Fehime ALASYA

‘Akaryakıt krizi’ önceki gün bir kez daha kendini gösterdi, ithalatçı şirketin zam sonrası benzincilere yakıt vermeye başladığını duyurmasıyla ‘şimdilik’ ortadan kalktı. Bu durum bir sonraki akaryakıt krizi endişelerini gidermeye yetmedi.

Kıbrıs Türk Petrolleri (K-Pet) Genel Müdürü Malik İşimtekin, yakıt sorununun olumsuz hava koşullarından kaynaklandığını savundu, bu açıklama benzinciler tarafından ‘gerçekleri yansıtmadığı’ gerekçesiyle kabul görmedi.

Benzinciler Birliği Başkanı Levent Çağdal ve petrol istasyonu işletmecileri, ‘olumsuz hava şartlarından kaynaklı sıkıntı’ açıklamasını inandırıcı bulmadığını belirterek, ana sıkıntının devlet ile akaryakıt ithalatçısı iki şirket arasında yaşandığını iddia etti.

Söz konusu sorunların giderilmemesi durumunda benzer manzaranın her zam beklentisiyle yeniden yaşanacağı öngörüsü de paylaşıldı.

Ülkedeki iki akaryakıt tedarikçisi; Kıbrıs Türk Petrolleri (K-Pet) ile Altınbaş Petrol (ALPET), YENİDÜZEN’e konuştu, devlet ile sıkıntısı bulunmadığını işaret etti, dünya borsası ve şartların değiştiği açıklamasında bulundu.

Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu ise hem tedarikçi şirketler hem de benzincilerin farklı argümanları olduğuna değinerek, günümüz şartlarında konuya müdahale etmenin ve taraf olmanın mümkünatı olmadığını belirterek, “Otomasyon sistemi ile akaryakıt stoklarını görebileceğiz ve müdahale etme şansımız, yaptırım şansımız olacak” dedi.

Benzinciler çözüm istedi: “Devlet akaryakıt tedarikçisi şirketleri mercek altına almalı”

Önceki akşam yaşanan akaryakıt kuyruklarını değerlendiren benzinciler, her seferinde benzer izdihamın yaşandığına vurgu yaptı, çözüm istedi.

Panik havasının arz ve talebi çok dengesiz kıldığını kaydeden benzinciler, bu durumun bir an önce ortadan kaldırılması gerektiğine vurgu yaptı.

Yaşanan sıkıntının akaryakıt tedarikçisi iki firma ile devlet arasında olduğunu işaret eden işletmeciler, “Devlet bir an önce dolum tesisleri ile oturup anlaşmalı” görüşünü paylaştı.

Devlet ile iki dolum tesisi arasında yaşanan sıkıntıdan dolayı benzincilerin vatandaş ile karşı karşıya bırakıldığını ifade eden işletme sahipleri, bu duruma son verilmesini istedi.

Önceki gün neler yaşanmıştı?

Tedarikçilerden yakıt alamayan benzinciler, önceki gün eyleme gittiğini açıklamış, kepenk kapatmıştı. Bu gelişmenin ardından akaryakıt istasyonlarında uzun kuyruklar oluşmuş, izdiham yaşanmıştı.

Bazı istasyonlar ellerindeki yakıtın tükendiğini belirterek kapanmıştı.

Fiyatlar neydi ne oldu?

Yaşanan izdihamın ardından akşam saatlerinde Resmi Gazete’de akaryakıta zam haberi yayınlanmıştı. Gece yarısından sonra uygulamaya giren zamlı fiyatlara göre; 17.33 olan 95 oktan benzin 18.57 TL’ye yükseldiği, 17.58’den satılan 98 oktan benzin ise 18.82 TL olduğu açıklanmıştı.

Euro dizel fiyatı18.07’den 20.88’e yükselirken, gazyağı ise 17.02’den 20.12 TL’ye çıkmıştı.

16 Mart’ta yapılan indirimle 95 oktan benzin 17.33, 98 oktan kurşunsuz benzin 17.58, Euro dizel 18.07 ve gazyağı da 17.02 TL’den satılıyordu.

Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu:

“Otomasyon sistemi ile akaryakıt stoklarını görebileceğiz ve müdahale etme şansımız, yaptırım şansımız olacak”

Hem tedarikçi şirketler hem de benzincilerin farklı argümanları olduğuna değinen Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu, günümüz imkanlarıyla konuya müdahale etmenin ve taraf olmanın mümkünatı yok dedi.

Aşıkoğlu, iki veya üç ay sonunda devreye girecek olan dijital otomasyon sistem ile hem benzin istasyonlarının hem de tedarikçi şirketlerin tüm akaryakıt girdi-çıktılarının takip edilebilineceğini anlattı.

“Her iki tarafın da argümanları var, taraf olamayız. Bir taraf ithalatçı vermiyor diyor, ithalatçı da zam gecesi taleplerin 5 katına çıktığını söylüyor” diyen Aşıkoğlu, ortadaki krizin nasıl aşılabilineceğine değindi.

