Tünay MERTEKÇİ

Kıbrıs’ın güneyinde Omorfo’dan göç eden Kıbrıslı Rumlar, 1883 yılında kurulan “Omorfo Belediyesi’ni” yaşatmaya devam ediyor. Binlerce “Omorfolu” Kıbrıslı Rum, “Omorfo Belediye Başkanlığı” için oy kullanıyor, “Belediye Başkanı” seçiyor. Kıbrıs’ın güneyinde “Omorfo Belediye Başkanı” Viktoras Hatziavraam ile 1974 öncesi “Omorfo’yu” konuştuk. Viktoras Hatziavraam, günümüzden tam 50 yıl önce “Omorfo’da” sekiz sinemanın, kafelerin, restoranların, işitme engelliler okulunun ve öğretmen kolejinin bulunduğuna işaret ediyor. 1974 öncesiyle şimdiyi kıyaslayan Hatziavraam, “Aslında geleneksel merkez pek değişmedi, tam tersine 50 yıl öncesine göre daha kötü durumda olduğunu söyleyebilirim” diyor…

“Sekiz sinema, kafe ve restoranlar vardı…”

Omorfo’nun 1974’ten önce, tüm Kıbrıs'ın kültür ve eğitim merkezi olduğuna vurgu yapan Hatziavraam, Atina Üniversitesi’nin, Omorfo’ya “Edebiyat ve Sanat Şehri" ödülünü verdiğine işaret etti. 1974'ten önce bölgede üç ilkokul ve üç lise olduğunun altını çizen Hatziavraam, ayrıca işitme engelliler için özel bir okulun da bulunduğuna dikkat çekti. Hatziavraam, “Omorfo’da” ziraat lisesinin de bulunduğunu söyledi. Ayrıca, 1974’ten önce Kıbrıs'ta var olan ilk erkek öğretmen kolejinin de “Omorfo’da” faaliyet gösterdiğini belirten Hatziavraam, 1974'ten önce bölgede çok büyük bir gelişme yaşandığını ifade etti. Bölgede, sekiz sinemanın yanı sıra, birçok kafe ve restoranın da faaliyet gösterdiğini söyleyen Hatziavraam, zemini ilk çim olan statlardan birinin de “Omorfo’daki” belediyenin futbol sahası olduğunu ifade etti. Bölgede iki spor kulübünün yanı sıra çok sayıda kültür kurumunun da söz konusu dönemde faaliyet gösterdiğine dikkat çeken Hatziavraam, “Omorfo Narenciye Dağıtımı Kooperatif Organizasyonu” ve kooperatif şirketlerinin de bölgede çalışma yaptığını kaydetti.

“Narenciye ekonominin ana sektörüydü”

“Omorfo’nun” söz konusu dönemde, çeşitli devlet kurumlarına da ev sahipliği yaptığını dile getiren Hatziavraam, ayrıca bölgede bir tren istasyonunun bulunduğunu da vurguladı. 1974 öncesi “Omorfo” nüfusuyla ilgili de konuşan Hatziavraam, nüfusun yüzde 99’unun Kıbrıslı Rumlardan, yüzde 1'inin ise Kıbrıslı Türklerden oluştuğuna dikkat çekti, Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasındaki ilişkileri “mükemmel” olarak niteledi. Hatziavraam, 1974 öncesi öncesinde “Omorfo” belediye sınırlarına hiçbir köyün bağlı olmadığına da işaret etti. Bölge sakinlerinin çoğunluğunun geçimini narenciyeyle sağladığını ifade eden Hatziavraam, “Çiftçilerin yanı sıra dükkân ve işletme sahibi olan birkaç kişi de vardı. Avukatlar, kamu ve belediye çalışanları, işçiler de vardı…” ifadelerini kullandı. Ekonominin ana gelirinin narenciye satışından ve ihracatından elde edildiğini vurgulayan Hatziavraam, 1974 sonra “Omorfolu” Kıbrıslı Rumların, Kıbrıs’ın güneyindeki tüm bölgelere yerleştiklerini söyledi ve şu an Avustralya, Amerika, İngiltere, Yunanistan ve Afrika'da yaşayan “Omorfolu” Kıbrıslı Rumların olduğunu dile getirdi.

“Merkez pek değişmedi…”

1974 öncesi “Omorfo” ile bugünkü Güzelyurt arasındaki farkın ne olduğu sorusunu da yanıtlayan Hatziavraam, “Aslında geleneksel merkez pek değişmedi, tam tersine 1974'e göre daha kötü durumda olduğunu söyleyebilirim” dedi. Hatziavraam, “Ay. Mamas Kilisesi bir ikon müzesine, Ay. Georgios Kilisesi dans okuluna, Ay. Paraskevi camiye ve Hrisosotiros Kilisesi ölü hazırlama yerine dönüştürüldü. Bunu da not etmek istiyorum” ifadelerini kullandı. “Ne yazık ki, yukarıdakilere ek olarak, çeşitli üniversitelerin inşası, apartman binaları inşa edilmesi, dört yollu caddeler oluşturulmasıyla şehrin her yerinde bir şeyler yaratma girişiminin olduğunu da belirtmeliyim” diye konuşan Hatziavraam, şu an bölgede Kıbrıslı Türklerin sayısının azaldığını duyduğunu da ekledi.

Kıbrıs’ta ilk öğretmenlerin mezun olduğu söylenen “Omorfo Erkek Öğretmen Koleji”

Portakal Festivali geçit töreninden bir fotoğraf

Portakallar dış ülkelere ihraç edilmeye hazırlanıyor

Bölge halkı geçiminin önemli bir kısmını narenciyeden sağlıyordu

Öğrencilerin tiyatro gösterisi