“Kıbrıslı Rumların kuzeydeki tüm mülklerine yönelik bir tazminat hesabı yaptınız mı? Tümünün tazminatı ödenecek olsa kaç para isteriz” diye soruyorum, Taşınmaz Mal Komisyonu ve Mülkiyet Komitesi’nin eski başkanlarından Ayfer Said Erkmen’e…

“Belki tam gerçekçi olmaz ama bir hesap yapabiliriz. Burada saptanan değer üzerinden söylüyorum. Şimdiye kadar ödediğimiz tazminat üzerinden hesaplama yaptığımızda, bunun dönüm başına yaklaşık 16 bin sterline karşılık geldiğini görüyoruz.  16 bin sterlini, 1 milyon 400 binle çarparsanız… Kuzeydeki toplam Kıbrıslı Rum mülkiyetidir bu… Bu hesabı yaparsanız bir rakam çıkar karşımıza…”

22.4 milyar sterlin yapıyor!
Bulan gelsin!

Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurular ‘devede kulak’ bile değil

Kıbrıslı Rumlardan, Taşınmaz Mal Komisyonu’na Ocak 2024 itibarıyla 7 bin 473 başvuru var.

Bu işin duayeni Ayfer Said Erkmen, Kanal Sim’deki “Masa”da konuğumuz oldu.
Erkmen’in paylaştığı verilere göre yakın zamana kadar 1.483 davada çözüme gidildi.
Bunun parasal değeri 382 milyon 541 bin 826 Euro.
Tabii bu paranın tümü ödenmedi.
Ödemelere yönelik şu anda 160 milyon Euro’nun üzerinde bir açık var.

***

Taşınmaz Mal Komisyonu’nda en önemli sorun mali kaynak!
Ayfer Said Erkmen anlatıyor.
“Türkiye Hazine Bakanı’nın önerisi vardı, bizzat benimle görüştü, mülkiyet sorununa komisyon üzerinden çözüm üretilen meselelerde, tazminatın yüzde 20’sini kullanıcı ödesin, gerisini Türkiye üstlenmeye hazırdı. Dava sonucu mülkün değeri artıyor çünkü… Şu anki kullanıcı da bundan nemalanıyor. Yüzde 20 istendi, ancak, bizim yöneticiler hiçbir zaman buna yanaşmadı…”

Şimdi Türkiye de ödeme yapmıyor.
4 bine yakın başvuru halen hiç görüşülmeden bekliyor.

***

Şunu da hatırlatalım.
Taşınmaz Mal Komisyon’nun ilk ödediği tazminatlardan biri Lefkoşa’daki ihtişamlı otelin arazisi için olmuştu. Bu parayı doğrudan Türkiye hükümeti ödedi, yatırımcı değil!
12 milyon Sterlin ödeme yapılmıştı o dönem…

Ama örneğin Rocks, Salamis Bay, Colony, Acapulco gibi otellerde, mülk sorununu, otel sahipleri kendi yaptıkları ödemelerle çözdü.

***

1 milyon 453 bin dönüm Kıbrıslı Rum mülkü var, kuzeyde…
Yine kuzeydeki Kıbrıslı Türk mülkiyeti 383 bin 609 dönüm…

Güneydeki Kıbrıslı Türk mülklerinin de 455 bin dönüm olduğunu anımsatalım.
“Daha önce 591 bindi, son 8 senede azalmış” diyor Ayfer Said Erkmen!
Kimi Kıbrıslı Türkler güneydeki mallarını da satmışlar, öyle anlaşılıyor.
Bunlar Avrupa İstatistik Kurumu verileri.

***

5 milyon 67 bin 572 dönüm özel mülk var, adanın tümünde…
851 bin dönümü Kıbrıslı Türklerin…
4 milyon 149 bin dönümü Kıbrıslı Rumların…

Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum makamlarının verileri arasında kimi farklar olduğunu da not düşüyor Ayfer bey…

Görüldüğü gibi mülkiyet meselesini “takas”la çözmenin imkanı yok…
“Biz de güney de mal bırakmıştık” dediğiniz zaman mülkler eşitlenmiyor.

İşte o nedenle siyasi çözüm gerekli…
Öyle olmazsa üzerinden yıllar geçse de kimseye rahat yok!

