UBP-DP-YDP hükümeti ısrarla AKSA ile 15 yıllık yeni bir sözleşmeyi ihalesiz halletmek çabası içinde… Aslında AKSA ile halen geçerli olan sözleşmenin bitimine daha bir yıl var ve hükümet isterse bu süreyi üç yıl daha da uzatabilir.

Neden hemen şimdi 15 yıllık yeni sözleşme yapılması gündemi var ve ihalesiz olmak üzere 15 yıllık yeni sözleşmeyi talep eden taraf kim? Taraf AKSA’nın kendisi. Nedeni de Türkiye’deki 14 Mayıs seçimlerini AKP’nin, yani KKTC’deki mevcudiyetini borçlu olduğu partinin kaybedeceğinden AKSA da emin… Onlar gitmeden 15 yıl daha buralarda olmayı garantilemek istiyorlar…

İhale açılsa ne olur, ne olabilirdi?! Aslında yasalara uygun bir ihale açılsa, en düşük fiyatı AKSA verebilir ve ihaleyi kazanabilir. Neden mi? Halen elektrik enerjisi üretecek yatırımları var; santralları, akaryakıt depoları ve akaryakıt tankerinden depolara pompalama hattı var, faaliyetleri için gerekli binaları ve tüm altyapıları var… Ve tüm bunları yıllar önce yaptığı için, bu yatırımlar kendini amorti etmiştir. Dolayısıyla, maliyetleri daha düşük olacak, teklif fiyatı da en düşük olabilecek. Ne de olsa, yeni bir şirket tüm bu yatırımları yapmak zorunda kalacağı için yatırım maliyeti teklif fiyatını yükseltecektir.

İhalede kazanma şansı tartışmasız olan AKSA niye ihaleye girmek istemiyor? Birinci nedeni yeni yatırımcının verebileceği yüksek teklif fiyatı düzeyinde teklif verip karlılığını azamileştirmek istiyor ama risk de almak istemiyor; rakiplerinin fiyatları konusunda yanlış tahmin yapıp da ihaleyi kaybetmek de mümkün… Dolayısıyla, ihalesiz olarak, yeni bir yatırımcının fiyatı düzeyinde işi bağlamak istiyor. İkinci nedeni ise, ihalesiz yaptığı sözleşmenin yüksek oranda karlılığının tüm karşılığı kendi kasasına giremeyebilir; “Gör beni – göreyim seni” babından bir maliyet girdisi de olabilir. Bu nedenle de ihalesiz yüksek kar oranı şansını yakalarken, vefa borcunu ödeyecek marjini de hesaba katması gerekiyor.

AKSA taraftarlarına göre, KKTC tarafı gerekli kapasite artırımı yatırımlarını yapacak süreyi kazanmak üzere AKSA ile olan sözleşmesindeki üç yıl daha uzatma hakkını kullanmak isterse ve AKSA da bunu reddederse 2024 yılında Kıb-Tek’in üretim kapasitesi yetersiz kalacakmış… Bu cahilce bir savdır. AKSA ile alım garantisi anlaşması yapıldığından AKSA’nın ürettiği kadarını Kıb-Tek kendisi üretebileceği halde üretemiyor. Tutun ki elektrik tüketiminin en yüksek orana çıktığı günler olur, ki bu günlerin sayısı çok az olur, Kıb-Tek’in üretimi de yetersiz kalır ki bu süreler de çok kısa olur; bu gibi bir durumda Güney Kıbrıs’tan takviye alınabilir. Ama bu durumların yaşanmayacağı da kesindir çünkü AKSA üç yıllık uzatma süresini reddedip, KKTC’den ayrılmaya karar verdiğinde mevcut üretim tesisini de beraberinde alıp gidecek değildir; tesisin tümden nakliyesinin maliyeti işletme ekonomisi mantığına uymaz… Tesisleri, kendi mülkiyetinde kalmak üzere, burada bırakıp gideceği ise hiç mi hiç söz konusu değildir. AKSA “Anlaşamadık, ben gidiyorum” derse, işletme ekonomisi açısından, mevcut tesislerini Kıb-Tek’e satmaktan başka çaresi yoktur ve tok satıcı rolünü oynaması da hiç mi hiç olası değildir. AKSA gitmeye karar verirse, mevcut tesisler Kıb-Tek tarafından kaça-kaç satın alınır; yıllardan beridir kapasite artırımı için yatırım yapmak gündemi olan Kıb-Tek de bunu yapmış olur. Dolayısıyla, AKSA terk-i diyar ederse, ne olur KKTC’nin hali diye AKSA savunması yapanlara söylenecek söz “Çok iyi olur”dur. AKSA’ya ihalesiz 15 yıl daha süre kazandırmanın hikayesi böyle…

