1. YAZARLAR

  2. Erkan Okandan

  3. Akaryakıt fiyatlarıyla ilgili kamuoyunun bilmediği gerçekler
Erkan Okandan

Erkan Okandan

EKONOMİ YAZILARI

Akaryakıt fiyatlarıyla ilgili kamuoyunun bilmediği gerçekler

A+A-

Yukarıdaki sözler Sn. Ekonomi ve Enerji Bakanı Amcaoğlu'nun aşağıdaki linkte de görüldüğü üzere basına yaptığı açıklamanın içinde ön plana çıkan noktalardır.

https://www.bagimsiz.com/amcaoglu-fiyat-artislarinin...

Kamuoyuna resmi verilere dayalı ilaveten daha detaylı verileri paylaşıp yorum ve değerlendirmeleri kamuoyuna bırakmayı bilgi sahibi olduğum alanlarda her zaman toplumsal sorumluluk gereği görev atlettim. Bu nedenle bu konuda da bazı rakamları paylaşma ihtiyacı hissettim.

Evet doğrudur. Tarih vererek Sn. Bakanı teyit edeyim benzine en son zam 4 Nisan 2024, Gazyağı ve EURODİZEL'e ise 14 Mart 2024 tarihinde yapılmıştı.

Hatta Sn. Başbakanın UBP kurultayı öncesinde piyasayı ucuzlatma adına verdiği büyük müjdeyle! 15 Ağustos 2024 itibariyle akaryakıt ürünlerine LT. başına 1'er TL indirim de yapılmıştı.

Bu süreçte Sn. Bakanının söylediği gibi kamu maliyesinin kasasına giren FİF rakamlarında sürekli indirim ve bindirimler oldu.

Örneğin tablomuzdan da görüldüğü üzere 4 Ocak 2024 tarihinde her 1 litre başına alınan FİF 95 Oktan benzinde 3,27 TL, Gazyağında 1,04 TL ve Eurodizel'de 1 TL oldu. (Tabloda kuruş olarak belirtildi)

10 Nisan 2025 tarihi itibariyle kamu maliyesinin almış olduğu FİF rakamı 95 Oktan benzinde 3,80 TL, Gazyağında 2,06 TL ve Eurodizel'de ise 2,19 TL'dir.

Görüldüğü üzere 2024 yılı başına göre kamu maliyesinin almış olduğu FİF rakamı her 3 üründe de artmıştır. Özellikle REEL sektörün ağırlıklı olarak kullandığı Gazyağındaki artış oranı tablodaki daha hassas kuruşlu rakamlarla hesaplama yaptığımızda %97,48 olurken bu oran Eurodizel'de %118,67 olmuştur.

Alınan bu FİF rakamları veya 1 LT pompa satış fiyatı içindeki %'si az mı? Çok mu? 2020 yılında 1 LT pompa satış fiyatının %47-50 aralığında kamu maliyesi FİF alıyordu. (Tarih Nisan-Mayıs 2020)

10 Nisan 2025 tarihi itibariyle 1 LT akaryakıt pompa satış fiyatına göre alınacak FİF rakamının %'si,

95 oktan benzinde %10,45, 98 oktan benzinde %9,22,

Gazyağında %5,92  ve Eurodizel'de ise %6,29'dur.

4 Akaryakıt ürününün basit ortalamasını alırsak bu oran %8,02'dir.

Altını çizerek söylüyorum FİF RAKAMLARI ARTIRILSIN DEMİYORUM, Zaten ekonomi bunu kaldırmaz. Ancak çok değil bundan 5 sene önce pompa fiyatının %47-50'si kadar kamu maliyesi FİF alıyordu. Gelinen aşamada şimdi bu oranının yaklaşık 40 puan altında alınan FİF seviyesine gelmesi bile aslında ekonomimizin geldiği olumsuz noktayı göstermektedir. Çünkü gerek reel sektör gerekse toplu taşımanın yetersiz olduğu ülkede hane halkı bu fiyatlardan yakıt almakta bile zorlanıyor.

KKTC'de ortalama olarak ayda 40 milyon litre Eurodizel, 95 ve 98 oktan benzin ile gazyağı satılmaktadır. Bu 4 akaryakıt ürününün pompa satış fiyatının ortalama fiyatı ise bugünkü satış fiyatlarına göre 1 LT = 35,95 TL'dir.

Bu rakamlardan hareketle hesaplama yaptığımız zaman kamu maliyesinin 2020 yılında LT. başına aldığı FİF rakamındaki oransal düşüşü dikkate alırsak (%40 civarı)

40 Milyon LT * 14,38 TL (35,95 LT fiyatının eksik alınan FİF oranı)

ortaya aylık 575.2 MİLYON TL YILDA ise 6.902 MİLYAR TL gibi korkunç bir rakam çıkar.

