Kültürel Miras Teknik Komitesi Kıbrıslı Türk Eş Başkanı Ali Tuncay, Komite’nin bugüne kadar adanın her iki tarafında 80'in üzerinde tarihi eserde restorasyon, konservasyon ve güçlendirme çalışması yaptığını açıkladı.

Bugüne kadar komite çerçevesinde güneyde 20 cami, 2 tarihi hamam ve bir tarihi su kemerindeki çalışmalarının tamamlandığını aktaran Tuncay, kuzeyde de yapısal olarak sıkıntısı olan kale surları, arkeolojik alanlar ve kiliselerde çalışmalar yürütüldüğünü, son dönemde tamamlamış olan en önemli çalışmalardan birinin ise Salamis Arkeolojik alanda yapıldığını söyledi. 

Mağusa'da bulunan ve uygun taş eksikliği sebebiyle ihalesi iptal edilen Canbulat Burcu ihalesi yeniden açıldığını ifade eden Tuncay, Komite’nin Mağusa ve Lefkoşa surları ile Girne Kalesi'ndeki çalışmalarına devam edeceğini de kaydetti.

Ali Tuncay, Kültürel Miras Komitesi tarafından çalışmaları tamamlanan eserlerin “sürdürülebilir bakımı” için bir mekanizma geliştirilmesine yönelik çalışma yürüttüklerini ifade etti.

Komite çerçevesinde tamamlanan eserlerin 3-boyutlu dijital ortamda ziyaretini sağlamak amacıyla Othello Kalesi'nde başlatılan pilot proje çalışması tamamlandığını da açıklayan Tuncay, kasım ayı başı itibarıyla hizmete giren projeyle Othello Kalesi’nin 3 boyutlu dijital ortamda ziyaret edilebildiğini söyledi. Tuncay, diğer eserlerin 3 boyutlu dijital ortama taşınacağını da belirtti.

Kültürel Miras Teknik Komitesi’nin çalışmaları karşılıklı iyi niyet ve her iki tarafın eşitliğini gözeterek yürüttüğüne işaret eden Tuncay, Komite’nin “Kıbrıs’ta iki taraf arasında nasıl etkin işbirliği yapılabileceğini gösteren ve her iki tarafa da fayda sağlayan somut sonuçları ortaya çıkaran bir işbirliği örneğini” teşkil ettiğini kaydetti.

Kültürel Miras Teknik Komitesi Eş Başkanı Ali Tuncay, 2008 yılından beri Kıbrıs’ın her iki tarafında kültürel miras eserlerinin korunması amacıyla yapılan çalışmaları hakkında Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) açıklamalarda bulundu.

“Komite’nin her iki taraf arasında kültürel miras alanındaki iş birliğini geliştirme ve güveni oluşturma yönünde bir misyonu da var”

Tuncay, kurulmuş olduğu 2008 yılından bu yana mensubu olduğu Kültürel Miras Teknik Komitesi’nin, KKTC ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin üzerinde uzlaşmış olduğu görev yönergesi çerçevesinde adanın her iki tarafında çalışmalarını sürdürmekte olduğunu söyledi.

Teknik Komitelerin Kıbrıs sorununun çözümsüzlük koşullarında gündelik hayatı olumsuz etkileyen konulara çareler üretmek amacıyla oluşturulduğunu hatırlatan Tuncay, Kültürel Miras Teknik Komitesi’nin de Kıbrıs sorununun devam etmesinden olumsuz etkilenen tüm kültürel miras eserlerinin korunması amacıyla görevlendirildiğini belirtti.

Tuncay, “Kültürel Miras Teknik Komitesi bünyesinde yürütülen çalışmalarda sadece kültürel miras alanındaki sorunlara çare bulmak amaçlanmamıştır, bunun yanı sıra her iki taraf arasında kültürel miras alanındaki işbirliğini geliştirme ve güveni oluşturma yönünde bir misyon da üstlenmiş bulunmaktayız” dedi.

“Komite çok geniş bir çerçevede çalışmalarını yürütüyor”

Komite’nin dini ibadet yerleri, arkeolojik alanlar, surlar, hamamlar, çeşmeler, mezarlıklar, su değirmenleri ve çeşmeler olmak üzere çok geniş bir çerçevede çalışmalar yürüttüğünü belirten Tuncay, “Gerek Ada’mız gerekse Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kültürel miras açısından çok zengin bir alandır. Yaklaşık 15 bin yıllık bir tarihten bahsediyoruz ve bu tarihin korunması lazımdır” diye konuştu.

Tuncay, Avrupa Birliği, Kıbrıs Vakıflar İdaresi, Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi, her iki taraftaki bazı kurumlar, yerel bağışlar ve yine uluslararası toplum tarafından Komite’nin çalışmalarına çeşitli miktarlarda finansal katkı yapılmakta olduğunu, projelerin hazırlanıp uygulanmasının ise Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın (UNDP) katkılarıyla gerçekleştirildiğini belirtti.   

