Ayşe GÜLER

‘7 Ocak’ta erken seçime gidilmesi’ önerisinin gündeme gelmesinin ardından, Yüksek Seçim Kurulu’nun ‘milletvekili adayı belirleme yöntemi’ konusunda yaptığı uyarı, siyasi partileri hareketlendirdi.

 

YASA: DELEGE VEYA ÜYELER!... Siyasal Partiler Yasası,  milletvekili genel seçimlerinde gösterilecek adaylar ve adayların sırasının DELEGE VEYA ÜYELERİN oy kullanacağı ön seçimlerle belirlenmesi gerektiğine işaret ediyor.

 

YALNIZCA İSTİSNAİ DURUMDA PM!... Bununla birlikte aynı yasa altında siyasal partilerin tüzüklerinde belirlenen İSTİSNAİ DURUMLARDA, adayların PARTİ MECLİSİ tarafından belirleneceği de ifade ediliyor.

 

TÜZÜKDE İFADE EDİLİRSE PM… ‘İstisnai durum’ ile ilgili açık kapı bulunması, parti tüzüklerine işaret ediyor. Partilerin tüzüğünde istisnai durumun açıkça ifade edilmesi durumunda ise yasa aday belirleme yetkisini PM’ye verebiliyor.

CTP Genel Sekreteri Erdoğan Sorakın:  Tüm ilçelerde ön seçim yapılarak adayların belirlenecek

UBP Genel Sekreteri Dursun Oğuz:  YSK uyarısı sonrası konu yarın gerçekleşecek PM toplantısında değerlendirilecek

TDP Genel Sekreteri Asım İdris: Üyeye mi gidileceği yoksa ya da PM tarafından belirleneceği parti yetkili organlarında değerlendirilecek

DP Genel Sekreteri Afet Özcafer: Bu hafta içerisinde MYK’nın bir araya gelecek, süreci değerlendirecek

TKP Yeni Güçler Genel Sekreteri Sonay Adem: BKP ile varılan mutabakat istisnai durum. Bu nedenle adaylar PM tarafından değerlendirilecek.

Halkın Partisi’nde ise tüzüğe göre milletvekilleri adayları Parti Meclisi tarafından belirlenecek.

 ‘7 Ocak’ta erken seçime gidilmesi’ önerisinin gündeme gelmesinin ardından, Yüksek Seçim Kurulu’nun ‘milletvekili adayı belirleme yöntemi’ konusunda yaptığı uyarı, siyasi partileri hareketlendirdi.

Siyasal Partiler Yasası, milletvekili genel seçimlerinde gösterilecek adaylar ve adayların sırasının DELEGE VEYA ÜYELERİN oy kullanacağı ön seçimlerle belirlenmesi gerektiğine işaret ediyor.

Ancak siyasal partilerin tüzüklerinde belirlenen İSTİSNAİ DURUMLARDA, adayların PARTİ MECLİSİ tarafından belirlenebileceği de ifade ediliyor.

Yasada ‘istisnai durum’ ile ilgili açık kapı bulunuyor, bu durum parti tüzüklerine işaret ediyor.

Partilerin tüzüğünde istisnai durumun açıkça ifade edilmesi durumunda ise yasa aday belirleme yetkisini PM’ye verebiliyor.

Yüksek Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik ise Siyasal Partiler Yasası’nın 27. maddesinin 1. fıkrasına göre aday adayların üye veya delegeler tarafından seçilebileceğini ancak istisnai durumlarda adayların PM tarafından belirlenebileceğine işaret edildiğini söyledi.

Kanal Sim’de Damla Dabiş Özel’in sunduğu Ana Haber Bülteni’ne bağlanan Şefik, istisnai durumların parti tüzüklerinde belirlendiğini kaydetti.

Şefik, tüzüklerinde ‘istisnai durumun’ belirtilmediği partilerin ise yasanın 27. maddesinin 1. fıkrasına uymak zorunda olduğunu, yani adayların üyeler veya delegeler tarafından belirlenmesi gerektiğine değindi.

