Fehime ALASYA

Alım gücünü doğrudan etkileyen bazı ithal temel tüketim maddelerinin fiyatları, KDV, gümrük ve fonlarla ikiye katlanıyor. Mecburi tüketim maddeleri arasında olan birçok ithal ürününün fiyatı, market reyonlarına girene dek devlete ödenen vergilerle ikiye katlanıyor.

Tedarikçiler ve Süpermarket İşletmecileri bazı temel gıda ve temizlik ürünleri üzerindeki KDV, gümrük ve fonların kaldırılmasıyla fiyatların düşeceği vurgusu yapıyor, bu yöndeki talebini yineliyor.

93,65 TL’ye ithal edilen ve tüketiciye 179,90 TL’ye ulaşan 4 Litre sıvı yağın 86,25 TL’si market karı ve vergilere gidiyor.

Yurt dışından 93,65 TL’ye çıkan sıvı yağ, ülkemize gelene dek eklenen; navlun, gümrük değeri, fon, şirket sabit giderleri, KDV, market karı ile market rafına 179,90 TL’ye giriyor.

Yüzde 10 navlun ücreti, yüzde 20 şirket sabit giderleri, yüzde 10 KDV ve yüzde 20 market karı ile 93,65 TL’ye ithal edilen sıvı yağ, tüketiciye 179,90 TL’ye ulaşıyor.

Bazı ürünlerin KDV veya fon oranlarındaki rakamlar ise ürüne göre değişkenlik gösteriyor.

45,97 TL’ye ithal edilen tuvalet kağıtları tüketiciye 89,99 TL’ye ulaşırken, diğer bazı tüketim maddelerindeki ithal ve satış fiyatları şöyle:

34,46 TL’lik deterjan, 69,99’a, 71 TL’lik çocuk bezi, 130’a, 23 TL’lik peynir, 51 TL’ye, 50 TL’lik nescafe 94 TL’ye, 30 TL’lik tereyağı 61 TL’ye, 13 TL’lik duş jeli 30 TL’ye, 47 TL’lik cilet (traş bıçağı), 96 TL’ye, 42 TL’lik diş macunu ise 81 TL’ye market raflarına giriyor.

Kuzey Kıbrıs Hızlı Tüketim Ürünleri Tedarikçileri Derneği (TUTDER) Başkanı Engin Yeşilada:  

“Devlet, vergi ve fonlarda iyileştirme yaparsa bazı ürünlerde yüzde 10’dan başlayıp yüzde 40’a kadar ucuzluk sağlanabilir”

Devletin ‘yapabileceğimiz hiçbir şey yoktur’ söylemlerini eleştirildi. Yeşilada, bu söylemlere karşın, bazı vergi ve fonların kaldırılması veya oranlarının düşürülmesiyle kimi ürünlerde yüzde 10’dan başlayıp yüzde 40’a kadar çıkan bir ucuzluk yaşanabileceğine değindi.

“25 TL’lik bir peynir, 17,42 TL’ye düşebilir, bu ucuzluk anlamını taşır, alım gücü düşen vatandaşa kolaylık sağlar” diyen Yeşilada, geçmişte de bu vergi ve fonların sıfırlanması ve ucuzluk yaratılması için çağrıda bulunduklarını kaydetti.

“En azından topladıkları vergilerin karşılığını halka versinler”

Bu yönde hiçbir çağrıya olumlu yanıt almadıklarını kaydeden Yeşilada, devlete bazı eleştirilerde bulunarak, halka çağrıda bulundu. Yeşilada, özetle şunları dile getirdi: 

“22 üyemizin Mayıs ayı içinde ödediği bu vergiler, ithal ettiğimiz ürünlerde peşin verdiğimiz vergilerin toplamı 100 Milyon TL üzerindedir. Bu aynı zamanda bu dolaylı vergileri tüketici veriyor. Tüketiciye çağrıda bulunduk, yeniden söylüyorum; tüketicilerin de doğal olarak elektrik, yol, su, gibi çeşitli hizmetleri talep etmeliler. En azından topladıkları vergilerin karşılığını halka versinler. Kimse kimseye bedava iş yapmaz, devletin de topladığı verginin karşılığını vermeli. Sadece kamuya değil, özel sektöre de tüm kesimlere de… Yollarda ışık yok, asfaltlar rezalet, vatandaş vergisinin hiçbir şekilde karşılığını alamıyor.”

