Pandemi döneminde Çalışma Bakanlığı verilerine göre yalnızca iki ayda toplam 4 bin 408 kişi "işten duruş" kaydı yaptırdı.  Bu rakam içinde KKTC vatandaşları başı çekti. 1.300 kişinin de yatay geçiş ile sektör değiştirdiği kayıtlara geçti. Toplam 836 KKTC vatandaşı ‘Geçici İşsizlik Ödeneği’ için Sosyal Sigortalar Dairesi’ne başvurdu.

1 Mayıs- 30 Haziran arasında 10 bin 200 yabancı uyruklu sigortalı çalışma iznini uzattı. Buna karşın 12 bin civarında çalışma izinli kişi sürecin başında ülkeden çıkış yaptı.

Çalışma Bakanlığı Müsteşarı Erçin Tekakpınar: “İstihdam piyasası daraldı ya da insanlar işsizdir noktasında değiliz. İşten duruş gösteren birçok kişi başka sektörde veya benzer sektörde yatay geçiş yaptı. Ekim ayında durumu çok daha net göreceğiz”

Fehime ALASYA

Salgın döneminde yaşanan ekonomik daralma, zaman geçtikçe ülkedeki işsizlik rakamlarıyla gün yüzüne çıkıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine yansıyan kayıtlarda 1 Mayıs- 30 Haziran tarihleri arasında toplam 4 bin 408 kişinin ‘işten duruş’ yaptığı görülürken, toplam 836 KKTC vatandaşının Sosyal Sigortalar Dairesi’ne ‘Geçici İşsizlik Ödeneği’ için başvurduğu öğrenildi. İşten duruş rakamlarında KKTC vatandaşları başı çekti.

İki ayda bin 963 KKTC vatandaşı işten duruşunu verirken, bin 848 TC uyruklu çalışan yanında 642 de Diğer ülke vatandaşı adı altında yabancı işçilerde yaşandı.

‘İşten duruşunu’ veren 4 bin 408 kişi içinden bin 300 kişi ise sektör içi veya sektörler arası iş değişikliği ile ‘yatay geçiş’ yaptı.

Bu rakamları yorumlayan Çalışma Bakanlığı Müsteşarı Erçin Tekakpınar, ülkede yoğun bir işten duruş olmadığını, işten duruş gösteren birçok kişinin başa sektörde veya benzer sektörde yatay geçiş yaptığını dile getirdi.

Tekakpınar, bu tablonun ileriki süreçte Ekim ayı gibi netleşeceğini belirtti.

1 Mayıs- 30 Haziran arasında Çalışma Bakanlığı kayıtlarına geçen veriler;

İŞTEN DURUŞ rakamları:
KKTC Vatandaşları: 1936,
TC Vatandaşları: 1848,
Diğer Ülke Vatandaşları: 624 kişi.
TOPLAM: 4408 kişi.

YATAY GEÇİŞ rakamları:
Bin 300 kişi.

İŞE GİRME rakamları:
KKTC Vatandaşları: 1732,
TC Vatandaşları: 500,
Diğer Ülke Vatandaşları: 180
TOPLAM: 2412 kişi.

2 bin 412 kişi de işe başladı

İşten duruşlara karşın aynı sürede toplam 2 bin 412 kişi de işe başladı. İşe başlayanlar arasında da yine KKTC Vatandaşları başı çekti. Bin 732 KKTC vatandaşının işe başladığı kayıtlara geçerken, 500 TC vatandaşı, 180 de Diğer Ülke vatandaşının işe başladığı görüldü.

836 KKTC vatandaşı ‘Geçici İşsizlik Ödeneği’ için başvurdu

Söz konusu tarihlerde ise toplam 836 KKTC vatandaşının Sosyal Sigortalar Dairesi’ne ‘Geçici İşsizlik Ödeneği’ için başvurduğu kayıtlara geçti. 

1 Mayıs- 30 Haziran arasında Geçici İşsizlik Ödeneği ile ilgili Sosyal Sigortalar Dairesi’ne başvuran KKTC vatandaşı sayısı 836 oldu. 