Şefik, ayrıca parti tüzüklerini tek tek inceleme fırsatı bulmadığını da sözlerine ekledi.

‘Üyeye gitme’ kararı yalnızca CTP’de…

Yöntemle ilgili hareketlilik yaşanırken, siyasi partiler arasında yalnızca CTP aday adayları belirlemek ile ilgili tüm ilçelerde ÜYEYE GİTME kararı alırken, diğerlerinde süreç netlik kazanmadı, izlenecek yol ise henüz belirlenemedi.

Daha önce adayların ‘Seçim Komitesi’ tarafından belirleneceği açıklanan UBP’de ise YSK uyarısının ardından bu düşünceden geri adım atılıp, atılmayacağı ise yarın gerçekleşecek PM toplantısında netleşecek.

DP ise erken seçim startının verilmesine, milletvekilliği aday adaylığı için başvurular kabul edilmeye başlanmasına rağmen,  bu hafta toplanacak MYK’daki karar sonrası seçim yöntemi şekil kazanacak.

1 Kasım’da seçim süreci başlayacak TDP’de ise aday adaylar bu tarihten itibaren başvuru yapabilecek.

Adayların netleşmesi için izlenecek yol henüz belirlenmezken,  bu konuda ‘üyeye gitme ya da PM tarafından belirleme’ seçeneği parti yetkili organlarında değerlendirilecek.

Seçime BKP ile varılan mutabakat çerçevesinde girecek TKP Yeni Güçler de ise adaylar PM tarafından değerlendirilecek, her iki partinin ‘ortak mutabakata’ varması ‘istisnai’ durum oluşturduğu düşüncesiyle YSK yarın bilgilendirilecek.

Halkın Partisi’nde ise tüzüğe göre hareket edilecek, milletvekilleri adayları Parti Meclisi tarafından belirlenecek.

Cinsiyet kotası…

Yasanın yüzde 30 cinsiyet kotasına göre CTP dışındaki diğer partilerde 15 kadın milletvekili adayı olacak.

CTP bu konuda parti tüzüğüne göre hareket ederek yüzde 40 kıstasını uygulayacak ve 20 kadın milletvekili adayı çıkaracak.

Siyasal Partiler Yasası ne diyor?

‘İstisnai durumda’ PM

Siyasal Partiler Yasası’nın 27. maddesi ‘milletvekili adaylarının saptanmasına’ yönelik açık bilgi veriyor.

İlgili maddenin birinci fıkrasına göre, siyasal partilerin milletvekili genel seçimlerinde gösterecekleri adaylar ve adayların sırası, her seçim bölgesi için, Yüksek Seçim Kurulu tarafından denetlenen ve parti tüzüğüne göre o seçim bölgesindeki delegelerin veya üyelerin oy kullanacağı, demokratik kurallara uygun ön seçimlerle belirlenmesi gerektiğine işaret ediyor.

Ancak siyasal partilerin tüzüklerinde belirlenen İSTİSNAİ DURUMLARDA, adayların parti meclisi tarafından belirleneceği ifade ediliyor.

Bununla birlikte yasada ‘istisnai’ durumlar net olarak ifade edilmiyor.

Yasada siyasal partilerin her bir seçim bölgesinde her cinsiyetten en az % 30 (yüzde otuz) oranında aday göstereceğine işaret ediliyor.

Aynı yasanın 27. maddesinin 3. fıkrası da “Siyasal partiler, her seçim bölgesinde, o seçim bölgesindeki adayların beşte birinden fazla olmamak kaydıyla kontenjan adayı gösterebilirler. Kontenjan adaylarının sayısı, aday listesindeki sırası ve saptanma yöntemi, parti tüzüklerinde yer alan kurallara uygun olarak merkez karar organı tarafından belirlenir” diyor.

