KIBRIS’IN GÜNEYİ VE TÜRKİYE’NİN GERİSİNDE… Geçen yılki sıralamaya göre; Kuzey Kıbrıs 109. sıradan 20 sıra yukarıya ilerlese de hem Kıbrıs’ın güneyi hem de Türkiye’nin gerisinde kaldı. Kıbrıs’ın güneyi 65.6 puan ile 44. sırada… Türkiye ise 61.6 puan ile 61. sırada yer alıyor.

Ayşe GÜLER

‘2018-2019 Kuzey Kıbrıs Rekabet Edebilirlik Raporu’ açıklandı, Kıbrıs’ın kuzeyi 100 üzerinden 55.21 puanla, 140 ülke arasında 89. sırada yer aldı.
Geçen yılki sıralamaya göre; Kıbrıs’ın kuzeyi 109. sıradan 20 sıra yukarıya ilerlese de hem Kıbrıs’ın güneyi hem de Türkiye’nin gerisinde kaldı.
Verilere göre; Kıbrıs’ın güneyi 65.6 puan ile 44. sırada… Türkiye ise 61.6 puan ile 61. sırada yer alıyor.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası tarafından bu yıl 11’ncisi hazırlanan, Prof. Dr. Hasan Amca, Dr. Yenal Süreç ve Aytaç Çerkez’in imza koyduğu, “Endüstri 4.0 Işığında İşletmelerde Dijitalleşme” temalı Rekabet Edebilirlik Raporu’nun sonuçları düzenlenen formla açıklandı.

Rapora göre; altyapı, işgücü piyasaları ve makroekonomik istikrar bölümlerinde gerileme devam ediyor.
Öte yandan ürün piyasaları, finans piyasaları ile bilgi ve bilişim teknolojilerinde puan açısından olmasa da sıralamada yukarıya doğru tırmanış olduğu kaydedildi.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, Kuzey Kıbrıs ekonomisinin sağlam temellerde oturtulması ve güçlü zeminde kalkınması için gerekli adımların atılmadığı tespitinin yapıldığını belirtti.
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan ise rekabet edebilirlik konusunda son dönemlerde eksilerin artıların önüne geçtiğini dile getirdi, “Ülkemizin eksilerini artılarını alt alta koyduğumuzda atılması gereken adım vardır, bunlarda biri de ulaşımdır” dedi.

REKABET EDEBİRLİKTE EN ‘KÖTÜ’ ALANLAR:

• Karayolları alt yapısı: 16.5 puan (140. sırada)
• Kalifiye eleman bulma: 26 puan (139. sırada)
• Mesleki eğitimin kalitesi: 31.8 ( 138.sırada)
• Profesyonel yönetime güven: 28.2 (135. sırada)

REKABET EDEBİLİRLİKTE EN ‘İYİ’ ALANLAR:

• Terörizm oranı: 0
• Elektriğe erişim: Yüzde 100
• Sabit geniş bant internet kullanıcı oranı: (Her 100 kişide 51.5 kişi)
• Nüfusa oranlı cep telefon abone sayısı: ( Her 100 kişide 232.3 abone)

İlgili kesimler raporu değerlendirdi…

Raporun açıklanmasının ardından ilgili kesimler, YENİDÜZEN’e konuştu.
İş insanı Günay Çerkez, ada olarak eğitim, turizm ve teknoloji alanında rekabet edebileceğimize vurgu yaparak, “Türkiye 5. yıldır 4G’yi kullanıyor. Biz hala ihale hazırlıyoruz. Belki gelecek seni deniliyor. Teknolojide bu kadar bekleme lüksümüz yok” şeklinde konuştu.
Kıb-Tek Genel Müdürü Ahmet Dargın, kurumun tümünü dijital yapıya kavuşturmayı hedeflediklerini açıkladı, raporda elektriğe erişim oranının yüzde 100 olarak belirlenmesinin ciddi ve sevindirici olduğunu ancak ‘artı’ bir puan olmadığını kaydetti.
Öte yandan Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Koordinatörü Hürrem Tulga ise ““Dönüşüm noktasında kabiliyeti olan toplumuz. Ama hayata geçirme noktasında sıkıntılar yaşıyoruz” şeklinde konuştu.