***

‘Taşınmaz Mal Komisyonu’na yapılan başvurular, kuzeydeki Kıbrıslı Rum mülklerinin anca yüzde 2’sini karşılıyor.
Tümünü ödesek bile “devede kulak” bir çözüm üretiyoruz.
Deve öylece duruyor ve halen “acaba nerem doğru” diyor!

***

“Kıbrıslı Rumlara yapılan teklifler son derece düşüktür” diyor Erkmen ve örnek veriyor:
“Örneğin Güzelyurt’ta İçişleri Bakanlığı tarafından narenciye bahçesinin dönümü bin sterlin olarak değerlendiriliyor ve Kıbrıslı Rum mülk sahibine bu yönde öneri yapılıyor. Tam değeri değildir bu rakamlar…”

Meclis binası için 35 milyon Euro talep edilmiş

Şimdiki Meclis binası bilindiği gibi bir zamanlar Diyanellos sigara fabrikası idi.
“Taşınmaz Mal Komisyonu”nun üzerinde çalıştığı dosyalardan biri de bu oldu.
Diyanellos’un varisleri komisyondan 35 milyon Euro talep etmiş.
17 dönümden fazla bir arazi…
“Düşünelim” demiş o dönem yetkililer…
Bir sonuç çıkmamış.

35 milyon Euro ödense Meclis binasının yasal sahibi Kıbrıs Türk tarafı olacak.
“KKTC Meclisi” değilse de en azından binası uluslararası hukuk önünde ihtilafsız kalacaktı.

Maraş dosyaları son derece kabarık

Dikenli teller içerisindeki Maraş (Varosha) ayrı bir mesele!
Hani denmişti ya, “Maraş’ın yüzde 3.5’i askeri bölge kapsamından çıkarıldı…”
O harita hiçbir zaman açıklanmadı.
Çünkü yerleşim de yok ve buraları “iade” kapsamında!

Taşınmaz Mal Komisyonu ve Mülkiyet Komitesi’nin eski başkanlarından Ayfer Said Erkmen kendi notlarını bizlerle paylaşıyor.

• “Maraş için 350’ye yakın müracaat var… Mal sayısı da 824’dür. 16’sı otel, 21’i dükkan, 4’ü fabrika… Ev, apartman 402… Arsa 381…”
   
• “404 mal için iade talebi ile başvuru var… Ayrıca kullanım kaybı olarak da 198 milyon sterlin tazminat talebi…”
   
• “Bununla da sınırlı değil… Maraş’ta 196 mal için de tazminat talebi var. Talep 3.3 milyar Sterlin…”
   
• “Müracaat edenler Ay Napa’daki değerleri dikkate alıyor ve buna göre değerlendirme yapıyorlar çoğu zaman. Bunu çok gerçekçi bulmuyorum.”

Larnaka Havaalanı’ndaki Kıbrıslı Türk mülkiyeti: Parasını aldı, davasını geri çekti

Larnaka Havaalanı yerleşkesi içerisinde Kıbrıslı Türk mülkü de var.
“Sınırlı bir yer, çok büyük değil…”

Kıbrıslı Türk mal sahibi Londra’da yaşıyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti’ne dava açmış önceleri…
Daha sonra da 320 bin Euro alarak davasını geri çekmiş…
Hatta…
Kıbrıs Türk yönetiminden “biz sana 500 bin Euro ödeyelim, davanı geri çekme” demişler…
Karşılık bulmamış bu teklif!

“Sorumluluk malı elinde tutan son kişidedir”

İnsanlar mal alıyor, satıyor, miras bırakıyor.
Elden ele değişiyor mülkler…
Bu durumu soruyoruz, Taşınmaz Mal Komisyonu ve Mülkiyet Komitesi’nin eski başkanlarından Ayfer Said Erkmen’e
“Mülkiyet Komitesi’nde yeni mülkiyet rejimiyle ilgili çalışma yaparken, şu prensip öne çıkmıştı, malı en son elde tutan sorumlu kişi olur. Sorumluluk malı en son alan kişidedir. Elbette şahıslar bu sorunu çözemez, siyaset çözecek, başka da yolu yok…”