı ise yüzde 2.5 ile Lefkoşa’da gerçekleşmiştir. İşsizlik oranının yüksek olduğu bölgelerdeki gençler, iş bulmakta zorlandıkları için, iş imkanlarının fazla olduğu başka şehirlere, özellikle Lefkoşa’ ya  göç etmektedirler.

Geçmiş yıllara göre, İstihdam sayılarının artması ve işsizlik oranlarının bir miktar gerilemesinde, Güneyden geçişlerin artması, üniversitelerin yüz yüze eğitime başlaması, turizm ve inşaat sektörlerinin  gelişmesi ile birlikte, ticaret hacminin gelişmesini ve böylece iş imkanlarının artırmasını söyleyebiliriz.

Son cümle, kayıt dışı istihdamın artması, asgari ücretin arttığı bugünlerde, alarm zillerinin çalmasını da gerektirmektedir.Bizden uyarması...