Yüksek Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik:

İstisnai durum tüzükte belirtilirse adayları PM seçebilir

Yüksek Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik ise Siyasal Partiler Yasası’nın 27. maddesinin 1. fıkrasına göre aday adayların üye veya delegeler tarafından seçilebileceğini ancak istisnai durumlarda adayların PM tarafından belirlenebileceğine işaret edildiğini söyledi.

Kanal Sim’de Damla Dabiş Özel’in sunduğu Ana Haber Bülteni’ne bağlanan Şefik, istisnai durumların parti tüzüklerinde belirlendiğini kaydetti.

Şefik, tüzüklerinde ‘istisnai durumun’ belirtilmediği partilerin ise yasanın 27. maddesinin 1. fıkrasına uymak zorunda olduğunu, yani adayların üyeler veya delegeler tarafından belirlenmesi gerektiğine değindi.

Parti tüzüklerini teker teker incelemediğini de açıklayan Şefik, “Aday olma tartışmaları içerisinde herhangi bir partinin tüzüğe aykırı davranması halinde konuyu mahkemeye taşıyacak bir ya da birden fazla kişi vardır” dedi.

Şefik, şunları söyledi: Daha önce YSK olarak siyasi partilere gönderilen yazılar içerisinde de YSK’nın görevlerinin ne olduğu partilerin bilgisine getirilmişti.

Seçime gideceğimiz belli. Tarih şu an net değil ama yakın zamanda olacağını bekliyoruz. YSK olarak takvim belirleme ve denetlemeyi ne şekilde yapacağımızı karar verme aşamasındayız.

Bu aşamada aday belirlemeye başladıklarını gördük…

Yasanın ilgili maddesi şart bendi ise bu kuralın hangi koşullarda uygulanmadığını ifade ediyor.

Tüzüklerde belirlenen istisnai durumlarda adaylar PM tarafından belirlenir şeklindedir.

Partilerin tüzüklerinde istisnai durumların ne olduğu belirtildiği takdirde siyasi partilerin Siyasal Partiler Yasası’nın 27. maddesinin birinci fıkrasını uyma zorunluluğu yok.

Parti tüzüğünde istisnai durum tüzükte yer almıyorsa aday seçimi ve sıralaması ile ilgili delege ve üyelerin oy kullanacağı ifade ediliyor.

İstisnai durumlar kendi parti tüzüklerinde belirleniyor. Parti tüzüklerini teker teker incelemiş değilim.  Tüzüklere bakıp da kimin var kimin yok çalışmasında değilim. Buna gerek olacağını da düşünmüyorum. Siyasi partilerin bu olgunlukta olduğunu düşünüyorum. Aday olma tartışmaları içerisinde herhangi bir partinin tüzüğe aykırı halinde bir ya da birden fazla kişi vardır.

YSK Meclis’in belirleyeceği tarihe hazır olacaktır. Zorluklar olmayacak mı olacak.. Ama önüne geçilemeyecek sorun olduğunu düşünmüyorum”

Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Nevvar Nolan:

Erken seçim istisnai durum oluşturmaz

Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Nevvar Nolan, olağan dışı bir durumda seçimin gerçekleşmesi, şartların  Siyasal Partiler Yasası’ndaki düzenlemenin kullanmasına müsait olmaması halinde ‘istisnai’ durumun kabul görebileceğini söyledi.

YENİDÜZEN’e bilgi veren Nolan, “erken seçim bir istisnai durum olmamalı. Erken seçim alışılagelmiş bir şey değil mi? Erken seçim ne ilk defa ne de son defa olacak” şeklinde konuştu.

Nolan, bu konuda Yasa ne emrediyorsa, ona uyulması gerektiğine de işaret etti.

İstisnai durum konusunda yasanın ‘açık kapı’ bıraktığını ancak bu noktada da istisnai durumdan bahsedildiğini ifade eden Nolan, “Erken seçim istisnai durum oluşturmaz” dedi.

 PARTİLER NASIL BİR YOL İZLEYECEK?

