Üretimden koptuğunu anlatan Doğancı (Elye) köyündeki üreticiler, bu yılki karpuz hasadında pek çok sıkıntıyla karşılaştıklarını ifade ederek, ya üretimden koptuğunu ya da karpuzunu bostanda çürümeye bıraktığını anlattı. Üreticilerin denetimden uzak oluşu ve rant uğruna dağıtılan kuyu izinleri, Doğancı (Elye) köyündeki üreticilerin kabusu oldu…

Fehime ALASYA

Karpuz üretiminde ülkede önde gelen bölge olan Doğancı (Elye) köyündeki üreticiler dert küpü… Yıllardır karpuz üretimiyle meşgul olan birçok üretici artık üretimden koptuğunu anlatırken, her şeyi göze alıp bu yıl da karpuz üretiminde kolları sıvayan bazı üreticiler ise hasadını bostanda çürümeye terk etmiş…

İki sezondur alın terinin karşılığını alamadığını belirten üreticiler, bu yıl karpuza rağbet göstermedi.

Tarladan kopmaya başlayan üreticilerin en büyük sıkıntısı ise geçmiş hükümet döneminde bölgede verilen kuyu izinleri ve tüccarların üretime başlaması…

Üretimden koptuğunu belirten birçok üretici, geçmiş yıla oranla tarlasına çok az ürün eken üreticilerin birçoğu ya ürün değişikliğine yönelmiş ya da üretimden kopmuş durumda.

“Üretimden koparıldık” diye feryat eden birçok üretici yanında karpuzunu bostanda çürümeye terk eden üreticiler de bölgede baş gösteriyor.

Geçen yıl ürettikleri karpuzun düşük rekoltesi ve veriminden korkar olan üreticiler, mart ayında geride bıraktığı patates hasadında da büyük zarar ettiği gerekçesiyle bu üretim sezonuna da buruk başladı…

Köydeki bazı üreticiler karpuzunu bostanda çürümeye terk etti…

ÜRETİCİLER NE DEDİ?

Mehmet Bicen: “Üretim yapmaktan korkar olduk, önümüzü görmüyoruz”

“Her yıl patates üretiminden sonra karpuz ekerdim, bu yıl kararsız kaldım, ekmedim, ekmeyi düşünüyorum ama korkularım var diye tereddütlüyüm. Doğancı-Elye Üreticileri Birliği Kurucusu ve Başkanı olarak yıllarca görev yaptıktan sonra bıraktım çünkü arkamda üretici kalmadı… Herkes üretimden kopuyor. Bu duruma gelmemizde gelmiş geçmiş tüm hükümetlerin payı var. Beni bile üretimden koparan bu hükümetler inanın çok başarılı.

Bu ülkede ek mesailere ödenecek para varken, tarıma ayrılan para kısıtlıysa nasıl iş yapılıyor anlamıyorum. Hem karpuz hem de patates konusunda üretimden kopuyoruz. İki alanda da son bir yıldır inanılmaz zararlarımız oldu ve sıkıntılarımız katlanarak artıyor. Plansızlık, istikrarsızlık içinde üretici yok oluyor. Bölgeden 3, 4 kişiye kuyu izni verildi. Sularımız artık azaldı ve tuzlandı, buna karşın kaynaklarımızı daha kontrollü kullanmalıyız, politik rant için üreticilere, bölgemize zarar vermek olmaz, olmamalı…

Şahıslara kuyu izni verirken sıkı denetim olmalı, şahıslara kontrollü verilmeli. Üreticinin takatti kalmadı. Destek ve teşvik çok az, artmıyor, kredi faizleri çok fazla, girdi maliyetleri çok yüksek, üretim yapmaktan korkar olduk. Önümüzü görmüyoruz. Teşvik ve destek arttırılmalı, pazar payımız genişletilmeli, esas o zaman üretim artar, ucuzluk olur.”

