Doğu Akdeniz’den çıkarılacak doğal gazı Avrupa’ya taşıması planlanan EastMed projesinin inşasıyla ilgili önceki gün Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve İsrail enerji bakanları arasında Atina’da imzalanan anlaşma, güneydeki basında geniş şekilde yer aldı.

Fileleftheros gazetesi “Tarihi Öneme Sahip Boru Hattı” başlığıyla manşete çektiği haberinde, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve İsrail’in EastMed’le ilgili anlaşmanın imzalanmasıyla önemli bir adım attıklarını ve anlaşmanın tarihi olduğunu yazdı.

Anlaşmanın, üç ülkenin, Avrupa’nın enerji güvenliği için çok büyük öneme sahip bir projeyle ilerleme konusundaki kararlılıklarını gösterdiğini yazan gazete, Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Nikos Anastasiadis, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun, anlaşmanın üç ülkenin enerji bakanları tarafından imzalanmasını izleyen açıklamalarında, iki eksende hareket ettiklerine işaret etti.

Gazete üç liderin ilk olarak, projenin önemini ve Avrupa Birliği’nin (AB) desteğini vurguladıklarını, ikinci olarak ise “Türkiye’nin bölge ülkelerinin egemenlik haklarına saygı göstermesi durumunda, buna katılmasının memnuniyetle karşılanacağı mesajını gönderdiklerini” ileri sürdü.

Atina’da dün imzalanan anlaşmanın, başka şeyler yanında doğal gaz boru hattının korunması ve güvenceye alınmasıyla ilgili önlemler alınmasını öngördüğünü de yazan gazete, iç sayfadan ise haberine “EastMed’le İlgili Tarihi Anlaşma” başlığıyla geniş yer verdi.

Anastasiadis: “Bölgede barış ve istikrar hüküm sürmesi için iş birliği şart”

Gazeteye göre Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Nikos Anastasiadis yaptığı açıklamada, üç devletin son yıllarda geliştirdiği iş birliğinin, teorik ve boş içerikli açıklamalarla sınırlı olmadığı ve bu iş birliğinin büyük jeopolitik değere sahip stratejik projelerin ileriye götürülecek pozisyonda olacak şekilde olgunlaştığının teyit edildiğini belirtti.

EastMed gibi projelerin, gerek ülkeleri, gerekse geniş bölge için muazzam bir kolektif faydası olduğunu, öte yandan bunun hayata geçirilmesinin AB’nin enerji arzının güvenliğine gerçek anlamda katkıda bulunacağını dile getiren Anastasiadis, AB’nin, boru hattının inşasıyla ilgili teknik çalışmaları finanse etme kararının, aynı zamanda boru hattının jeostratejik öneminin ABD tarafından da tanınmasının hiç de tesadüf olmadığını savundu.

Anastasiadis buna paralel olarak, ülkelerin üçlü iş birliğinin, kendini belli eden jeopolitik bir değer üzerine kurulduğunu, bunun ise Doğu Akdeniz’in karmaşık bölgesinde barış, istikrar ve güvenliğin sağlanması hedefiyle, tarihi açıdan ortak değerler üzerine kurulduğunu da ifade etti.

Geliştirdikleri iş birliklerinin, herhangi üçüncü bir ülkeye karşı olmadığını da iddia eden Anastasiadis, aksine “bunu arzu eden herhangi bir ülkenin, bağımsız devletlerin egemenlik hakları ve toprak bütünlüğüne tam anlamıyla saygı göstermesiyle birlikte, uluslararası hukukun temel ilkelerini benimsemesi şartıyla, memnuniyetle kabul edileceğini” ileri sürdü.

Anastasiadis ayrıca devletlerarası anlaşmanın imzalanmasının, Doğu Akdeniz’de önemli miktarlarda hidrokarbon rezervleri keşfedilmesinin, bunların stratejik değerini çoğaltarak ve bölgede barış sağlanması çabalarına katkıda bulunarak, ortaklıkları güçlendirebileceğine dair ortak tezin bir parçası olduğunu da belirtti.

Anastasiadis sözlerinin sonunda, enerji forumuna katılan ülkelerin, devletlerarası anlaşmazlıklara rağmen, kolektif bir şekilde eylemde bulunulmasının aynı zamanda Doğu Akdeniz’i uluslararası doğal gaz piyasasında rekabetçi hale getirecek bölgesel bir enerji iş birliğine gidilmesinin, bölgede barış ve istikrar hüküm sürmesi için iş birliğini sağlayan tek şey olduğunu anladıklarını da ekledi.

Mitoçakis: “EastMed projesi hiç kimse için tehdit teşkil etmiyor”

Yeni bir jeopolitik ilişkiden söz ederek, bunun aksini iddia edenlere seslenen Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, teknik açıdan uygulanabilir ve diğer seçeneklere göre ise ticari açıdan rekabetçi bir boru hattından söz etti.

Dünkü günü, yeni bir jeopolitik ilişkinin semeresi olarak nitelendiren ve anlaşmanın imzalanmasının ekonomik, diplomatik, jeostratejik ve kalkınma boyutuna sahip olduğunu ve bunun bölgedeki barış ile istikrara katkıda bulunduğunu da dile getiren Miçotakis, bunun en büyük doğal gaz boru hatlarından biri olduğunu ve ülkeler açısından sahip olduğu bariz sonuçların ötesinde, hem barışa katkı hem de bölgede jeostratejik istikrar teşkil ettiğini savundu.