“Bugüne kadar adanın her iki tarafında 80'in üzerinde tarihi eserde çalışmalar yapıldı”

Tuncay, Kültürel Miras Komitesi’nin her iki tarafın üzerinde uzlaşmış olduğu öncelikle müdahale edilecek eserler listesi çerçevesinde bugüne kadar adanın her iki tarafında küçüklü-büyüklü 80'in üzerinde tarihi eserde restorasyon, konservasyon ve destekleme/güçlendirme çalışması yaptığını açıkladı.

“Güneyde 20 cami, 2 tarihi hamam ve bir tarihi su kemerindeki çalışmalar tamamlandı”

Komite’nin güneyde çalışmalar hakkında bilgi veren Ali Tuncay, bugüne kadar komite çerçevesinde güneyde 20 cami, 2 tarihi hamam ve bir tarihi su kemerindeki konservasyon çalışmalarının tamamlandığını söyledi. Ali Tuncay, şu bilgileri aktardı:

“Son dönemde, özellikle bizim için çok önemli bir proje olan, güneyde Larnaka'da bulunan Zuhuri Camisi ve Tekkesindeki konservasyon çalışmalarımızı tamamlamış bulunmaktayız. Tuzla Osmanlı dönemi Hamamı ve çeşmesi, Larnaka Camii Kebir yanındaki Osmanlı çeşmesi ile Orunda Camisinde konservasyon çalışmaları başlama aşamasına gelmiştir. Güney'de bulunan Yeşilova (Mandria) ve Vuda mezarlıklarındaki çalışmalar tamamlanmıştır. Köfünye, Taşkent (Tohni) ve Tera mezarlıklarında da bu yıl çalışma başlatılacaktır. 2022 yılı içerisinde ayrıca, Güney Kıbrıs'ta bulunan Alehtora, Tera, Evdim, Maroni, Vuda, Lefkara, Alaminyo, Tohni, Kalavasos, Nisu ve Dağaşan (Vretça) camilerinde çalışma başlatılacaktır.”

“Son dönemde tamamlamış olduğumuz en önemli çalışmalardan biri;  salamis arkeolojik alanı”

KKTC'de de yapısal olarak sıkıntısı olan kale surları, arkeolojik alanlar ve kiliselerde de çalışmalar yürütülmekte olduğunu da belirten Ali Tuncay, “Son dönemde, Aralık 2021’de, tamamlamış olduğumuz en önemli çalışmalardan biri Salamis arkeolojik alanında yürütülmüş, üç bazilikadaki yapısal güçlendirme ve mozaik alanların konservasyonu çalışmaları tamamlanmıştır. Lefkoşa'da üç tarihi çeşmede ve Girne'deki iki tarihi çeşmede konservasyon çalışmaları da tamamlanmıştır” dedi.

Tuncay, Kültürel Miras Komitesi bünyesinde çalışmaları tamamlanan bu eserlerin sürdürülebilir bakımı için bir mekanizma geliştirilmesi üzerinde çalıştıklarını da söyledi.

“Uygun taş eksikliği sebebiyle ihalesi iptal edilen Çanbulat Burcu ihalesi yeniden açılmıştır”

Kültürel Miras Komitesi Eş Başkanı Tuncay, Mağusa'da bulunan ve uygun taş eksikliği sebebiyle ihalesi iptal edilen Canbulat Burcu ihalesinin yeniden açıldığını belirterek, Mağusa ve Lefkoşa surları ile Girne Kalesi'ndeki çalışmalarına devam etmeyi planladıklarını ifade etti.

Karpaz bölgesinde bulunan Ayfilon, Ayias Trias ve Efendrika arkeolojik alanlarındaki yapıların ve mozaiklerin de konservasyon çalışmalarının tamamlandığını belirten Tuncay, “Buna ilave olarak Gaziköy yakınlarında bulunan Arif Bey Su Kemerleri ve Lefke’de bulunan Venedik dönemi su kemerinde de konservasyon çalışmaları yapılacaktır” dedi.

Tuncay, “Tüm bu çalışmalarımızı KKTC'deki mevzuat uyarınca ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nun onaylamış olduğu projeler çerçevesinde geçekleştiriyoruz” şeklinde konuştu.