Gelelim Erdoğan’ın 18 Nisan’da KKTC’ye gelip yeni Ercan Uçak Alanının açılışını yapması konusuna… Bu konunun da iki bölümü var… Birinci bölüm… Geçen yılı 25 Aralık’ta yapılan KKTC yerel seçimlerindeki UBP adaylarına destek vermek üzere AKP’li vekiller, etkili isimler ve TC Lefkoşa Elçiliği’nin bilumum kadroları arazide kampanya yapıyorlardı; gelecek TC seçimleri için de nabız yokluyorlardı… Özel gayret gösterdikleri Mağusa ve Girne belediye başkanlıklarında destekledikleri adaylar kaybetti, TC kökenli seçmenin AKP desteğini de zayıf buldular… Akabinde, AKP desteğini artırsın diye buralara bakanları gönderdiler. Onlara göre, etkili olmuşlar, desteği toparlamışlar… Kesin durum değerlendirmesi için Fuat Oktay geldi, dönüşünde KKTC’de TC kökenli seçmende AKP’ye desteğin çok zayıf olduğu tespitini ve desteğin artışı için Erdoğan’ın KKTC’ye gidip, seçmenlerine dokunmasının gereğini raporladı. AKP’nin seçimi kazanması zor, oyların peşinde koşmak gerek…

Ancak, Erdoğan’ın KKTC ziyaretine bir mazeret bulmak gerekiyordu. Fuat Oktay’ın ziyareti için göstermelik bir TC-KKTC Mali-Ekonomi Protokol’ü imzalama programı yapmışlardı, Erdoğan için de göstermelik bir Ercan Uçak Alanı açılış töreni programı çıkardılar. Erdoğan, yeni Ercan Uçak Alanı’na inemeyecekse, KKTC’ye ziyaret yapmayacağını da açıklamıştı… Hem KKTC’ye gelmesi gerek hem de bu açıklamasının da es geçilmemesi gerek… Dolayısıyla, henüz devreye girip hizmet vermeye hazır olmasa dahi sırf Erdoğan KKTC’ye gelip TC kökenli seçmenlere dokunabilsin diye yeni Ercan Uçak Alanı için göstermelik bir açılış töreni düzenleniyor. Kurdeleyi kestikten sonra da Erdoğan KKTC’deki AKP örgütlerine motivasyon vermek üzere toplantılar yapacak, TC kökenli karar önderleri ile görüşecek, AKP’ye geçmişte destek veren ama şimdilerde desteğini çeken veya çekme eğilimi gösteren kitlelerle ve onların örgütleri ile iftar yemeği yiyip kendisi ve AKP için oy toplamaya çalışacak.  

İkinci bölüm… Yeni Ercan Uçak Alanı yapımı için Erdoğan ve hükümeti çok ilgi gösterdi. Ancak, yanlış müteahhit seçmenin kurbanı oldular; adam bir türlü işi bitirmedi, Erdoğan tarafından açılışı yapılıp hizmete girmesine olanak yaratmadı. Şimdi Erdoğan ve AKP seçimi kaybedecek, hükümetten gidecek ve bir süre sonra da yeni Ercan Uçak Alanı tamamlanacak. Peki, açılış töreninde kurdeleyi kim kesecek?! Erdoğan olmayacağı kesin… Bunu kabullenemezler, içlerine sindiremezler… Erdoğan 18 Nisan’da açılışı yapacak, seçimden sonra bitecek olan yeni Ercan Uçak Alanı’nın açılışı da ya yapılmayacak ya da ikinci defa yapılıyor olmasının tartışılması ve açılışın önemsizleştirilmesi olacak.

AKSA’ya ihalesiz iş bağlamanın, hazır olmayan yeni Ercan Uçak Alanının apar topar düzenlenecek törenle Erdoğan tarafından açılışına tören yapmanın nedenleri bunlar… İzleyeceğiz ve bütün bunları yaşayarak göreceğiz. CTP Başkanı Erhürman’ın, hükümete gelmeleri halinde AKSA ile ihalesiz yapılacak iş bağlantısının yasalara aykırılığı konusunu inceleyip, gerekli yargı sürecini çalıştırıp, yasalara aykırılığın mahkeme tarafından tescili halinde ihmal ve kusuru olanlarla nemalananlara bedelinin ödettirileceği açıklaması yüreklere su serpti; bir de bu Ercan Uçak Alanı için benzeri değerlendirme yapması KKTC halkının geleceğe dair umutlarını güçlendirecektir.