27-28 Ocak Öncesindeki Leymosun
"Milli Mücadele Tarihi" olarak adlandırılan tarih içerisinde bir dönüm noktası olarak bahsedilir, 27-28 Ocak 1958 Olayları. "Taksim" nümayişleri içerisinde Kıbrıslı Türklerin canını yitirişi bu iki gün içerisinde olduğundan, tarihe de 27-28 Ocak 1958-İngiliz Yönetimine İlk Başkaldırış olarak geçmiştir. Ama "Taksim" nümayişleri ne sadece o günlerde ne de sadece Lefkoşa-Mağusa'da gerçekleştirilmişti. Diğer büyük şehirler yanında köylerde de afişler, pankartlar asılarak "Taksim" istenci dile getirilmekteydi. Nitekim 25 Ocak 1958 tarihinde Limasol'da da (Leymosun) bu yönde nümayişler yapılmış ve hatta ilk gözyaşartıcı bombanın burada atıldığını da söyleyebiliriz. Konuyla ilgili gazete haberine geçmeden önce, şu "Taksim" nümayişlerinin ateşlenmesinin nedenine yönelik Poli Dergisi'nin 24 Ocak 2011 tarihli yayınında konuyla ilgili uzun ve detaylı yazısından kısa alıntılar yapalım dilerseniz...
"...17 Temmuz 1957 tarihinde Dr. Küçük 35. enlem derecesinin, Kıbrıs’ın Türklerle Rumlar arasında bölünerek Taksim edilmesi için somut bir öneride bulunur. Aslında bu fikir bir yıl önce Averoff’un Taksim’le ilgili esprisini anlamayan ve Yunanistan’ın Taksime onay verdiğini sanan Türkiye’nin Atina Büyükelçisi İlker Settar tarafından ortaya atılmış eski bir iddiadır. Kıbrıs Türk Liderliği, bu fikre dayanarak, bir yandan adanın kuzeyine toplanmaları için Kıbrıslı Türkleri göçe teşvik ederken, diğer yandan da kapsamlı bir göç planı hazırlayıp Türkiye’ye sunar... EOKA’nın Enosis mücadelesinde Kıbrıslı Rumlar üzerinde etkin bir denetim sağlamasına karşın, Kıbrıslı Türkler üzerinde Taksim lehine kesin bir otorite sağlamak amacıyla TMT kurulur. Bundan sonra Kıbrıslırumlarla en küçük işbirliğine tevessül edecek olanlar, Taksim söylem ve girişimlerine karşı çıkanlar ölümle tehdit edilmeye başlanır. Nitekim 29 Kasım’da TMT imzasıyla dağıtılan ilk bildiride: “TMT talimatlarına mutlaka itaat edilmesi” ve “ bu mücadelede aramızda hainlerin olacağına inanmak istemiyoruz, ama böyle kişilerin olması halinde onları ezmek kaçınılmaz bir görev olacaktır” denmektedir... 27-28 Ocak 1958: Kıbrıs’ta her iki tarihte çıkan olaylar, tarihteki ismini de çıktığı bu iki gün ve aydan alır. Gerçekte 26 Ocak gece geç vaktinde, bir gazetenin Taksim’in kabul edildiğine dair “yalana-yanlış” haberi ile galeyana gelerek coşan küçük bir kalabalığın başlattığı bu gösterinin büyüyüp bir mitinge dönüşeceği pek belirgin değildir. “Sanki İngiltere Taksim’i kabul etmiştir ve Kıbrıslı Türkler’in de bunu kutlaması gerekmektedir” diye başlayan ve bir gün sonra büyüyen gösteriler, önceleri kesinlikle İngiliz Sömürge Yönetimini hedef almaz. Çünkü gazete haberinde Taksim’in İngiliz Sömürge Yönetimince kabul olunduğu duyurulmuştur. Dolayısıyla Taksim kararının kutlayan göstericilerin İngilizlere “vefasızlık” edeceklerini düşünmek mümkün değildir. Ancak 24 saat içerisinde çoğalıp yığınsallaşan Kıbrıslı Türklerin, Sömürge Yönetimi kolluk güçleri tarafından yürüyüşün bitirilmesi için aniden şiddete maruz kalmalarıyla, gösteri de bir anda kana bulanacak ve “barışçıl” havasından çıkarak “Anti-Bristish” bir protestoya dönüşecektir..."(Poli Dergisi-24-01-2011-Kıbrıs)
Bu günler öncesinde 25 Ocak 1958 tarihinde ise, tıpkı birçok bölgede, köy ve kasabada olduğu gibi, Leymosunlu Türkler de "Ya Taksim Ya Ölüm Mitingi" düzenleyerek bu gelişen hava içerisinde yerlerini alırlar. Daha gözyaşartıcı bombayla tanışmayan Kıbrıslı Türkler, İngiliz güçleri ve polis tarafından bu gösterilerine göz yumulacağı düşüncesiyle rahatça hareket ederlerken, beklemedikleri bir tepkiyle karşılaşırlar. Bu olayda 2 yaralı ve 2 tutukluyla "Ya Taksim Ya Ölüm" mitingi son bulur.