Salih Uluşan: “Üreticiler kayıt altına alınmalı, denetlenmeli, artık bölgede kuyu izni verilmemeli…”   

“Geçen yıl 8 dönüm karpuz ektim, yaklaşık 16 bin TL giderim oldu, ancak zararımı geri alabildim, emeklerimi saymıyorum bile, onlar boşa gitti…

Bu yıl karpuz ekmeye korkumdan sadece patatese yöneldim. Sulu ziraat ile uğraşıyorum, her dönem bir şey ekip üretim yapıyorum ama buna rağmen karpuz konusunda çok tereddütlüydüm.

Sularımız azaldı, kalite düştü verim olumsuz etkilenir oldu buna rağmen hala köyde kuyu izni veriliyor. Su sıkıntısıyla iyi kötü başa çıkmaya çalışıyoruz ama en büyük sıkıntı tüccarlar.

Üretici diye bir şey kalmadı. Bu işi ek iş olarak yapan memurlar ve tüccarlardan piyasayı öldürdü. Bizim maaşımız yok, dayanma gücümüz kalmadı. Tüccarlık yapanlar üretici oldu. Tüccarlar karpuz ekiyor, piyasaya satıyor diye bizim ürünümüzü almaz oldu. Bu yüzden hasat tarlada kalıyor. Ya bizden hiç mal almıyorlar, ya da 3 TL’lik ürünü 1 TL’ye alıyorlar.

Üretici üretimini, tüccar tüccarlığını, memur da memurluğunu yaparsa o zaman bu iş düzelecek, üretici kalkınacak. Üreticiler kayıt altına alınmalı, denetlenmeli. Destek ve teşvikler gerçek üreticilere verilmeli, memurlara değil, bu ayrım yapılmalı. Tüccarlar bu işten çekilmeli, artık bölgede kuyu izni verilmemeli…”    

Yıldıray Uluşan: “Büyük marketlerin anlaşmalı olduğu tüccarlar var, bazı marketler kendi üretim yapmaya başladı, korktuk geri çekildik…”

“Bu işin tüccarlığını yapanlar üretici oldu, biz karpuz ekmeye korkar olduk. Her yıl 500 ton karpuz üretimimiz olurdu, bu yıl neredeyse hiç ekmedik sayılır. Öncesinde patates sezonu vardı, oradan da büyük zararımız oldu, karpuz ekip yeniden zarar etmeye korkar olduk. Geçen sene 50 kuruşa kadar düşen karpuzun kilosu bu sene 2 TL civarlarında seyrediyor, bugün 2 TL olan patatesin kilosu 1 hafta sonra 5 TL olacak, satışa değil yemek için bile patates bulamayacağız. Karpuz da böyle olacak, devlet suyunu işkâl ettiler, üretici su bulamıyor, her önüne gelene kuyu izni veriliyor, sular tuzlandı, tüccar ve memurlar bu işi haptetti. Yıllarca bu işi yapan üreticiler geri çekildi. Eksek kime satacağız, büyük marketlerin anlaşmalı olduğu tüccarlar var, bazı marketler kendi üretim yapmaya başladı, korktuk geri çekildik… Maliyetler yüksek, piyasa birkaç tüccarın elinde, kuyu suları politik nedenlerle peşkeş çekildi… Benim gibi bir sürü üretici geri çekildi, tüm köy ekerdi, bir üretici kalmadı. Kuyu izinleri denetim altına alınmalı.”

Mustafa Karabacak: “Artık insanlar üretmekten korkuyor”

“Geçen yıla göre bu yıl fiyatlar yüksek, geçen yıl böyle zaman karpuz 90 kuruşa kadar düştü fakat bu yıl hala 2 TL üzerinden satılıyor. Üretim düştü, verim azaldı, hava şartları kötü, maliyetler yüksek, tüm bunlarla üretim düştü, artık insanlar üretmekten korkuyor. Biz de üretim yaparken çok düşündük, zararımızı çıkarır mıyız ne olur diye önümüzü görmekte güçlük çektik…”