Cansu Karşılı
[email protected]

Uzun yıllardır biz ada halkı suyun yeterli olmadığından şikâyet edip duruyoruz. Peki, bu kıtlığın nedeni tam olarak nedir? En kısa şekilde bunun cevabını biz "insanlar" olarak verebilirim. Yerleşik hayata geçmekle birlikte tarımsal faaliyetlere başlamış ve o andan itibaren iklimin kaderini değiştirmiş bulunuyoruz. İnsan faaliyetleri sonucunda atmosfere saldığımız karbondioksit miktarı ise iklimin uzun yıllar boyunca değişmesine yol açmıştır. 
Bilindiği gibi Kıbrıs Akdeniz bölgesinde bulunan bir adadır. Akdeniz bölgesi ise iklim değişmeleri sonucunda su varlığı ile ilgili olarak büyük sıkıntılar yaşayan dünyanın en "hassas" bölgeleri arasında kabul edilmektedir. Akdeniz bölgesindeki hassasiyetin nedenine genel bir bakış sergileyerek Kıbrıs'ta yaşadığımız su kıtlığının nedenlerini anlamaya çalışabiliriz.

Akdeniz Bölgesi'nin iklim değişimleri karşısında en hassas bölgeler arasında bulunmasının birkaç nedeni vardır. Bu nedenlerden bir tanesi bölgedeki su kaynaklarının yetersiz dağılımı ve bu kaynaklara olan baskının git gide artmasıdır (Iglesias et al. 2007). Diğer bir neden ise bölgenin sıcaklık artışı karşısında çölleşmeye karşı hayli kırılgan olmasıdır (Gao and Giorgi, 2008).   Akdeniz Bölgesi su kıtlığı karşısında özellikle yazları birçok sorunla karşı karşıya kalmaktadır (IPCC, 2007). Buna rağmen Akdeniz Bölgesi, elverişli iklim koşulları ve cazip ekosistemiyle insanların binlerce yıldır ilgisini çekmekte ve insanlar bu bölgede uzun yıllardır süregelen kuraklık problemleriyle baş etme yolları üreterek yaşamlarını sürdürmektedirler (Mariotti et al., 2008). Hepimizin- özellikle yaz mevsiminde- büyük sıkıntı yaşamasına neden olan su varlığının gelecekte bu bölgedeki durumu nasıl olacak peki?  Şu anda yaşadığımız sıkıntılar gelecekteki durumun pek de iç açıcı olmayacağını düşündürüyor değil mi?

IPCC (2007)  gelecekte meydana gelecek olası iklim değişikliği ile ilgili sıcaklığın 1.1 ile 6.4 derece arasında artacağını gösteren altı tane projeksiyon geliştirmiştir. IPCC'nin ürettiği emisyon senaryolarının öngördüğü global sıcaklık artışı tahminleri yazının sonundaki tabloda ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.
Birçok çalışma Akdeniz bölgesindeki iklim değişikliğinin antropolojik aktivitelerden kaynaklandığı yönünde hem fikir bulunmaktadır (IPCC, 2007, Barkhordarian et al. 2012, 2013). Xoplaki ve diğ. (2004) çalışması doğrultusunda bölgedeki sıcaklık artışı 1970'lerin sonunda artmaya başlamış ve bu artış 0.1 dereceyi bulmuştur. Diğer bir çalışmaya göre ise bu artış 1980'li yıllarda başlamıştır (Piervitalli et al. ,1997).