Aşıkoğlu, özetle şunları ifade etti:

“İki yıldır bir otomasyon üzerinde çalışıyoruz. Tüm istasyonları bir sisteme bağlayıp, Maliye Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı’nın görmesini sağlayacak sistem kurduk. Bu sistem şu anda %50 çalışıyor. Sistemin bütününü görebilmek için bu otomasyonun çok hızlı bitirilmesi ve bakanlıklara teslim edilmesi gerek. Bu nedenle yatırım yapılması gerek. Sistemleri çalıştırabilmek için bir bilgisayar ağı gerek, bu sistemin tümü yaklaşık 3 ay sonra dijitalleşecek. Biz hangi istasyonunun deposunda veya hangi ithalatçının deposunda ne kadar akaryakıt var görebileceğiz ve müdahale etme şansımız, yaptırım şansımız olacak.

Günümüz şartlarında kime inanalım? Dijital ortamdaki bu otomasyon bize bunu denetleme imkanı sağlayacak.

Stokçuluk mu yapılıyor, gerçekten mi yakıt yok, neler oluyor göreceğiz. Şu an devletin 4 elemanı ile gezerek denetim yapmak mümkün değil. Bu otomasyon sistemi ile yapabileceğiz.”

ÜLKEDEKİ İKİ AKARYAKIT TEDARİKÇİSİ ŞİRKET:

“Dünya borsası, şartlar çok değişti…”

Kıbrıs Türk Petrolleri (K-Pet) Genel Müdürü Malik İşimtekin:

“Büyük fotoğrafa bakılması gerek”

İddia edildiği gibi devletle tedarik şirketleri arasında sıkıntı bulunmadığını belirten Kıbrıs Türk Petrolleri (K-Pet) Genel Müdürü Malik İşimtekin, fiyat konusunda tek yetkilinin devlet ve bakanlar Kurulu olduğunu dile getirdi.

Malik İşimtekin, önceki gün yaşanan sıkıntının ortaya çıkacağının bilindik bir durum olduğunu kaydederek, “İklim şartları, siyasi ortam, uluslar arası arena, hiçbir şey eski şartlara sahip değil. Pek çok etken değişiyor, tüm bunlar bizlerin akaryakıta erişimimizi de etkiliyor.” dedi.

İklim şartları ve buna bağlı olarak yaşanan olumsuz gelişmelerin son yıllarda çok arttığını anlatan İşimtekin, ‘büyük fotoğrafa bakılması gerektiğine’ vurgu yaptı.

İşimtekin, özetle şöyle devam etti:

“Hiç Kıbrıs’ta hortum yaşanmıyordu ama geçen yıl Girne neredeyse havaya uçtu. Denizde hiç beklenmedik fırtınalar yaşanıyor, akaryakıt teminimizde de bu nedenle zaman zaman sıkıntılar yaşanıyor. Karadeniz sularında bu günlerde kıyamet kopuyor, büyük fotoğrafa bakmak lazım. Dünkü sadece hava olayıydı, bunun dışında sıkıntı yoktu.”

Altınbaş Petrol (ALPET) Genel Müdürü Tevfik Türkoğlu:

“Yakıt ikmalini durdurmadık, dünya borsası çok değişti”

Al-Pet olarak yakıt ikmalini durdurmadıklarını kaydeden ALPET Genel Müdürü Tevfik Türkoğlu, son dönemde tedarikçi şirketlerin zarar etmemesi için devlet ile yapılan tek anlaşmanın ‘fiyatlandırma günlerinin kısaltılması’ yönünde olduğunu işaret etti.

Benzincilerin dile getirdiği, devlet-tedarikçi arasında yaşanan sıkıntılara dair soru yönelttiğimiz Türkoğlu, açıklama yapmaktan kaçındı.

Türkoğlu, “Dünya borsaları artık çok hareketli, çok değişken, bakandan fiyatlandırma günlerinin daha da kısaltılmasını talep ettik, çalışma yapıldı, gündeme alındı. Şirketlerin girdi maliyetleri çok yükseldi, sürdürülebilir olmamız için bazı rakamların yükseltilmesi gerek, konuyla ilgili detaylı bilgi Bakanlığa yöneltilmeli” dedi.

Benzinciler Birliği Başkanı Levent Çağdal:

“Hava şartları açıklaması hiç inandırıcı değil”

Benzinciler, tedarikçilerin ‘hava koşulları’ gerekçesini, gerçekçi bulmadı…

Benzinciler Birliği Başkanı Levent Çağdal, tedarikçi firmaların akaryakıt vermeye başladığını belirterek, “Birçok istasyonda akaryakıt temin edildi, sıkıntı kalmadı. Bazı istasyonlar hala akaryakıt almak, stokunu yenilemek için sıra bekliyor” dedi.

Akaryakıt tedariki için halen tankerlerin sıra beklediğini kaydeden Çağdal, “Her zam beklentisinde tedarikçilerin kapıya kilit vurması, akaryakıt vermeyi durdurması kabul edilir değil” yorumunu yaptı.

