YENİDÜZEN, 1995 ile 2020 yılları arasına çıkan yangınlara ilişkin “yönetici ihmalini ve gerekli önlemleri” araştıran ve Haziran 2021’de yayınlanan Meclis Araştırma Komitesi raporunu inceledi, “Mersinlik Yangını”na gidilen süreçte, komitenin sunduğu önerilerin hiçbirine uyulmadığı, tespitlerin hala daha geçerliliğini koruduğu ve hiçbir şeyin değişmediği gerçeği ortaya çıktı

Ertuğrul SENOVA

YENİDÜZEN, 1995 ile 2020 yılları arasına çıkan yangınlara ilişkin “yönetici ihmalini ve gerekli önlemleri” araştıran ve Haziran 2021’de yayınlanan Meclis Araştırma Komitesi raporunu inceledi, “Mersinlik Yangını”na gidilen süreçte, komitenin sunduğu önerilerin hiçbirine uyulmadığı, tespitlerin hala daha geçerliliğini koruduğu ve hiçbir şeyin değişmediği gerçeğine ulaştı…

Gerçek adı “1995 Yılında Meydana Gelen Beşparmak Dağları Yangınından İtibaren Ülkemizdeki Orman Yangınlarında Alınan Önlemlere İlişkin Yönetici ve Diğer İlgililerin İhmali Olup Olmadığına, Gereken Önlemlerin Alınıp Alınmadığı” olan araştırma komitesi, 1995 yılı ile 2020 yılı arasında çıkan 1083 yangını inceledi.

Aynı sorunlar… “Teçhizat eksikliği, personel sıkıntısı, koordinasyon eksikliği”

Komite raporunda dikkat çekilen, “teçhizat eksikliği, personel sıkıntısı, koordinasyon eksikliği” gibi sorunların günümüzde de devam ettiği, soğutma çalışmaları süren “Mersinlik Yangını” ile adeta tescillendi .

Orman Dairesi’nin zafiyetleri

Tespit ve önerilerin sunulduğu raporda, ilk olarak tespitler aktarılıyor; ilk maddeler arasında “yangınlardan birinci derece sorumlu tutulan Orman Dairesi’nin önleyici faaliyetler bakımından zafiyetlerine” dair tespitler bulunuyor.

Araç ve personel sıkıntısı

Yangına müdahale eden ekiplerin yetersiz olduğu, araç ve teknik teçhizat eksikliği yaşandığı belirtilen raporda, daire bünyesinde tam teşekkülü itfaiye aracının bulunmadığı, bu nedenle orman ya da arazi şartlarında istenildiği gibi hareket edilemediği, yangına gerekli müdahalenin yapılamadığı ifade ediliyor.

Raporda, yangınların önlenmesine ilişkin faaliyetlerin geçici memurlar tarafından yürütüldüğü, Orman Dairesinin teşkilat kadrolarında yangın mühendisi kadrosunun olmadığı ifade ediliyor. Elde edilen bilgilere göre her iki sorun da aynı şekilde devam ediyor…

Söz konusu personel sıkıntısını, geçtiğimiz haftalarda YENİDÜZEN’e konuşan Orman Dairesi Müdürü Cemil Karzaoğlu, “Helikopter alsak, içine koyacak eleman bulamayız” ifadeleriyle teyit etmişti.

Mersinlik Yangını’nda, araziye uygun itfaiye aracı olarak nitelendirilen helikopter ve uçak sıkıntısı yine baş göstermişti…

Koordinasyon sorunu

Mersinlik yangınında, yaşanan araç eksikliği nedeniyle önce belediyeler, sonra kaymakamlık, daha sonra Orman Dairesi, son olarak da hükümet, vatandaşa çeşitli çağrılarda bulunmuş, tankerler ve iş araçları istenilen lokasyonlarda kullanılamamış ve koordinasyon sorunu baş göstermişti.

Koordinasyonla ilgili tek sorun sadece araç eksikliğinde değil, “yangının yerleşim alanlarına girdiği” ya da “söndürüldüğü” yönünde çeşitli açıklamalarla yanlış bilginin topluma yayılmasına da neden olmuştu.

Basına yansıyan koordinasyon kaynaklı son problem, İtfaiye Müdürünün “Yangın kontrol altına alındı” açıklamasından yarım saat sonra, Tarım Bakanının “Yangın çeşitli noktalarda devam ediyor” açıklamasını yapmış olmasıydı.

