Sosyal Sigortalar Dairesi kayıtlarında yer alan ‘Balıkçılıkla uğraşan sigortalılara ilişkin’ İskele’de 26, Mağusa’da 18, Girne’de 14, Güzelyurt’ta 7 ve Lefke’de 3 olmak üzere toplam 68 balıkçı kayıtlarda yer aldı.

Fehime ALASYA

Sosyal Sigortalar Dairesi’ne yatırımlarını yapan 64 balıkçı olmasına karşın devletin Doğrudan Gelir Desteği’nden faydalanan 334 kişi olduğu resmi verilere yansıdı.

Balıkçılar Birliği Başkanı bu duruma tepki gösterirken, konuyu Meclis kürsüsünden gündeme taşıyan CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları uygulamanın yanlış olduğunu savundu.

 Hayvancılık Dairesi Müdürü Gönen Vurana ise ‘takip cihaz sistemini’ devreye koymasıyla tüm balıkçıların takip edileceğini ve gerçekten bu işi icra eden balıkçıların ortaya çıkacağını dile getirdi.

Çeşitli sıkıntılarla boğuşan balıkçılık sektöründe sadece mesleğini gerçek anlamda icra eden balıkçıların devlet desteği alması gerektiğini savunan CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları, sadece sigortasını yapan kişilere Doğrudan Gelir Desteği verilmesinin daha adil olacağını savundu.

Hamzaoğulları, Sosyal Sigortalar Dairesi’ne yatırımlarını yapan 64 balıkçı olmasına karşın, devletin hangi kriterlere dayanarak 334 kişiye Doğrudan Gelir Desteği verdiğini sordu.

Sektörün sorunlar yumağı olduğuna değinen Balıkçılar Birliği Başkanı Kemal Atakan ise gerçek anlamda balıkçılık mesleği yapan en fazla 20 kişi olduğuna vurgu yaparak, bu ayrımın yapılması gerektiğine değindi.

Atakan, devlet desteklerinin de düzensiz olduğundan dert yanarak, sektörde amatör balıkçılıktan, balon balığı teşvikinin yetersizliğine, balıkçı barınaklarının atıl vaziyette oluşundan ve iyileştirilmesi gerektiğinden adada yaşam sürmemize rağmen balık kültürünün yaygınlaştırılmamasına dek pek çok sıkıntıyı dile getirdi.

“Neresinden tutsak balıkçılık elimizde kalıyor” diyen Atakan, balıkçılığın sistemli ilerlemediğinden dert yanarak, yetkilileri ilgisizlik ve balıkçılığı ‘hafife almakla’ suçladı.

Sigorta kayıtlarında toplam 5 bölgede 68 balıkçı

Öte yandan Sosyal Sigortalar Dairesi kayıtlarında yer alan ‘Balıkçılıkla uğraşan sigortalılara ilişkin’ kayıtlarda toplam 68 balıkçı yer aldı.

İskele’de 26, Mağusa’da 18, Girne’de 14, Güzelyurt’ta 7 ve Lefke’de 3 olmak üzere toplam beş bölgede 68 balıkçı kayıtlara geçti.

Vurana: “Görünürde 334 faal balıkçı var, sadece 19 kişi balıkçılık üzerinden sigorta yatırıyor”

Hayvancılık Dairesi’ne 334 balıkçının kayıtlı olduğunu ifade eden Daire Müdürü Gönen Vurana, bunların faal balıkçı olarak görüldüğünü ifade etti. Vurana, sadece 19 kişi balıkçılık üzerinden sigorta yatırımı yaptığını dile getirdi.

Dairenin ‘takip cihaz sistemini’ devreye koymasıyla tüm balıkçıların takip edileceğini ve gerçekten bu işi icra eden balıkçıların ortaya çıkacağını dile getiren Vurana, devlet desteklerinin de ona göre yapılacağını ifade etti.

Şu an ödenen desteklerde yasadışı hiçbir çalışma bulunmadığının altını çizen Vurana, konuya ilişkin detaylı açıklamalarda bulundu.

İLGİLİ TARAFLAR NE DEDİ?