Süpermarket İşletmecileri Platformu Başkanı ve Sözcüsü Tanser Nizam:

“KDV, gümrük ve fonlar kaldırılsa fiyatlar düşecek, yeter ki niyet olsun…”

“Bazı temel gıda ve temizlik ürünleri üzerindeki KDV, gümrük ve fonların kaldırılmasıyla fiyatları düşeceğini anlatan Süpermarket İşletmecileri Platformu Başkanı ve Sözcüsü Tanser Nizam, “Bu adım halkın ve tüketicinin menfaatinedir” yorumunu yaptı.

Önemli temizlik malzemeleri, temel tüketimler, zorunlu giderler için KDV, fon ve vergilerde indirime gidilmesi gerektiğinin altını çizen Nizam, iyi bir çalışma yapılmasıyla devlet gelirlerinde de düşüş olmayacağını savundu. Çeşitli örnekler veren Nizam, şöyle devam etti:

“Devlet geliri daha çok zararlı maddelere koysun, sigara gibi alkol gibi çeşitli tüketimlere bu fonlar konsa, temel gıda üzerindeki fonlar ve KDV kaldırılsa çok daha olumlu olur.

Geçmişte bir ara temel gıdadan KDV’yi sıfırlamıştılar, işe yaramıştı. Bir yoğurtta bile KDV var, her üründe KDV var, tüm bunlar engellenmeli.

Yoğurt, ekmek, pirinç, yağ, bez, bari bu gibi ürünlere vergi konmamalı. İstense çare bulunur, yeter ki niyet olsun. Bir aile çocuk bezi alamıyorsa, diğer yandan tütüne zam yapılması tepki topluyorsa ikisinden biri ağır basmalı, halkın faydası gözetilmeli.”

DEVLET, HANGİ ÜRÜNDEN NE KADAR VERGİ ALIYOR?

Tedarikçiler Derneği tarafından temel gıda ve temizlik ürünlerindeki vergi, fon ve stopaj oranları geçtiğimiz yıl şöyle paylaşılmıştı:

• Bakliyat: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 3 FİF.
• Tavuk: Yüzde 5 FİF, yüzde 1 Hayvancılık Dairesi’ne kilo başına ödenen fon, yüzde 0.03 Veteriner Dairesi’ne kilo başına ödenen fon.
• Bulgur: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 18 Fiyat İstikrar Fonu (FİF).
• Yağ: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 3 FİF, yüzde 5 KDV,
• Margarin: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 3 FİF, yüzde 5 KDV
• Çay: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 5 KDV
• Peynir: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 3 FİF, yüzde 4 Tarım Bakanlığı’nın kilo başına aldığı fon.
• Ketçap-mayonez: Yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 16 KDV
• Sebze: Yüzde 10 gümrük, yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu, yüzde 3 FİF, yüzde 5 KDV
• Çocuk bezi: Yüzde 5 KDV
• Islak mendil: Yüzde 7 FİF, yüzde 5 KDV
• Sıvı sabun: Yüzde 11 FİF, yüzde 5 KDV
• Tuvalet kağıdı: Yüzde 7 FİF, yüzde 5 KDV
• Şampuan: Yüzde 11 FİF, yüzde 5 KDV
• Mop, süpürge, kova: Yüzde 5 FİF, yüzde 16 KDV
• Kozmetik: Yüzde 5 FİF, yüzde 16 KDV
• Dondurma (3. Ülke): Yüzde 40 gümrük, yüzde 30 FİF, yüzde 10 KDV, yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu
• Enerji içeceği: (3. Ülke): Yüzde 51 FİF, yüzde 16 KDV, yüzde 14,10 gümrük, yüzde 2 Tarım Sigortası Fonu.