Not: Türkiye Cumhuriyetinin KKTC kamu maliyesinin desteklenmesi adına dolar bazında 2024 yılında vermiş olduğu kredi rakamı 291,73 milyon ve 2025 yılında verilmesi öngörülen rakam ise 4 Milyar TL'dir

Yazının başında yorum yapmayacağımı değerlendirmeyi kamuoyu takdirine bırakacağımı yazmıştım. Yorum yapmadan tamamen tablodan da görülen resmi rakamlara  göre tesbit ve değerlendirme yaptığımda, Sn bakan zam yapmamak için diye bir ifade de bulunmuştu.

Oysa tablodan da görüldüğü üzere Ocak 2024'e göre 8 Nisan 2025 tarihi itibariyle,

95 Oktan Benzinin TON/DOLAR fiyatı 747 Dolardan 102,0 dolar düşüşle (%13,65) 645,0 Dolara geriledi.

Gazyağının TON/DOLAR fiyatı 797,75 Dolardan 170,75 dolar düşüşle (%21,40) 627,0 Dolara geriledi.

Eurodizel TON/DOLAR fiyatı 744,25 Dolardan 146,75 dolar düşüşle (%19,72) 597,50 Dolara geriledi.

Peki nasıl oldu da akaryakıt fiyatlarının tümünde TON/DOLAR fiyatı %13,65 ile %21,40 düşerken akaryakıt fiyatlarının pompa satış fiyatları bu dönemde,

95 Oktan benzinde %5,24 Eurodizel ve Gazyağında %4,30 ARTTI.

Bunun sebebi tablomuzdan da görüldüğü üzere Ocak 2024'e göre artan FİF RAKAMLARI DEĞİLDİR.

Hatta yazımızda da belirttiğimiz gibi çok değil bundan 5 sene önce 1 LT akaryakıtın satış fiyatının %47-50 gibi neredeyse yarısını maliye bakanlığı kasasına FİF olarak alıyordu. Ekonomi o zaman bunu kaldırabiliyordu. Ama şimdi pompa satış fiyatının değil %40-50'si kadar FİF alınmasını %20 alınmasını bile reel sektör ve hane halkı kaldırabilir.

Nitekim 2024 yılında 4 akaryakıt ürününün basit ortalama pompa satış fiyatına göre alınan en yüksek ortalama FİF oranı %14,45 olurken 2025 yılında bu oran %10,52 olarak gerçekleşti.

PEKİ SEBEP NEDİR O ZAMAN? SEBEP ŞANSIMIZ!!!!!!!

Tablodan görüldüğü üzere Ocak 2024 - Nisan 2025 döneminde KKTC Merkez Bankası efektif satış kuru rakamlarına göre ABD DOLARI bizimde kullandığımız para birimi olan TL'ye göre %27,97 değer kazandı. Bir başka deyişle TL değer kaybetti.

Çok değil 3 hafta önce (19 Mart 2025) TL'nin Türkiye'nin iç siyasetinde meydana gelen gelişmeler nedeniyle birkaç saat içinde tüm yabancı para birimlerine karşı %12-13 civarında değer kaybettiği daha sonraki günlerde ise piyasaya döviz satarak (19 Mart - 14 Nisan dönemi 50,4 milyar dolar) piyasaları ancak sakinleştirdiği ama buna rağmen yine de bir  değer kaybının devam ettiği herkesin malumudur.

Genelde bu hükümetin en fazla sürekli kullandığı İSTİKRAR kelimesini Sn. Bakanda bu açıklamasında ''Bu mekanizma sayesinde istikrar korundu'' dedi.

Kusura bakmayın ama ortada İSTİKRAR MİSTİKRAR YOKTUR.

Tam tersi istikrarsızlık ve en kötüsü BELİRSİZLİK vardır. Bizim ülke olarak en ufak dahlimizin olmadığı olaylar nedeniyle, aynı şekilde paranın değerinin belirlenmesinde en ufak bir dahlimizin olmadığı bir yapıda bu toplum ve tabii ki kamu maliyesi bedel ödemektedir.

Bu ülke üzgünüm ama istikrarsız bir para birimi kullandığı sürece finansal anlamda ne reel sektörde ne de kamu maliyesinde İSTİKRAR kelimesine uygun olacak şekilde ne kısa vadeli ne de orta vadeli öngörülerde bulunamaz.

BUNUN ADINA DA ŞANS DEĞİL ŞANSIZLIK DENİR.

ÜSTESİNDEN GELMEK İÇİNDE SİYASİ İRADE, KARARLILIK ve MUHATAPLARINA DURUMU İZAH EDEBİLECEK BİLGİYE GEREK VARDIR.

491011161-1773921530132610-3861044289601934071-n.jpg

Bu yazı toplam 680 defa okunmuştur.
Önceki ve Sonraki Yazılar