RAPOR NE İÇERİYOR?

Elektriğe erişim yüzde 100

Raporda; 140 ülke arasında birinci gelinen alanlar paylaşıldı.
Buna göre; Kıbrıs’ın kuzeyinde rekabet edebilirlikte elektriğe erişim oranı yüzde 100 olarak belirlendi.
Öte yandan sabit geniş bant internet kullanıcı oranı her 100 kişide 51.5 kişi,  nüfusa oranlı cep telefonu abone sayısı ise her 100 kişide 232.3 abone olarak belirlendi.
Terörizm oranı ise 0 puanı ile en yüksek puanı aldı.

En kötü skor: Karayolları, kalifiye eleman bulma, mesleki eğitimin kalitesi ve profesyonel yönetime güven

140 ülke arasında “karayolları alt yapısı, kalifiye eleman bulma, mesleki eğitimin kalitesi ve profesyonel yönetime güven” en kötü skor alarak, sona yakın sıralarda yer aldı.
Örneğin; karayolları alt yapısı 100 puan üzerinden 16.5 puan aldı. Kalifiye eleman bulma 26 puan, mesleki eğitimin kalitesi 31.8, profesyonel yönetime güven ise 28.2 puan aldı.
Piyasa hakimiyet kapsamı 27.8 puan ile 135. Sırada, hükümetin geleceğe hazırlığı 23.1 puan ile 134. Sırada, eğitimde eleştirel düşünme 24.7 puan ile 132. Sırada…

En yüksek puan: “Bilgi ve bilişim teknolojilerine uyumda”

Kuzey Kıbrıs, en yüksek puanı, “bilgi ve bilişim teknolojilerine uyum” başlığında aldı.
Bu bağlamda adanın kuzeyinin puanı 71.1 oldu, böylelikle 140 ülke arasında 29. sırada yer aldı.
Makroekonomik istikrar başlığında ise Kuzey Kıbrıs 70.3 puan ile 96. sırada yer alıyor.
Öte yandan finansal sistemde Kıbrıs’ın kuzeyi 60.6 puan ile 63. sırada yer aldı.

İşletmelerin yüzde 58’inin kurumsal sitesi var

Çalışma kapsamında, ülkede faaliyet gösteren işletmelere yapılan anketle ‘dijitalleşme seviyesi ve karşılaşılan problemler” tespit edildi.
Buna göre işletmelerin yüzde 58’inin kurumsal web sitesi olduğu görüldü. Anket yapılan işletmelerden yüzde 78’inin herhangi bir dijitalleşme stratejisi olmadığı da verilere yansıdı.
İşletmelerinin yüzde 83’ünün sosyal medyada yer aldığı, yüzde 73’ünün kablosuz ağla internete eriştiği ifade edildi.

Yasal çerçeve vurgusu

Raporda, dijitalleşme sürecinde yasal çerçevelerin oluşturulması, bu konuda mevzuatın geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Bununla birlikte; Ar-Ge faaliyetlerine devlet katkısı yapılması gerektiği, bu alanda ihtiyaç duyulabilecek beşeri kaynağın oluşabilmesi için eğitim sisteminin gözden geçirilmesi gerektiğine de değinildi.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz:

“Sorunlar günlük yaklaşımlarla değil, reformcu zihniyetle ele alınmalı”

Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, raporlarda Kuzey Kıbrıs ekonomisinin sağlam temellerde oturtulması ve güçlü zeminde kalkınması için gerekli adımların atılmadığı tespitinin yapıldığını belirtti.
Deniz, dış pazarlara yönelik mal ve hizmet üretimini geliştirecek, dış pazarlara erişimini artıracak ve geliştirecek uygulamaların hayata geçirilmesi gerektiğine dikkat çekerek, yatırım yapmaya cezbedecek ortamın sağlanması gerektiğine değindi.
Uzun zamandan beri ihtiyaç duyulan vergi reformu, kamu reformu ve kamu hizmetlerinin etkin şekilde yürütülmesini için yürütülen e-devlet çalışmalarının tamamlanması gerektiğine işaret eden Deniz, bürokratik işlemlerin süratle ve ciddi oranda hayatımızdan çıkarılmasının şart olduğunu aktardı.
Deniz, aynı zamanda ulaşım enerji, eğitim ve sağlık alanlarındaki fiziki altyapının iyileştirilmesi, üretilen ürün ve hizmetlerin uluslararası standartlara ulaştırılması gerektiğini de dile getirdi.
Sorunların günlük yaklaşımlarla değil, reformcu zihniyetle ele alınması gerektiğini belirtti.
Deniz, şirketlerin ayakta kalmaları ve rekabet edebilir olmaları için dijitalleşme süreçleri için de sağlam planlar yapması gerekeceğine dikkat çekti.

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan:

“Rekabet edebilirlik konusunda eksiler, artıların önüne geçti”

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan, rekabet edebilirlik konusunda son dönemlerde eksilerin artıların önüne geçtiğini dile getirdi, “Ülkemizin eksilerini artılarını alt alta koyduğumuzda atılması gereken adım vardır, bunlarda biri de ulaşımdır” dedi.

Atakan, özellikle Karayolları Master Planı çerçevesinde yapılması planlanan, alınan ara emirler nedeniyle yapılmayan yollarla ilgili sorunların hepsinin bu yılın başından itibaren çözüldüğünü belirtti.

Protokolden bağımsız şekilde sürdürülen çalışmalarla ilgili ilk adımın Nisan ayında atılacağını duyuran Atakan, Mayıs ayı itibariyle başlayacak çalışmaların 2019’un son ayları, en geç 2020’nin başında tamamlanarak, 41 kilometrelik yolun kazandırılacağını dile getirdi.

Mağusa Limanı’nın iyileştirilerek, kamu-özle ortaklığında yeniden yapılandırılması için çalışmaların tamamlandığını aktaran Atakan, şu anda şartname hazırlığının devam ettiğini, 2019 yılının son çeyreğinde burayla ilgili uluslararası ihaleye çıkılacağını söyledi.

Atakan, Ercan Havaalanı yeni terminalinin de bu yılsonunda hizmet vermeye başlayacağını dile getirdi.

Ciddi bir teknoloji devinimi ile karşı karşıya olunduğunu belirten Atakan, Kıbrıs2ın kuzeyinin bunun çok gerisinde olduğunu aktardı.

Atakan, 2019 yılının Temmuz-Ağustos aylarında çalışmaların tamamlanmasıyla, 777 kilometrelik bakır tel alt yapısını fiber optik kablolar ile değiştirmek için ihaleye çıkılacağını duyurdu.

“Bu değişimin 2020 yılının Temmuz ayında tamamlanmasını öngörüyoruz” diyen Atakan, çalışmaların tamamlanması ile 4G ile 5G’ye uyumlu teknoloji bağımsız frekans ihalesinin gündeme geleceğini kaydetti.

İLGİLİ KESİMLER RAPORLA İLGİLİ NE DÜŞÜNÜYOR?

İş insanı Günay Çerkez:

“Ada olarak eğitim, turizm ve teknoloji alanında rekabet edebiliriz”

“ Bu yıl yapılan raporda, uzun zamandan beri güncelliğini yitiren metottan, Dünya Ekonomik Formu’nun getirdiği yeni kavramlarla daha gerçekçi bir not aldık. Daha önce 115 ile 120 arasındaydık. Bir yıl bence yanlışlıkla 98’lere düşmüştüm. Şimdi yeni kavramlarla; yani bilimsel şekilde hazırlandı.