Raporda, bu konunun 25 yıldır çözülmeyen bir sorun olduğu belirtiliyor ve “Bir an önce bir koordinasyon merkezi kurulmalı, yetki karmaşasına son vermeli, hiyerarşik düzen sağlanmalı” şeklinde bir ifade yer alıyor.

Ormanlarda çalışan araçlara bakım

Mersinlik yangının çıkış anı olduğu iddia edilen bir video, sosyal medyada viral olmuş durumda. Söz konusu görüntülerde, bir iş aracının ormanlık alanda aniden alev aldığı görülüyor.  Ancak görüntülerin, ‘yangına neden olan an’ olduğu henüz polis tarafından doğrulanmış değil.

Geçtiğimiz yıl yayınlanan raporda, bu konuya da değiniliyor.

Raporda, “Arazilerde çalışan iş ve tarım araçlarının temizliğinin düzenli aralıklarla yapılması gerektiği” ve “arazilerde çalışan araçların egzoz kısımlarına susturucu takılmasının yangın riskini azaltabileceği” ifade ediliyor…

“Çevre Komitesi” sadece isim olarak var  

Yine raporda dikkat çeken bir diğer madde ise, Mecliste “Çevre Komitesi”nin biran önce faaliyete geçmesi yönünde. Raporda bu sayede, yangınlarla ilgili öngörülen cezaların günümüz koşullarına göre tekrardan ele alınarak revize edilebileceği, yasalar çıkarılabileceği ifade ediliyor.

Ancak Çevre Komitesi, Meclisin resmi web sitesinde sadece bir isimden ibaret…

Dikkat çeken maddeler

Araştırma komitesinin, yangınların önlenmesiyle ilgili raporunda öne çıkan dikkat çekici ifadeler şöyle:

• Orman Dairesi’nin yangına müdahale eden ekipler yetersiz
• Yangına müdahale ekiplerinin araç ve teknik teçhizat eksikliği var
• Tam teşekküllü itfaiye aracı yok, bu nedenle orman ya da arazi şartlarında istenildiği gibi hareket edilemiyor, yangına gerekli müdahale yapılamıyor
• Afet Acil Durum Yönetimi Koordinasyon Komitesi kurumsallaşmadı, yangın söndürme esnasında yetki karmaşası yaşanıyor
• Orman Dairesinin teşkilat kadrolarında yangın mühendisi kadrosu yok
• Yangınların önlenmesine ilişkin faaliyetler geçici memurlar tarafından yürütülüyor
• Arazilerde çalışan iş ve tarım araçlarının temizliği düzenli aralıklarla yapılmalı
• Arazilerde çalışan iş ve tarım araçlarının egzoz kısımlarına susturucu takılması yangın riskini azaltabilir
• Yangınlara müdahale amacıyla özel ve tüzel kişilerden temin edilen araçlarda meydana gelen hasarların telafisi konusunda ciddi sıkıntıların yaşanıyor, tazmin edilmiyor
• Ülkemizde ağaçlandırmanın ilkel yollarla yapıldığı, dozerle sürülerek yapılan ekimin yağış azlığı nedeniyle olumlu sonuç vermediği tespit edildi
• Yangın gözetleme kulelerine personel görevlendirmede zorluklar yaşanıyor
• Orman Dairesi’nin işleyişi yeniden ele alınmalı
• Yangın protokolü hazırlanmalı
• Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı orman yangınlarına karşı daha duyarlı bir yaklaşım geliştirmeli
• Orman Dairesinin teşkilat kadrolarında iyileştirme yapılmalı
• Çevre Komitesinin bir an önce faaliyete geçmeli
• Öngörülen cezalar günümüz koşullarına göre tekrardan ele alınarak revize edilmeli
• Bir an önce bir koordinasyon merkezi kurulmalı, yetki karmaşasına son vermeli, hiyerarşik düzen sağlanmalı
• Yangın riski olan bölgelere yangın uyarı rehberi konmalı
• Renk kodları vasıtasıyla yangın riski konusunda vatandaşa bilgi verilmel

Raporda yer alan ve tamamlanmayan eksiklikler

• Araç ve teknik teçhizat
• Personel
• Koordinasyon
• Yetki karmaşası
• Çevre Komitesi
• Arazilerde çalışan araçlara bakım
• Orman Dairesi’nin teşkilat kadrolarında iyileştirme
• Yangın protokolü