Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Orman Dairesi ile Yakın Doğu Üniversitesi (YDÜ) Ziraat Fakültesi arasında “Çam Kese Böceği Entegre Mücadele Bilimsel İş birliği Protokolü” imzalandı.

5 yılı kapsayan protokol çerçevesinde çam kese böceğiyle entegre mücadele edilecek. Yöntemler, aynı anda ve koordineli şekilde uygulanacak.

YDÜ Hastanesi Toplantı Salonu’nda imzalanan protokole, Orman Dairesi Müdürü Salih Güneş ile YDÜ Ziraat Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Özge Özden imza koydu. İmza töreninde, Orman Dairesi Koruma Şube Amiri Ercan Poyraz ve YDÜ Kamu İletişim Koordinatörü Menteş Gündüz de yer aldı.

Güneş: "Bilimsel temellere dayalı bir mücadele yöntemi izleyeceğiz"

Orman Dairesi Müdürü Salih Güneş imza töreninde yaptığı konuşmada, YDÜ Ziraat Fakültesi’nin Orman Dairesi Müdürlüğü’ne çam kese böceği ile mücadele konusunda katkı ve destek vereceğini belirterek, bu çerçevede protokol imzalayacaklarını söyledi.

Bilimsel temellere dayalı bir mücadele yöntemi izleyeceklerini dile getiren Güneş, çam kese böceği ile mücadelede fakültenin desteğiyle iyi işler yapacaklarına inanç belirtti.

“Bu yılki zarar diğer yıllara göre yüksek”

Çam kese böceğinin bu yılki zararının diğer yıllara göre yüksek olduğunu kaydeden Güneş, çam kese böceğinin ağaçların ibrelerini yemesinin, ağacın kuruduğu anlamına gelmediğine vurgu yaparak, vatandaşların bu konuda dikkatli olmasını istedi. Ağaçların, ibrelerinin yenmesi nedeniyle kurumuş gibi gözükebileceğine dikkat çeken Salih Güneş, ağaçların vejetasyon dönemiyle beraber tekrar ibrelerini vereceğini belirtti.

Çam kese böceğinin 8 yıla kadar toprak altında bekleme süresi olduğuna dikkat çeken Güneş, uzun soluklu ve entegre mücadele edilmesiyle böceğin piramitteki yerini baskılayabileceklerine inandığını ifade etti.

Güneş bir soru üzerine, 7 bin 500 veya 10 bin hektar için havadan mücadelenin bugün için maliyetinin 1 Milyon Euro civarında olduğunu belirterek, bunun sürdürülebilir çözüm olmadığını kaydetti. Güneş, uzun soluklu ve entegre mücadeleyle daha iyi başarı yakalayacaklarına inanç belirtti.

Amaçlarının doğanın dengesini bozmak olmadığını dile getiren Güneş, çam kese böceğini yok etmenin mümkün olmadığını, piramitteki yerini baskı altına almaları gerektiğini söyledi.

Özden: Birlikte sistem kurmayı hedefliyoruz

YDÜ Ziraat Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Özge Özden ise, protokolün teknik detaylarına ilişkin bilgi verdi.

Çam kese böceğinin ülkede bu yıl özellikle çok büyük zararlara neden olduğunu tespit ettiklerini ifade eden Özden, konuyla ilgili Orman Dairesi Müdürü ile geçen hafta bir toplantı yaptıklarını, görüş alışverişinde bulunduklarını anlattı.

Kapsamlı entegre mücadele yürütülebilmesi için protokol hazırladıklarına işaret eden Özden, birlikte sistem kurmayı hedeflediklerini belirtti. Bunun çam kese böceğinin popülasyonlarının sürekli takibini içereceğini, daire personeline bilimsel danışmanlık yapacaklarını dile getiren Özge Özden, doğadaki verileri toplayan personelin bunları bilgisayar sistemine aktaracağını ve popülasyon yoğunluklarının haritalama sistemi üzerinden gösterileceğini söyledi.

Protokolün 5 yılı kapsadığını vurgulayan Özden, bakanlığın ve Orman Dairesi’nin hali hazırda uyguladığı biyolojik mücadele yani kuş yuvalarının asıldığını hatırlatarak, protokol kapsamında hangi bölgelere ne kadar kuş yuvası asıldığının saptanacağını, haritalar üzerinde gösterileceğini, eksik bölgeler varsa belirleneceğini ve daha fazla yuva asılmasının sağlanacağını kaydetti.

Orman Dairesi’nin hali hazırda uyguladığı tuzak/adacık yöntemi olduğunu da ifade eden Özden, bu bölgelerin koordinatlarının alınacağını ve bu yöntemin hangi bölgelerde artırılması gerektiğine karar verileceğini söyledi. Dairenin daha önce çam kese böceğini yiyen zararlı böcek yetiştirme çalışması yaptığına ve Alevkaya bölgesinde laboratuvar kurduğuna değinen Özge Özden, ancak gözlem sıkıntıları oluştuğunu anlattı. Bu laboratuvarın Lefkoşa bölgesine taşınması durumunda daha kolaylıkla gözlem yapılabileceği konusunda hem fikir olduklarını dile getiren Özden, ilerleyen aylarda Orman Dairesi Müdürlüğü’nün laboratuvarın taşınmasıyla ilgili çalışmaları başlatacağını belirtti.

2002 yılında Birleşmiş Milletler’in öncülüğünde Kıbrıs Türk ve Rum tarafı için çam kese böceği zarar tespit skalası oluşturulduğuna dikkat çeken Özden, buna ara verildiğini ancak kendilerinin zarar skalasını yeniden belirleyeceklerini kaydetti. En yüksek zarar oluşan alanlarda gerekli görüldüğü takdirde biyolojik ilaçlama yöntemine gidileceğini ifade eden Özge Özden, böylelikle doğal dengeye de zarar verilmeyeceğini ifade etti.

“Entegre mücadele… Aynı anda ve koordineli”

Özden, çam kese böceği ile mücadelenin uzun dönemde etkili olabilmesi için entegre mücadele denilen tuzak yöntemi, biyolojik mücadele (kuş veya böcekle), biyolojik insektisit, tuzak kurma ve mekanik savaşın aynı anda ve koordineli şekilde uygulanması gerektiğini vurguladı.

Orman sahalarında sıklıkla görülen çam kese böceği, Akdeniz ikliminin etkisi altında kalan ülkelerin yaygın bir zararlısı olarak biliniyor. Ekim ayından itibaren yumurtadan çıkan tırtıllar, Nisan ayında toprağa inene kadar çam ağaçlarının ibrelerini yiyerek, besleniyor.

Haber ve Fotoğraf: Afet İlban (TAK)