Boru hattının, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın jeostratejik rolünü yükselteceğini aynı zamanda ülkelerinin bölgenin enerji arzının kritik bir oyuncusu haline geldiğini de ileri süren Miçotakis, Türkiye’ye de mesaj göndererek “EastMed projesinin hiç kimse için tehdit teşkil etmediğini” savundu.

Miçotakis “uluslararası hukuka saygı duyulması şartıyla, anlaşmanın herkese açık olduğunu” da iddia etti.

Netanyahu: “Tarihi bir gün”

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ise açıklamasında, Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti ve İsrail’in bütün ülkeleri bu projeye katkıda bulunmaya çağırdığını belirterek, İtalya ve Mısır’a özel atıfta bulundu.

Geçen günkü günü ülkesi için tarihi bir gün olarak da nitelendiren Netanyahu, çünkü İsrail’in daha güçlü bir enerji ülkesi olduğuna işaret etti.

Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan’la iş birliğinden duyduğu memnuniyeti dile getiren ve bunun bölgedeki güvenlik ve refaha katkıda bulunduğunu kaydeden Netanyahu, herhangi bir ülke aleyhine yönelmediklerini ve halklarının iyiliği için çalıştıklarını ifade etti.

EastMed doğal gaz boru hattının inşasıyla ilgili devletlerarası anlaşmaya Rum Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis, Yunanistan Enerji Bakanı Kostis Hacıdakis ve İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz tarafından imza konduğunu da kaydeden gazete, imzaların Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı Nikos Anastasiadis, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu huzurunda atıldığını belirtti.

Anlaşmanın imzalandığı Zappion Sarayı’nda İtalya’nın Yunanistan’daki büyükelçisinin de hazır bulunduğunu kaydeden gazete, imza töreninde Kıbrıs Rum tarafının Atina’daki Büyükelçisi Kiriakos Kenevezos, Hükümet Sözcüsü Kiriakos Kusios ve diğer yetkililerin de yer aldığını ekledi.

“Meydan okumalar olduğu gibi kalıyor”

Politis gazetesi, “EastMed İmzalandı- Meydan Okumalar Olduğu Gibi Kalıyor- Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Dikkati Yine Türkiye’nin MEB’de Sebep Olduğu Gerginlikte” başlıklarıyla manşete çektiği haberinde, anlaşmanın imzalanmasının ardından Rum hükümetinin, dikkatini yine, Türk yetkililerin dünkü gelişmeyle ilgili tepkileri ve tehditlerinin ışığı altında, MEB’deki ileri sürülen Türk faaliyetlerine çevirdiği iddiasında bulundu.

Gazete, Kıbrıs Rum Enerji Bakanlığı için bir sonraki adımın, ENI şirketinin 6’ncı parseldeki “Korno” yatağında önümüzdeki haftalarda yapacağı sondaj olduğunu da belirtti.

Gazete “Politikacıların Dün EastMed’le İlgili İmzalarının Ardından Söz Uzmanlarda” başlığıyla iç sayfadan yer verdiği haberinde ise boru hattının uygulanabilir olup olmadığının nihai olarak önümüzdeki iki yıl içerisinde değerlendirileceğini yazdı.

İmzaların dün atılmasının ardından, EastMed boru hattının inşasının yaklaşık iki buçuk yıllığına gözlerden uzak kalmasının beklendiğini yazan gazete, projenin uygulanabilir olup olmadığına dair beklentileri doğrulayacak ya da yalanlayacak detaylı tekno-ekonomik araştırmanın, 2021 yılı sonu veya 2022 yılı başında tamamlanmasının beklendiğini ifade etti.

Nihai yatırım kararı 2022-2023’te

O zaman kadar söz sahibinin ise politikacılar değil uzmanlar, uluslararası doğal gaz piyasası ve yakıtın olası alıcılarının olacağını yazan gazete, her şeyin iyi gitmesi ve araştırmanın boru hattı için uygun zemin olduğunu göstermesi durumunda, nihai yatırım kararının 2022-2023 yıllarında imzalanması gerekeceğini, bununla birlikte boru hattı inşasının 2-3 yıl süreceğini ekledi.

Gazete “EastMed Yalnızca Bir Çözüm” başlıklı yorumsal bir haberinde ise “şirketlerin (Kıbrıs sorunu sürerken) Kıbrıs doğal gazının ticaretine ilişkin en olası seçeneğin, Mısır’daki terminaller olduğunu gayet iyi bildiklerini”, öte yandan Kıbrıs Rum hükümetinin de diğer seçenekleri daha olası ve daha cazip addettiğini ekledi.

Haravgi gazetesi haberinde, Türkiye ile Libya arasındaki anlaşmanın Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti ve İsrail’i, EastMed boru hattının inşasıyla ilgili anlaşmanın imzalanması konusunda hızlandırdığı yorumunu yaptı.

Haber Alithia gazetesinde “İmzalar Atıldı- Türkiye’de Öfke- EastMed Ete Kemiğe Bürünmeye Başlıyor- Dün Tarihi Bir Gündü”, Haravgi’de ise “İmzaladılar- EastMed’in Daha Yolu Var- EastMed İçin Tarihi Gün” başlıklarıyla yer aldı.