Hayvancılık Dairesi Müdürü Gönen Vurana:

“Sadece balıkçılık yapan ve bu yönde kayıt yaptıran 19 balıkçı var”

“Şu anda toplamda 334 kişi faal balıkçı olarak görülüyor. Sadece balıkçılık yapan ve bu yönde kayıt yaptıran 19 balıkçı var. Dairemizden izin alabilmesi veya kayıt yapabilmesi için sosyal sigorta ve maliyenin maaşlar bölümünden maaş almadığına dair durumunu gösteren yazı getirmek gerekiyor.” 

“15 kros tondan küçük ve balıkçılık yapan, B sınıfı olarak kayıtlara geçen tekneler, faal olan, her yıl kooperatife veya balıkçı birliklerine üye belgesi getiren kişilerden oluşuyor. Şu anda toplamda 334 kişi faal balıkçı olarak görülüyor.

Sadece 19 kişi balıkçılık üzerinden sigorta yatırımı yapmaktadır. Dairemizden izin alabilmesi veya kayıt yapabilmesi için sosyal sigorta ve maliyenin maaşlar bölümünden maaş almadığına dair durumunu gösteren yazı getirmek gerekiyor. Ayrıca 2.iş yasağında olan kişiler kayıt da yaptırıp herhangi bir destekten de yararlanamaz. İşçiler ikinci iş yasağına girmiyor. Belediye çalışanları gibi, hayvancılık, çiftçilik yapan fakat günün sonunda balıkçılıktan da para kazanan veya balıkçılık yaptığı halde yatırımı olmayan kişiler de bu listede yer alıyor.

334 kişiye mazot desteği verildi, yaklaşık 9 aylık dönemde, her ay için yaklaşık 3 bin TL ödeme yapılıyor.

Sadece balıkçılık yapan ve bu yönde kayıt yaptıran 19 balıkçının sigorta ödemelerinin ise yüzde 50’sini biz karşılıyoruz. Kasım 2019’da balıkçılara sigorta desteğini ödedik. 2019 yılından kalan herhangi bir borcumuz yok.

Doğrudan gelir desteği kapsamında ise mazot desteği vardır.

Dairemizin takip cihaz sistemini devreye koyduğumuz anda tüm balıkçılar takip edilecek ve gerçekten bu işi icra eden balıkçılar ortaya çıkacak, destekler de ona göre yapılacak.

Şu anki hedefimiz ise balıkçı barınaklarının iyileştirilmesidir. Gemikonağı’ndaki barınağı tamir ettik, Kayalar ve Lapta’da çalışmalarımız var. Hedefimiz oraları iyi bir sığınma yeri haline getirmektir.

Balon balığı teşvikinde ise ‘kuyruk başına’ verilen destek 4 TL idi, bunu 2020 yılında 5 TL’ye çıkardık.”

CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları:

“Yatırımlarını yapan 64 kişi iken hangi kriterlerde 334 kişiye destek veriliyor?”

“Sosyal sigortasını yatıran ve balıkçılık yapan toplam 64 kişi olduğu söylendi fakat Tarım Bakanlığı 334 kişiye doğrudan gelir desteği veriyor. Bu doğrudan gelir desteği 334 kişiye nasıl ve neye dayanarak veriliyor? Sadece sigortasını yapan kişilere dorudan gelir desteği verilse çok daha adil olacak.” 

“Çalışma bakanlığına yazılı soru önergesi verdim. Balıkçılık yapıp da destek alan ve sigortasını yatıran kaç balıkçı var diye sordum.

Bana sosyal sigortasını yatıran ve balıkçılık yapan toplam 64 kişi olduğu söylendi. Buna karşın tarım bakanlığı 334 kişiye doğrudan gelir desteği veriyor. Bu doğrudan gelir desteği 334 kişiye nasıl ve neye dayanarak veriliyor?

Yatırımlarını yapan 64 kişi iken hangi kriterlerde 334 kişiye destek veriliyor?

Bu destek 64 kişiye bölünse mesleklerini daha düzgün idame ettirecekler. Bu sektör zaten sıkıntılı, insanlar çok zorluklarla karşılaşıyor.

Tüzükte değişiklik yapıp sadece sigortasını yapan kişilere dorudan gelir desteği verilecektir deseler, çok daha adil olacak.

Yıllık kişi başı yaklaşık dört bin TL ödeniyor. Devlet bütçesinden çıkan bu rakam sadece yatırım yapan gerçek balıkçılara ödense o zaman yılda 16 bin TL ödeyebilirler. Bu da balıkçıların daha kaliteli ve daha doğru rakamlarda destek almasına olanak sağlar. Bana göre 270 kişiye haksız doğrudan gelir desteği verilmektedir.”