CTP’de tüm ilçelerden başvuru

 CTP Genel Sekreteri Erdoğan Sorakın, aday adaylığı için başvuru süresinin bütün ilçelerde 2-8 Kasım’da olacağını söyledi, yapılan başvuruların tamamlanmasının ardından tüm ilçelerde ön seçim yapılarak adayların belirleneceğini aktardı.

İlçe bazında kontenjan adayı ve sırasının MYK’da tespit edilip, PM onayına sunulacağını ifade eden Sorakın, böylelikle adaylık sürecinin tamamlanacağını dile getirdi. Sorakın, Seçim ve Halk Oylaması Yasası’ndaki ‘cinsiyet kotasının’ yüzde 30 olduğunu ancak parti tüzüğünde bu oranın yüzde 40 olarak belirlendiğini ifade ederek, bu konuda tüzükteki kıstasın uygulanacağını ifade etti.

Parti içerisinde aday belirleme ve seçim işleriyle ilgili süreci yürütmesi için Seçim Komitesi’nin de oluşturulduğunu dile getiren Sorakın, söz konusu komitenin aday adaylığı veya adaylık konusunda yetkisi ve etkisinin olmadığını kaydetti.

UBP’de gündem ‘Seçim Komitesi’ değerlendirmesi

UBP Genel Sekreteri Dursun Oğuz, önceki gün yapılan MYK toplantısında aday adaylığı müracaatları için 31 Ekim-3 Kasım tarihlerinin belirlendiğini aktardı.Adayların belirlenmesi için daha önce Seçim Komitesi’ne işaret edildiğini ancak YSK’nın uyarısının ardından konunun yarın gerçekleşecek PM toplantısında değerlendirileceğini ifade eden Oğuz, “Yasaya göre olması gerekiyor ama siyasi partilerin de kendi içerisinde belli organları var. Burada kararlar değerlendirilir” dedi.

Oğuz, adayların belirlenmesinin ardından aday sıralamasıyla ilgili tahmini olarak 18 Kasım’da üyeye gideceklerini kaydederek,  YSK’nın takvimlemesine göre de oluşturulacak Seçim Komitesi’nin seçim organizasyonlarının yürütüleceğini ifade etti.

“UBP’de de seçime yönelik propaganda, yapılacak işlemler, sandık görevlileri, eğitimleri, üyeleri bilgilendirmek adına çalışmalar yapılacak” diyen Oğuz, parti içerisinde yasada belirtilen yüzde 30 cinsiyet kotasının da uygulanacağını sözlerine ekledi.

Hatırlanacağı üzere UBP Parti Meclisi, Özgürgün'ün belirleyeceği “Seçim Komitesi” 50 adayı belirlemesini kararlaştırılmıştı.

Genel Başkan Hüseyin Özgürgün'ün üyelerini belirleyeceği bir “Seçim Komitesi” 50 milletvekili adayını belirleyeceği ve "sıralama" için üyeye gidileceği kaydedilmişti.

TDP’de seçim süreci 1 Kasım’da başlayacak

TDP Genel Sekreteri Asım İdris, geçtiğimiz hafta yapılan Parti Meclisi toplantısında seçim sürecinin 1 Kasım’da başlamasına yönelik karar alındığını açıkladı.

Aday adayların başvurularının bu tarihten itibaren kabul edileceğini söyleyen İdris, süreyle ilgili ‘sınır’ konulmadığını, son müracaat tarihinin ucunun açık bırakıldığını belirtti.

İdris, parti Tüzüğü ve ilgili yasaya göre adayların netleşmesi için önlerinde iki seçenek olduğunu, ya üyeye gideceklerini ya da PM tarafından mı belirleme yapılacağının parti yetkili organlarında değerlendirileceğini kaydetti.

“Alanında uzman, yetenekli adaylarla toplumun karşısında olacağız. Ülke seçim havasına girdi, aday adaylar da belirlenmeye başladı” diyen İdris, aday adaylarla ilgili isim açıklamaktan da kaçındı.