Kıbrıs Türk Petrolleri (K-Pet) Genel Müdürü Malik İşimtekin’in “Akaryakıt sorunu olumsuz hava koşullarından kaynaklandı” açıklamasını sorduğumuz Çağdal, bunun hiç inandırıcı olmadığı görüşünü paylaştı.

Çağdal, “Tedarikçiler her zam beklentisinde kapıya kilit vuruyor, yakıt vermiyor, hava şartları açıklaması hiç inandırıcı değil.”  yorumunda bulundu.

Benzinciler: “Sıkıntı devlet-tedarikçi arasında, çözümü devlette”

Hilmi Damdelen (Damdelen Petrol):

“Devlet bir an önce dolum tesisleri ile oturup anlaşmalı”

“Esas sıkıntı ve çözülmesi gereken olay dolum tesisleri ile hükümet arasındaki anlaşmazlıktır. Bunun da sebebi dolum tesislerinin sürekli dile getirdiği ‘zarar’ sıkıntısıdır. Yurt dışından Dolar alıp TL satıyorlar ve sabit bir kar marjları var, bu da dolum tesislerini zorda bırakıyor. Yıllar önce akaryakıt litresi başına devlet ile anlaştıkları desteğin birkaç kuruş çıkarılması da yetersiz kaldı. Bu destek sabit kalmamalı, küçük de olsa yüzdelik oranıyla hesaplanmalı ki dolum tesisleri de kar eder duruma gelmesi lazım. Aksi halde bu krizler sürekli karşımıza çıkacak. Bunun yanında savaşlardan dolayı uluslar arası piyasalardaki yükselişlerin de etkisi döviz ile ülkemize yansıyor. Dolum tesisinin deposunda akaryakıt varsa zarar etse bile satış yapmak durumundadır. Bu nedenle depolar da doldurulmuyor olabilir. Devlet bir an önce dolum tesisleri ile oturup anlaşmalı. Bu sorunlar, insanlara eziyet olarak yansımamalı, bu çok yanlış. Panik havası çok kötü, arz ve talebi çok dengesizleştiriyor. Bayilere kotalı satış yapılıyor, her tankere kotalı verilen 2 bin litre yakıt yetersiz kalıyor.”

Mehmet Tel (Piyili Petrol):

“Zam döneminde tedarikçiler vanaları kapatıyor, devlet yaptırım sahibi olmalı”

“Aylardır bu sorunu yaşıyoruz, artık yeter… Tedarikçi firmalar birlikte hareket ediyor, özellikle son dönemde fiyat artışları gündeme geldiği zaman, bu dönemlerde piyasaya yakıtı kısıtlıyorlar veya yoktur diyorlar, biz benzincileri halkla baş başa bırakıyorlar. Bunu devlete aktardık.

Dünya piyasası, savaş, döviz gibi etkenlerle zam süresini 21 günden 5 veya 10 güne indirdiler ama bu da yeterli olmadı. Dünyadaki sistemde olduğu gibi güncel olması gerektiğini belirttik. Gerek görülmesi halinde günlük değişime gidilmesi yönünde karar alındı. Türkiye’de gün içinde 2 kez veya haftada 3 kez değiştiği zamanlar oluyor. Burada alınan karar uygulamada sıkıntı yaşıyor. Zam döneminde iki tedarikçi vanaları kapatıyor, biz tüm stoklarımızı kullanıyoruz. Yıl 2022 ve biz hala ‘olumsuz hava şartlarından dolayı’ mı diyoruz? Buna inanmamızı mı bekliyorlar?

Hükümet bir an önce oturup dolum tesisleri ile konuşmalı, sıkıntıları ortaya koymalı, bu sorunu gidermeli. Her seferinde bu izdihamı yaşamak zorunda değiliz. Devlet bir an önce bu soruna el atmalı, yaptırım sahibi olmalı.” 

Niyazi Harmandağlı (Autosat Petrol):

“Devlet tedarik şirketlerinin sorunlarını mercek altına alınmalı”

“Tedarikçiler kar yapmadığını, zararda olduklarını belirtiyor, zararına satış yaptığını anlatıyor, devlet de yapması gereken zamları düzenli yapmıyor, bu durumun bir an önce düzeltilmesi gerek. Hava şartları ileri sürülüyor ama bu inandırıcı değil. Her zam öncesi yakıtın olmaması rastlantı değildir. Tedarik şirketleri sıkıntılarını devlet ile oturup çözmeli. Biz de halk da usandı, dünkü (önceki günkü) eylemimiz de bu duruma tepki içindi. Her zam beklentisinde bunların yaşanmaması gerek. Devlet tedarik şirketlerinin sorunlarını mercek altına alınmalı. Ortada gerçekten zarar var mı bakmalı, tedarik şirketlerinin önü açılmalı, sorunları giderilmeli. Bu sıkıntıların aslı kamuoyuna açıklanmalı. Bu vatandaşa günah”