Balıkçılar Birliği Başkanı Kemal Atakan:

“Maliyeden maaş çekmeyen ve sosyal hizmetlerden özürlü maaşı almayan herkese profesyonel balıkçı belgesi veriyor ve kayıt alıyor”

 “Maliyeden maaş çekmeyen ve sosyal hizmetlerden özürlü maaşı almayan herkese profesyonel balıkçı belgesi veriyor ve kayıt alıyor.”

“Sigortaya kayıtlı olan ve devletin %50’sini iade ettiği sigorta ödemesi desteğinden yararlanan en fazla 20 kişi vardır. Bu 64 kişi bile tam olarak doğru kayıt değil.

Bu yıl iki ay fırtına nedeniyle balığa çıkılmadı, aylarca sigortasını yatıramayalar, vazgeçenler oldu.

Devlet, maliyeden maaş çekmeyen ve sosyal hizmetlerden özürlü maaşı almayan, evraklarını tazmin eden her kişiye profesyonel balıkçı belgesi veriyor ve kayıt alıyor. Örneğin belediyede çalışan bir personel balıkçı izni de alabiliyor. Bu adamın zaten sigortası yatıyor, ama diğer taraftan da balıkçılık desteğine yazılıp hak kazanıyor.

Devlet bize 3 yıldır sadece mazot desteği veriyor, bu da 1 yıl gecikmeli olarak... Doğudan gelir desteği de uzun zamandır verilmiyor.  Balıkçılar kendi yağıyla kendi ciğerini kavuruyor.

Yıllık mazot desteği 3 bin 300 TL civarındadır.

“Barınaklar bir an önce iyileştirilmeli, balıkçılık yok olmaya yüz tuttu”

“Bir an önce barınaklarımızı iyileştirsinler. Nereden para bulunur bilemiyorum ama barınakların iyileşmesi gerek. Batı tarafında biraz iyileştirildi ama doğu tarafı çok kötü. Örneğin Mağusa şehir merkezinde olan barınağın iyileştirilmesi gerek ama sürekli para yok deniliyor. Yapmayacağız denmiyor ama yapılmıyor da...

Balıkçılık sistemli ilerlemiyor. Döviz yükseliyor, malzeme pahalı oluyor, balıkçılık yok olmaya yüz tuttu. Şu an hiçbir genç balıkçılık yapmıyor. Yapılan da hobi olarak yapılıyor. Bu hobi olarak yapılan balıkçılık ise ayrı bir kaos. Örneğin devlet dairesinde çalışan veya kendi işini yapan ve maddi durumu iyi olan kişiler, balığa çıkıyor, limit üstü avlanıyor, yakaladığı balıkları ucuza satıyor çünkü elinden çıkarması gerekiyor. Bu sefer piyasadaki fiyatları düşürüyor. Bu balıkçılığa çok büyük bir darbe vuruyor. Neresinden tutsak balıkçılık elimizde kalıyor.

Yetkililer, siyasiler, balıkçılığı hiç takip etmediler, görmediler, ilgilenmediler, çok kolay sanıyorlar.”

“Bu tehlike giderek artacak”

“Yıllardır tüm devlet birimlerine balon balığı konusunda uyarı yapıyoruz. Gün gelecek çok büyük tehlikeler yaratacak dedik ama dinletemedik. Bu yıl her balon başlığı için tanesi 5 TL destek verdiklerini açıkladılar. Bu hiç etkili olmadı, olmayacak da, bu tehlike giderek artacak.

5 TL çok cüzi bir rakamdır. Örneğin ağına akılırsa gidip belki baş vurur ama takılmazsa onu bunları yakalaması için cezp etmiyor. Bu artık insanlara da saldırmaya başladılar. Geç kalınca mı bu zararlılarla ciddi olarak mücadele etmeye başlayacağız.

Ada ülkesiyiz, balık bulmuyoruz, turistlerimiz geliyor balık yok diye şikayet ediyorlar. Aslında tüm bunların temeli devlet desteklerinin verilmemesi, para yok mazeretinin sunulması.

Bir balıkçı geçinecek mi yatırım mı yapacak? Balıkçılığın el üstünde tutulması gerek.

İnsanlar balık kültürüne alışmadı deniliyor ama bunu sağlam k için hiçbir girişim yapılmıyor.”