Bu bizi Uganda, Kenya gibi ülkeler arasındaydık. Yerimiz iyi mi? Tabii ki, daha iyi olmalıyız. Çünkü, Güney Kıbrıs 44., Türkiye 61. sırada. Bu iki ekonomi arasında olduğumuz için, 44 ile 61 arasında olmamız gerekiyor. Birkaç içinde umarım bunu başaracağız. Artık hayatımızda dijital ve teknoloji bütün yaşamı, ekonomiyi etkileyen konulardan biri… Bunlara önem vermek, alt yapıları geliştirmek gerekiyor. Biz hala 4G’yi konuşuyoruz… Bunları çoktan geçmemiz gerekiyordu. Bildiğiniz gibi 3 G’ye Türkiye’den önce başladık. Türkiye 5. yıldır 4G’yi kullanıyor. Biz hala ihale hazırlıyoruz. Belki gelecek seni deniliyor. Teknolojide bu kadar beklemeye lüksümüz yok. Bunlara süratle geçmemiz gerekiyor. Bunun için alt yapıyı güçlendirmemiz gerekiyor. Çünkü 4G’yi fiber kablo olmadan kullanamayız. Süratle liberalleşmeye gitmemiz lazım. Alt yapıyı iyileştirmek gerekiyor. Ada olarak rekabet edebileceğimiz kısıtlı alanlar var. Bunlar; eğitim, turizm, teknoloji… Güçlü iletişim ve gelişim ağlarımız olmalı. Biz, arpa buğday yetiştirmede Rusya, Ukrayna, Avusturalya ya da Amerika ile rekabet edemeyiz. Bizim rekabet edebileceğimiz şey, üniversitelerimizi kullanarak, ar-ge yapmalıyız. 17 üniversite var, bir tek ODTÜ’de AR-GE merkezi var. 102 bin öğrenciden üretmeleri gereken fikirlerden doğacak olan sanayi, teknoloji ürünlerinden faydalanmalıyız.”

Kıb-Tek Genel Müdürü Ahmet Dargın:

“Kıb-Tek’in tümünü dijital yapıya kavuşturmayı hedefliyoruz”

“Raporda elektriğe erişim oranı yüzde 100 olarak belirlendi. Bu ciddi ve sevindirici bir durumdur. Ama yalnızca elektriğe yüzde 100 ulaşım artı puan değildir. Kıb-Tek’te yıllar önce sayaç ve iletimden dijitalleşme sürecini başlatmıştık. Ancak burada bitmedi. Biz kurumda endüstri görselini yakalamak… Şu anda bununla ilgili çalışma yapıyoruz. Kıb-Tek’in tümünü dijital yapıya kavuşturmayı hedefliyoruz. Yakın zamanda bunu ihale yöntemiyle gerçekleştirmek istiyoruz. Bundan sonraki raporda; sadece elektriğin aboneye iletimiyle ilgili değil, tüm alanda rekabet edebilirlik ortamını sağmayı amaçlıyoruz. Üretimde gerçekleştireceğimiz yatırım, sağlayacağımız indirimlerle rekabetin diğer sektörlerde artmasını sağlayacağız.”

Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Koordinatörü Hürrem Tulga:

“Dönüşüm noktasında kabiliyeti olan toplumuz. Ama hayata geçirme noktasında sıkıntılar yaşıyoruz”

“Bu çalışmanın 11.’si yapılıyor. Bizde, genellikle gelip geçicidir. Bu bakımdan çalışmanın devamlılığı oldukça önemli… Rekabet edebilirlik açısından, 140 ülke arasında 89. sıradayız. 20 puanlık ileriye gidiş var. Bu formatın, kriterlerin değişikliğinden sağlanan bir ilerlemedir. Dönüşüm noktasında kabiliyeti olan toplumuz. Ama bunu kullanamıyoruz. Hayata geçirme noktasında sıkıntılar yaşıyoruz.”