IPCC'nin 2007 yılında yayımladığı rapora göre gelecekte sıcaklıkların artmasına bağlı olarak düşen ortalama yağış miktarı azalacak ve bu daha kurak bir iklimin ortaya çıkmasına neden olacaktır. Diğer bir değişle artan sıcaklar topraktaki suyun buharlaşmasına yol açacak ve kullanılabilir su varlığında ciddi bir azalma meydana getirecektir (Douville et al. 2002; Wang 2005, IPCC 2007). Görüldüğü gibi olası bir iklim değişikliğinde zaten sınırlı miktarda bulunan su varlığımız risk altına girecek ve gelecekte insanların kullanabilmesi için gerekli olan su miktarıyla ilgili büyük sorunlar yaşanacaktır.
Philandras ve diğerlerinin 2011 yılında yaptıkları bir çalışmaya göre Akdeniz Bölgesi'ndeki ortalama yağış miktarı 1901-2010 yılları arasında %20'den fazla miktarda azalma göstermiştir. Milano ve diğerlerinin 2013 yılında yaptıkları analizler sonucunda 2041-2060 yılları arasında %5 ila %20 arasında bir azalma meydana geleceği öngörülmektedir. IPCC'yle görüş birliği yapan bir diğer çalışma ise 2071-2100 yılları arasında ortalama yağış miktarında %20 oranında azalma olacağını analiz etmiştir (Philandras et al., 2011).
Sıcaklık artışı ile birlikte yağış miktarının da düşmesi bölgede var olan su varlığının azalmasına yol açacaktır. Kıbrıs'ı da kapsayan kıyı bölgelerindeki tatlı su varlığının gelecekte  %25 ila %50 arasında azalacağı öngörülmektedir (Milano et al. 2013).
Sonuç olarak hala atmosfere zararlı gazları gönderdiğimizi ve ekosisteme zarar vermeye devam ettiğimizi düşünürsek gelecekte ciddi anlamda bir iklim değişimiyle karşı karşıya kalacağımızın kaçınılmaz olduğunun aşikâr olduğunu söyleyebiliriz.
Daha şimdiden su varlığında meydana gelen azalma gözle görülür miktarda iken gelecekteki durumun etkilerini en aza indirgemek için hep birlikte bilinçli bir şekilde çalışmalar yürütmeli ve su varlığımızı kontrol altına almalıyız.

Bu tablo IPCC, 2007, Summary for Policymakers 'dan alıntıdır

* SRES: Special Reports on Emission Scenarios

----------------------------------------------------------------------------

Kaynaklar:
Barkhordarian, A., Bhend, J., von Stroch H. 2012. Consistency of observed near surface temperature trends with climate change projections over the Mediterranean region. Clim Dyn. 38:1695-1702.

Barkhordarian, A., von Stroch H., and Bhend, J., 2013. The expectation of future precipitation change over the Mediterranean region is different from what we observe, Clim. Dyn, 40:225-244, doi: 10.1007/s00382-012-1497-7.
Douville, H., F. Chauvin, S. Planton, J.F. Royer, D. Salas-Melia and S. Tyteca, 2002. Sensitivity of the hydrological cycle to increasing amounts of greenhouse gases and aerosols. Clim. Dyn., 20, 45–68.
Gao, X and Giorgi, F. 2008, Increased aridity in the Mediterranean region under greenhouse gas forcing estimated from high resolution simulations with a regional climate model, Global and Planetary Change 62, 195–209.
IPCC, 2007: Summary for Policymakers. In: Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Solomon, S., D. Qin, M. Manning, Z. Chen, M. Marquis, K.B. Averyt, M.Tignor and H.L. Miller (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA
Iglesias, A., Garrote, L., Flores, F., Monea, M., 2007. Challenges to Manage the Risk of Water Scarcity and Climate Change in the Mediterranean, Water Resource Management, 21:775-788. DOI 10.1007/s11269-006-9111-6.
Mariotti, A., Zeng, N., Yoon, J-H, Artale, V., Navarra, A., Alpert,P. and Li, LZX, 2008. Mediterranean water cycle changes: transition to drier 21st century conditions in observations and CMIP3 simulation, Environ. Ress. Lett. 3, 044001 (8pp). doi. 10.1088/1748-9326/3/4/044001.
Milano, M. , Ruelland, D. , Fernandez, S. , Dezetter, A. ,Fabre, j ,Servat, e.,Fritsch J-M., Ardoin-Bardin, S. & Thivet g., 2013. Current state of Mediterranean water resources and future
trends under climatic and anthropogenic changes, Hydrological Sciences Journal, 58:3, 498-518, http://dx.doi.org/10.1080/02626667.2013.774458
Philandras, C.M., Nastos, P.T., Kapsomenakis, J., Douvis, K.C, Teselioudis, G. and Zerefos, C.S. 2011. Long term precipitation trends and variability within the Mediterranean Region, Nat. Hazards Earth Sys. Sci., 11, 3235-3250, doi: 10.5194/nhess-11-3235-2011.
Piervitalli, E., Colasino, M., and Conte, M. 1997. Signals of climatic change in the central-western Mediterranean basin, Theor., Apll, Climatol., 58, 211-219.
Wang, G., 2005: Agricultural drought in a future climate: results from 15 global climate models participating in the IPCC 4th assessment. Clim. Dyn., 25, 739–753.
Xoplaki, E., et al., 2004.Wet season Mediterranean precipitation variability: influence of large-scale dynamics and trends. Climate Dynamics, 23, 63–78.