İdris, Seçim Yasası’na göre yüzde 30 kadın aday olma zorunluluğunun bulunduğunu da hatırlatarak, “TDP’de cinsiyet kotasıyla ilgili sıkıntı yoktur. MYK’nın seçilmesinde kadın kotasına ihtiyaç duymadan bu alanda yerlerini aldılar” şeklinde konuştu.

DP’de aday adaylığı için başvurular başladı

DP Genel Sekreteri Afet Özcafer, partide erken seçim startının verildiğini, milletvekilliği aday adaylığı için başvuruların kabul edilmeye başlandığını açıkladı.

Özcafer, bu hafta içerisinde MYK’nın bir araya gelerek süreci değerlendireceklerini ifade etti.

Seçim ve Halk Oylaması Yasası’nın hem parti içerisindeki üyelere hem de genele anlatılması gerektiğini söyleyecen Özcafer, “Erken seçimi 7 Ocak diye kabul ettik, bu konu bu hafta Meclis’te konuşup, tartışılacak. Zaman, süreç dar…” dedi.

Özcafer, seçim sürecinin ‘kurala uygun’ şekilde hayata geçeceğini dile getirerek, şöyle devam etti: DP geçtiğimiz hafta 25. yaşını kutladı. Bu kutlama, miting havasında gerçekleşti… Aslında bu kutlama medyada çıkan olumsuz yönde söylemler, anketlere de cevap niteliğindeydi… İyice düşünmeden, zıtlaşarak erken seçimi gündeme getirdiler. Yangından mal kurtarır gibi bir durum oluşturuldu.

TKP Yeni Güçler ile BKP’den PM ısrarı

TKP Yeni Güçler Genel Sekreteri Sonay Adem, partinin BKP ile vardığı mutabakat çerçevesinde seçim sürecine hazırlanacağını söyledi, TKP’nin listelerinde ortak tutum sergileneceğini kaydetti.

Daha önce de varılan mutabakat çerçevesinde adayların ilçelerin görüşleri dikkate alınarak, oluşturulacak komite tarafından saptanacağını aktaran Adem, bu adayların Parti Meclis’i tarafından değerlendirileceğini belirtti.

Adem, her iki partinin ‘ortak mutabakata’ varmasının ‘istisnai’ bir durum olduğunu da ifade ederek, bu nedenle de adayların PM tarafından belirlenmesinde hiçbir yasaya aykırılık olmadığını savundu.

Parti içerisinde alınan kararı, yarın YSK’ya resmi olarak bildireceklerini aktaran Adem, alınan karara ters bir görüş halinde de yeniden değerlendirme yapılacağını belirtti.

Adem, “BKP ile varılan mutabakat istisnai durum teşkil ediyor. Parti içerisinde, bu şekilde yorum yapıldığını YSK’ya ileteceğiz. Yasaya aykırılık teşkil etmediğini söyleyeceğiz. Diğer partilerin durumu bizden farklıdır.” Şeklinde konuştu.

HP’de adayları belirleme yetkisi PM’de

Halkın Partisi’nde ise tüzüğe göre milletvekilleri adayları Parti Meclisi tarafından belirlenecek.

Aday adaylığı başvuruları alınacak ardından bir komite bunları inceleyerek, isimleri PM'ye sunacak. Bu konudaki onaylama yetkisi PM’de olacak.

YSK’dan uyarı!

Bilindiği üzere Yüksek Seçim Kurulu(YSK), geçtiğimiz gün tüm siyasi partilere yazı göndererek, ‘milletvekili adayı belirleme yöntemi’ konusunda uyarıda bulundu.

YSK, Seçim ve Halk Oylaması Yasası gereği adayların üyeler veya delegeler tarafından belirlenebileceğine, parti meclisinin bu konuda yetkili olmadığına dikkat çekti.

Yasanın 27. Maddesinin şart bendinin siyasal partilerin tüzüklerinde belirtilen istisnai durumlarda adayların parti meclisi tarafından belirlenebileceğine işaret eden YSK, yüzde 30 cinsiyet kotasına da vurgu yaptı.