10 bin 200 Yabancı Uyruklu Çalışma İznini uzattı, yaklaşık 12 bin kişi ise ülkeden çıkmıştı

1 Mayıs- 30 Haziran arasında 10 bin 200 Yabancı Uyruklu Sigortalı Çalışma İznini uzattı. Söz konusu Yabancı Uyruklu Sigortalıların içinde TC ve Diğer ülke vatandaşları olduğu belirtildi.

Buna karşın 12 bin civarında çalışma izinli kişinin sürecin başında ülkeden çıktığı kayıtlara geçmişti.

Çalışma Bakanlığı Müsteşarı Erçin Tekakpınar, rakamları yorumladı:

“Yoğun bir işten duruş yok, yatay geçiş var”

Bu süreçte dünya ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de ekonominin küçüleceğini işaret eden Çalışma Bakanlığı Müsteşarı Erçin Tekakpınar, bunun kaçınılmaz olduğunu ifade ederek, buna karşın önümüzde işsizlik yönünden çok kötü bir senaryo yer almadığını belirtti.

“İstihdam piyasası daraldı, insanlar işsizdir ve iş bulamıyor’ noktasında değiliz” diyen Tekakpınar, yoğun bir işten duruş olmadığını, işten duruş gösteren birçok kişinin başka sektörde veya benzer sektörde yatay geçiş yaptığını dile getirdi.

Çalışma Bakanlığı verilerini YENİDÜZEN’e yorumlayan Erçin Tekakpınar;

“Ülkede elbette ki duruşlar oldu ama bu çok fazla değil. Ülkede ne kadar işsiz olduğunu net olarak şimdiki şartlarda ortaya koymak mümkün değil. KKTC İş-Bul sistemi ile artık bu bir sisteme oturacak. Tüm işe alımlar, işe girişler, teşvikler, her şey bu sistem üzerinden olacak. Altyapımız hazır, yakın zamanda bunu işleme koyacağız. O zaman ülkedeki net ve doğru işsiz sayılarını ortaya koyabileceğiz. Ülkede kimin iş aradığını, kimin işsiz olduğunu bilmiyoruz. KKTC İş-Bul tam faaliyetlerini yerine getirmeye başlayınca o zaman bu konuda çok net veri bulabileceğiz. Bu noktada ülkedeki işsizlik oranını verebilmek için bir kişinin en az 3 ay işsiz olması gerekiyor.”dedi.

“İnsanlar işsizdir ve iş bulamıyor noktasında değiliz”

Bakanlık verilerine yansıyan rakamları yorumlayan Tekakpınar, “Bu rakamlara bakıp 4 bin kusur kişi işsiz konumundadır diyemeyiz. Ekonominin pandemi sürecinde yaşanan sıkıntılardan dolayı durduğunu söylemek için de çok erken bir süreçtir. 10 bin 200 Yabancı Uyruklu Sigortalının Çalışma İznini uzattığı da kayıtlara geçti. Bu da bize işletmelerin çalıştığı ve işçilerini çalıştıracağını gösteriyor. 113 bin aktif sigortalının olduğu bir ortamda 10 bin Çalışma İzni uzatılması bize aslında işlerin çok da kötü olmadığını söylüyor. Bu süreçte tabi ki ekonomi küçülecek, bu kaçınılmazdır ama ‘istihdam piyasası daraldı, insanlar işsizdir ve iş bulamıyor’ noktasında değiliz. Bunu söylemek için çok erkendir.”

“Sosyal Sigorta’nın prim gelirleri düştüğü anda ülkede ciddi bir sıkıntı var demektir”

İşten duruşu görülen 4 bin 400 kişiden bin 300 kişinin yatay geçiş yaptığına dikkat çeken Tekakpınar, “Dün (önceki gün itibariyle) 500 kişiye yatay geçiş yetkisi verdik. Bu yatay geçiş rakamının içinde bunlar yoktur.” dedi.