“Eserlerin 3-boyutlu dijital ortamda ziyaretini sağlamak amacıyla Othello Kalesi'nde başlatılan pilot proje çalışması tamamlandı”

Ali Tuncay, Kültürel Miras Komitesi’nin tarihi eserlerde yürütmekte olduğu teknik çalışmaların yanı sıra, her iki tarafta yaşamakta olan çocuklar ve gençlerin kültürel miras eserlerine yönelik farkındalığını artırmak amacıyla eğitim projeleri de geliştirilmekte olduğunu anlatarak, “Bu bir iki yıl içerisinde bu konuda çok güzel bir eğitim projesi ortaya çıkaracağız” diye konuştu.

Ayrıca Tuncay, Komite çerçevesinde tamamlanan eserlerin 3-boyutlu dijital ortamda ziyaretini sağlamak amacıyla Othello Kalesi'nde başlatılan pilot proje çalışması tamamlandığını ve kasım ayı başından itibaren hizmete girdiğini açıkladı. Tuncay bu projeye ilişkin şöyle konuştu:

“Biliyorsunuz özellikle son zamanlarda dünyada çok yaygınlaştı; evinizde oturup, Paris’te ya da dünyanın başka yerinde bir eseri 3 boyutlu olarak, sanki oradaymışsınız gibi ziyaret edebilirsiniz. Biz de, Komite çerçevesinde tamamlanan eserlerin 3-boyutlu dijital ortamda ziyaretini sağlamak amacıyla Othello Kalesi'nde başlatılan pilot proje çalışması tamamladık. Bu proje, geçen kasım ayında hizmete girdi. Dünyanın neresinde olursanız olun Othello Kalesi’ni 3 boyutlu dijital ortamda ziyaret edilebilir, tarihi hakkında bilgi edinebilirsiniz. Bu hem Othello Kalesi hem de ülkemizdeki bu eserlerin tanıtımı için çok önemli bir gelişmedir.”

Tuncay, Komite çerçevesinde tamamlanan diğer eserlerin 3 boyutlu dijital ortamda gezilebilir hale getirileceğini de söyledi.

Othello Kalesi, http://apac-repository.cyi.ac.cy/models/1c13c559-8571-4a8d-8662-96f745945d21/embed/?fbclid=IwAR0ihiM0dNJF6kq0hlhaq6j-8MzBxTE_EjU7HA9SlwHLOrX9WrrRg7taNig   linki üzerinden ziyaret edilebiliniyor.

“Kültürel miras her iki taraf arasında işbirliği ve güvenin tesisine katkıda bulunan bir unsur olarak ele alınmalı”

“Kültürel miras eserleri sadece Kıbrıslı Türklerin veya Kıbrıslı Rumların değil tüm insanlığın ortak mirasıdır” diyen Tuncay, Komite olarak kültürel mirasın korunması konusunun siyasileştirilmesine izin vermediklerini ifade ederek, şunları söyledi:

“Kültürel Miras Teknik Komitesi olarak toplantılarımızda siyasi konuları konuşmamakta, dolayısıyla da kültürel mirasın korunması konusunun siyasileştirilmesine izin vermemekteyiz. Kültürel mirasın her iki taraf arasında bir işbirliği ve güvenin tesisine katkıda bulunan bir unsur olarak ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Kültürel Miras Teknik Komitesi çalışmaları hem ülkemiz turizmine hem ekonomisine hem de tanıtımına katkıda bulunan önemli unsurlardan biridir.”

Tuncay, “Bu vesileyle çalışmalarımıza katkıda bulunmakta olan Teknik Komite’nin yanı sıra, Danışma Kurulu’nda görev yapmakta olan mimar, mühendis ve arkeologlardan oluşan uzmanlarımıza teşekkür ederiz” diye konuştu.

“Tüm çalışmalarımızı karşılıklı iyi niyet ve her iki tarafın eşitliğini gözeterek yürütmekteyiz”

Tuncay, “Kültürel Miras Teknik Komitesi olarak tüm bu çalışmalarımızı karşılıklı iyi niyet ve her iki tarafın eşitliğini gözeterek yürütmekteyiz” diyerek şöyle devam etti:

“Burada vurgulamak istediğim nokta her iki tarafın Siyasi Liderlikleri, Özel Temsilci ve Müzakerecisi ile yine her iki tarafın Teknik Komiteler Koordinatörlüklerinin en başından bu yana çalışmalarımıza verdikleri destektir. Özellikle Sayın Cumhurbaşkanımız Ersin Tatar, Kültürel Miras Teknik Komitesi projelerine özel ilgi göstermekte,  yakından izlemekte ve destek vermektedir.”

Tuncay, “Bu Komite, Kıbrıs adasında iki taraf arasında nasıl etkin işbirliği yapılabileceğini gösteren ve her iki tarafa da fayda sağlayan somut sonuçları ortaya çıkaran bir işbirliği örneğidir” dedi.

Haber: Anıl Işık

Fotoğraflar: Erol Uysal + ALİ TUNCAY’ın gönderdiği eserlere ait fotoğraflar