Bu konuyla ilgili Bozkurt gazetesinin 26 Ocak 1958 tarihli ve 1. sayfasında yer verdiği haberle, tıpkı diğer bölgelerde olduğu ve pek akılda kalınmayan Leymosun Mitingi'ne yer vererek, tarihimize Leymosun cinahından da bir not düşelim dedik...
"Bozkurt gazetesi-26 Ocak 1958-s:1
Leymosun Türkleri Hükûmet Kuvvetleriyle Çarpıştı
Gözyaşartıcı Bomba Atılmasına Rağmen Nümayişler Devam Etti
"Taksim" Diye Haykıran Halk Hükümet Kuvvetleri Tarafından Yaralandı
Dün Leymosun Türkleri "Taksim" lehinde ve Mahalli İdare aleyhinde büyük ölçüde nümayişler yapmışlar ve "Taksim" diye haykırmışlardır. "Halkevi" binasında toplanan Türk halkı, yürüyüş halinde binadan çıkarak ana caddelerde ilerlemeye başlamışlarsa da karşılarında Hükûmet kuvetlerini bulmuşlardır.
Ellerde taşınan yaftalarda Taksim ibareleri göze çarpıyor ve Türklerle Rumlar arasında bir işbirliğinin imkânsız olduğu belirtilerek Vali Sir. Hugh Foot'un tek taraflı politikası takbih ediliyordu.
Hükûmet Kuvvetleri dağılmaları için nümayişçilere ihtarda bulunmuşlarsa da, nümayişçiler bu ihtara aldırmıyarak yürüyüşlerine devam etmişlerdir. İkinci bir ihtarda bulunan Hükûmet kuvvetleri gözyaşartıcı bomba atacaklarını söyliyerek dağılmalarını istemişler, fakat nümayişçiler gene dağılmamışlardır.
İlk Bomba Atılıyor
Hükûmet Kuvvetleri nümayişçilerin dağılmadıklarını görünce ilk gözyaşartıcı bombayı atmışsa da, nümayişçiler bir başka sokakta yine birleşerek nümayişe devam etmişlerdir.
Halkevi Bahçesi'ne gelen nümayişçilere dağılmaları için yeniden ihtar yapılmışsa da, nümayişçiler yine dağılmamışlar ve ikinci gözyaşartıcı bombanın atılmasına sebeb olmuştur.
Taşlama Hâdisesi
Nümayişçiler bu esnada Hükûmet Kuvvetlerini taşlamıya başlamışlar ve 10 kadar polisi yaralamışlardır. Nümayişçilerden de iki kişinin yaralandığı, fakat yaralıların sıhhi durumlarının iyi olduğu bildirilmektedir.
İki Kişi Tevkif Edildi
Hükûmet tarafından yayınlanan resmî bir tebliğde belirtildiğine göre, Leymosundaki nümayişleri müteakip iki kişi tevkif edilmiştir.
....."