ABD yönetimi İsrail, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan'ın Doğu Akdeniz'de planladığı EastMed boru hattı projesine desteğini çekti. Türkiye'nin karşı çıktığı projeye Trump yönetimi tam destek vermişti.

Reuters haber ajansı, ABD'nin İsrail, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan'ın Doğu Akdeniz'de planladığı EastMed projesine verdiği desteği geri çektiğini bildirdi.

Reuters'ın Yunan hükümet kaynaklarına dayandırdığı haberde Washington yönetiminin, İsrail doğal gazını Avrupa'ya taşıması planlanan EastMed boru hattı konusunda Atina'ya endişelerini bir nota ile ilettiği kaydedildi. Haberde bu adım ABD yönetimi açısından bir U dönüşü olarak değerlendirildi. Daha önce görevdeki Donald Trump yönetimi projeye güçlü destek vermişti.

Ekonomik uygulanabilirlik ve çevre endişesi

Haberde ismi açıklanmayan bir diğer kaynak Biden yönetiminin "kısa bir süre önce" EastMed konusundaki endişelerini Yunan tarafına ilettiğini belirterek "Amerikan tarafı, EastMed boru hattının makullüğü konusunda çekincelerini ifade etti, projenin ekonomik açıdan uygulanabilirliği ve çevre konularını gündeme getirdi" diye konuştu.

Reuters'a konuşan bir Yunan yetkili ise, Yunan tarafının Washington'ın görüşlerini not ettiğini belirterek "Yunan tarafı bu projenin Avrupa Birliği tarafından 'özel bir proje' olarak ilan edildiğini ve uygulanabilirliği konusunda herhangi bir kararın doğal olarak ekonomik etkisinin olacağını vurguladı" dedi. Yunan yetkili, Amerikan tarafının "bölgedeki ülkelerin elektrik hatlarının birbirine bağlanmasına öncelik verilmesi gerektiği" görüşünü dile getirdiğini belirtti.

ABD'nin projeye yönelik tutumunu değiştirdiğine dair haberler son dönemde Yunan medyasına da yansımıştı.

Türkiye "başarılı olamayacak" demişti

Yunanistan, İsrail ve Kıbrıs Cumhuriyeti, EastMed doğal gaz boru hattının yapımını öngören prensip anlaşmasını 2 Ocak 2020'de Atina'da imzalamış, Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy aynı gün yaptığı açıklamada, "Doğu Akdeniz'de en uzun kıyı şeridine sahip olan Türkiye'yi ve Kıbrıs Adası'nın doğal kaynakları üzerinde eşit haklara sahip olan Kıbrıs Türklerini yok sayan hiçbir proje başarılı olamayacaktır" ifadelerini kullanmıştı.

İsrail doğal gazını yaklaşık bin 900 kilometrelik bir güzergah üzerinden Kıbrıs'ın güneyine, oradan Girit Adası‘na ve Girit'ten Yunanistan ana karasına ulaştırması öngörülen projenin 6 milyar euroya mal olması bekleniyor. Denizin yer yer üç bin metre altından geçmesi ve 2025 yılında tamamlanması planlanan EastMed boru hattının ilk etapta yılda 10 milyar metreküplük gazı Avrupa'ya ulaştırması hedefleniyor. Ancak projenin maliyeti ve uygulanabilirliği konusundaki endişeler başından beri dile getiriliyordu. Üç ülke, finansman konusundaki nihai kararın bu yıl içinde verilmesini hedeflediklerini açıklamıştı.

ABD tam destek vermişti

ABD ve AB, Avrupa'nın Rusya'ya olan enerji bağımlılığını azaltacağı gerekçesi ile EastMed'in yapımına destek vermişti. AB üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan ile İsrail arasında 2019 yılı Mart ayında yapılan toplantıda boru hattı için bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi konusunda üçlü mekanizma oluşturan bir anlaşmaya varılmış,  bu toplantıya dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da katılmıştı. Dönemin ABD Enerji Bakanı Dan Brouillette de 2020 yılı Aralık ayında yaptığı açıklamada ABD'nin "altyapının geliştirilmesini sağlamak için ilgili ülkelerle işbirliğine devam edeceğini" vurgulamıştı.