Ülkedeki istihdamın daraldığını ve işsizlik tartışmalarının yapılabileceği ortamın Ekim ayında konuşulması gerektiğinin altını çizen Tekakpınar, “Sosyal Sigorta’nın prim gelirleri bu tartışma için en önemli veridir. Bu gelir düştüğü anda ülkede ciddi bir sıkıntı var demektir. Şu an bu alanda hiçbir ciddi sıkıntı yok. Geçtiğimiz gün yaptığım analizde Sosyal Sigortaların bu ay artıya geçeceğini düşünüyorum. Durum çok kötü değil.” dedi.

G Sosyal Sigorta’nın prim gelirlerinde küçük bir düşme olduğunu ifade eden Tekakpınar, “Ancak korkunç boyutta bir düşme söz konusu değil.” ifadelerini kullandı.

“Duruşların büyük bir kısmı yatay geçişlerdir”

İşten duruşunu veren buna karşın yatay geçiş beyan eden bin 300 kişi olduğunu anlatan Tekakpınar, “Sektör değişimi için bu yapılıyor. Kişilerin işsiz kalmasından daha iyidir. Bu duruşların büyük bir kısmı da aslında bu yatay geçişlerdir.” dedi.

Turizm sektöründe ciddi daralma ön görülüyor”

İşten duran ve işe başlayan kişiler içinde KKTC vatandaşlarının başı çekmesini de değerlendiren Tekakpınar, bunu iş değişikliği veya sektörlerdeki daralmaya bağladı. Turizm sektöründe daralmanın yaşanabileceğine değinen Tekakpınar, bu sektörde ciddi bir daralma olacağını ön gördüklerini anlattı.

Şu anda turizm sektöründe duruşların hareketlenmediğini kaydeden Tekakpınar, “Yabancı uyruklularda duruşlar başladı, bu nedenle ‘ön izinle işçi getirmeyi’ neredeyse durdurduk. İç dinamiklerden faydalanmak, ülkedeki yabancı uyruklu işsizlerden yararlanmak için bunu yapmaya çalıştık.” dedi. 

İnşaat sektöründe de ciddi bir daralma olmadığını anlatan Tekakpınar, tüm bunların Ekim ayına doğru netleşeceğini anlattı.

“Destekler sürecek, küçük işletmeler nefes alacak”

Salgın döneminde Çalışma Bakanlığı’nın ‘işletmelerin devamı, istihdamın sürekliliği’ ilkesi ile çalıştığını anlatan Tekakpınar, bu dönemde yapılan çalışmaları dile getirdi. 

13 Mart’ta Bakanlar Kurulu kararı ile işletmelerin yüzde 70 kapalı olduğu dönemde önemli çalışmalara imza attıklarını anlatan Tekakpınar, söz konusu uygulamaları ve etkilerini anlattı.

Tekakpınar, şöyle devam etti:

“Nisan-Mayıs ayında kapalı işletmelere ücret desteği vereceğimizi söyledik. Geç verildi belki ama ödendi. Bize yansıması ise işverenlerin çalışanlarına sahip çıkması oldu. Birçok işletme çalışanına sahip çıkmaya çalıştı. Bu destek Haziran ayı için de verilmeye devam edecek, çalışmalarımız yapılıyor.

Temmuz-Ocak ayları arasındaki bu süre için ise Sosyal Sigorta Prim Oranlarında %75 prim indirimi yapıyoruz. Yani bir işveren %20 olan Sosyal Sigorta Prim Oranının sadece %5’ini ödeyecek, geriye kalanı ise biz Maliye Bakanlığı ve kendi imkânlarımızla üstleneceğiz.

1 ila 5 çalışanı olan küçük işletmelere ise bir veya 2 ay boyunca 2 bin TL işletme desteği vereceğiz. Bundan yaklaşık 8-9 bin işletmenin faydalanacağını öngörüyoruz. Küçük işletme hem bu indirimden faydalanabilecek hem de Sosyal Sigorta Prim Oranlarında %75 prim indiriminden faydalanabilecek.”