Hellimle ilgili süreci takip eden Başbakanlığa bağlı Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi (ABKM’nin)Başkanı Selçuk Yürükoğulları, amaçlarının AB ülkelerine hellim ihracatının Haziran 2024’e kadar başlamasını sağlamak olduğunu söyledi.

Yürükoğulları, Coğrafi Koşul Tescil (PDO’lu) hellim ihracatı için imalathane, çiftlik ve gıda güvenliğiyle ilgili gelinen aşama hakkında TAK’a açıklama yaptı.

Yürükoğulları, Gülgün, Arden ve Garanti şirketlerinin imalathanelerinin PDO’lu üretim yapabileceğini belgeleyen sertifikasını aldığını, çiftliklerden ise 15 çiftliğin PDO’lu üretim için uygun ve hastalıklardan ari olduğunu belgeleyen sertifika aldığını belirtti. Yürükoğulları, hayvan hastalıklarına karşı verilen mücadele sayesinde küçük ve büyük çiftliklerinin yüzde 98.8’inin hastalıktan ari duruma geldiğine de işaret etti.

Ancak hellimin AB ülkelerine Yeşil Hat tüzüğü kapsamında PDO’lu bir ürün olarak ihraç edilebilmesi için “gıda güvenliği” ayağının da bulunduğunu kaydeden Yürükoğulları, gıdanın çiftlikten sofraya sağlıklı bir şekilde gelmesini sağlayan “Gıda Güvenliği” kurallarını da yerine getirmek gerektiğini ifade etti.

Yürükoğulları, “Esas gayretimiz sağlık kontrollerinin bir an önce başlaması ve hellim ticaretinin  Haziran 2024’te başlamasını sağlamaktır” dedi.

Yürükoğulları, Gıda Güvenliği denetlemelerinin de, imalathane ve çiftlik denetimlerini de yapan; analiz, denetleme ve sertifikasyon kurumu Bureau Veritas’a verilmek üzere olduğunu kaydetti.

“Ülkede kurulacak olan akredite laboratuvarla numunelerin yurt dışına gitmesine gerek kalmayacak”

Gıda Güvenliği kapsamında süt ve hayvan yemlerinde kalıntı analizleri yapılmasının öngörüldüğünü bunun için Avrupa Komisyonu tarafından, “ülkede akredite” bir laboratuvar kurulacağını ifade eden Yürükoğulları, laboratuvar kurulduktan sonra sütte ve yem numunelerinin yurt dışında akredite bir laboratuvara gönderilmesine gerek kalmayacağını söyledi.

Hayvan hareketlerinin takibinin yapılması için Veteriner Dairesi’nin hayvan kayıt sisteminin AB standartlarına yükseltilmesinin Gıda Güvenliği sisteminin bir parçası olduğunu ifade eden Yürükoğulları, bu veri sisteminde çiftliklerin hastalık geçmişi, hayvanların bir yerden başka bir yere hareketi, çiftliklerde kesime gönderilen hayvan sayısı gibi bilgilerin  toplanmasının öngörüldüğünü, bu sistemin AB’nin olmazsa olmazlarından olduğunu ifade etti.

“Küçükbaş arttırılmalıdır”

PDO’lu hellim tüzüğünde belirtilen geçiş döneminde koyun/keçi sütünün en az yüzde 19 olmasının emredilmesine de değinen Yürükoğulları, “Çok acil olarak küçük baş hayvan sayısının arttırılması için çalışmalar hızlandırılmalıdır. Avrupa’dan küçükbaş getirmek için AB ile görüşmeler yürütmekteyiz. Tarım bakanlığının en acil talebi budur” dedi.

-3 imalathaneye yetecek süt var

PDO sertifikası alan imalathane sayısının artması durumunda küçükbaş sütte sıkıntı yaşanacağını belirten Yürükoğulları, “Şu anda 3 imalathaneye yetecek kadar küçükbaş süt var. İmalatçı sayısı arttıkça süt sıkıntısı baş gösterecek” dedi.

Yürükoğulları bu konuda 2024’te küçükbaş hayvanların ıslahı çalışmaları için Avrupa Birliği’nin 1.5 milyon Euro, hastalıktan ari sertifikası olan çiftliklerin PDO’lu üretim standardına getirilmesi için 2.5 milyon Euro, 2.5 milyon Euro da henüz sertifika almayan ancak almayı hedefleyen çiftlikler için hibe olarak ayrıldığını kaydetti. Yürükoğulları çiftliklere PDO sertifikası alınması için, çiftlik sahiplerinin barınak standartları, hijyen, soğuk zincir ve kayıt sistemi gibi pek çok unsuru yerine getirmesi gerektiğini belirtti.

PDO tüzüğü çıkarken hayvan ırkları konularında da kurallar bulunduğunu belirten Yürükoğulları, bunun hem Güney hem de Kuzey’deki üreticiler için büyük sorun yarattığından, kuralın, Kıbrıs’ta yaşayan herhangi bir küçükbaş hayvan olarak değiştirildiğini kaydetti.

Merkezin faaliyetleri

Yürükoğulları, ABKM’nin, hellimin yanında, Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmaları, Avrupa Birliği yarımlarıyla ilgili çalışmaları, AB finansmanı ile yerel altyapı projeleri ve Dünya Bankası ile yapılan çalışmaları da yürütmekte olduğunu belirtti.