KKTC’de Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2024 yılının ikinci asgari ücretini belirlemek için Salı gün 2. kez toplandı, fakat bir sonuca varılamadı. Taraflar, önümüzdeki pazartesi günü yeniden toplanacak.

Basına da yansıyan bilgilere göre, işveren tarafı yüzde 18, Devlet tarafı yüzde 23 ve işçi tarafı da yüzde 27 zam önerdi. İşçi tarafı daha sonra Devlet tarafının yüzde 23 önerisini kabul ettiğini söyledi.

Fakat Devlet tarafı buna yanaşmadı ve Hükümet ile istişare etmek için toplantıyı Pazartesiye erteledi. Bence, pazartesine beklemeden en geç Cuma gün toplanılıp, karar verilebilir. 

Asgari ücret, 1 Ocak  2024 tarihinden beri, aylık brüt 27 bin 587 TL ve net 24 bin  TL olarak uygulanıyor. Benim düşüncem, yeni asgari ücretin, enflasyon oranları da dikkate alındığında, net olarak 30 bin TL’ ye yakın bir düzeyde belirleneceğidir. Yeni asgari ücretin, 1 Mayıs 2024 itibariyle geçerli olması da gerekiyor.

Kamudaki maaş, emekli maaşları ve sosyal sigorta emekli maaşlarına  yılda 2 kez  yapılan artışlar bu yıl 3 kez yapılacaktır. Mayıs ayı sonunda maaşlara yüzde 22.98 oranında zam yapılacaktır.

Bu bağlamda, asgari ücrete de bu düzeylerde artış yapılması bekleniyor. Ancak, mal ve hizmetlere devamlı zam yapılması, kısa sürede, artan maaşları da  eritmekte ve satın alma gücü yeniden düşmektedir.

KKTC’de, yıllık enflasyon, (Geçen  Nisan’dan bu Nisan’a) yüzde 95.60’e ulaştı. Geçen yıl bu dönemdeki yıllık enflasyon ise yüzde 67.34 olmuştu. 4 aylık gıda enflasyonu da, yüzde 21.37 oranında gerçekleşti. Ülkedeki pahalılık, Mutfaktaki pahalılığa da yansımış durumdadır.

Öte yandan, KTAMS’ın belirlediği, 4 kişilik bir ailenin sadece gıda harcamalarını kapsayan açlık sınırı da, Nisan ayı sonunda, aylık 23 bin 559  TL’ ye yükseldi.  Açlık sınırı rakamının arttığını ve net asgari ücrete yaklaştığını da hep birlikte görmekteyiz.

Özellikle, sosyal yardım ve engelli maaşı alanların maaşı az olduğu için, asgari ücrete yapılan   zam oranında onların maaşlarına zam yapılması yeterli olmayacaktır.

Ülkemizde, şu anda 4 bin 504 kişi sosyal yardım maaşı almaktadır. Bu kişilerin maaşı aylık yaklaşık 11 bin  ile 17 bin TL arasında değişmektedir. Ayrıca, 5574 kişi de Çalışma Dairesi’nden engelli maaşı almaktadır.

Engelli maaşları da, geçindirmekle yükümlü kişi sayısına göre, brüt asgari ücretin yüzde 50, 60, 80 ve yüzde 100’ü arasındadır. Yani, aylık yaklaşık  13 bin 794 TL ile, 27 bin 587 TL arasında değişmektedir.

Bu insanlar, gıda ihtiyaçlarını bile karşılayamaz durumdadır. Bu konuda, süratle, mevzuat düzenlenmeli, sosyal yardım ve engelli maaşı alan vatandaşlarımızın maaşlarının asgari ücret düzeyine getirilmesi veya başka bir hesaplama formülü ile belirlenmesi düşünülmelidir.

Piyasa ucuzlamadığı sürece, yeni asgari ücret de, çalışanları çok fazla rahatlatmayacaktır. Asgari ücret artışı, maliyet olarak algılanıp,  piyasadaki mal ve hizmet fiyatlarını yükseltecekse, maaş artışının bir anlamı olmayacak, satın alma gücü yine düşecektir.

Asgari ücret artışı, işçi çıkarmalara veya kayıt dışına yol açmamalıdır. Bunun için, devlet tarafından özellikle küçük esnaf ve küçük işletmelere daha fazla işveren prim desteği sağlanmalıdır.

Ülkemizde, asgari ücret artışından sonra, geçmişte yaşandığı gibi, yeni zamların olmaması için, denetimler yapılmalı ve fırsatçılık yapanlara cezalar verilmelidir.

Asgari ücretin artırılması önemlidir. Ancak, pahalılığın durdurulması, hayatın ucuzlatılması ve halkın alım gücünün arttırılması, daha da önemlidir. Hükümet, bu yönde maalesef yeterli tedbirler almamaktadır.

Enflasyon ve fakirleşme hızla artarken,  ekonomide, eğitimde, sağlıkta  sorunlar varken, ülkede kriminal olaylar, suçlar durmadan artarken, bunları çözmek için uğraşmak yerine, hükümet partilerinin bu sorunlara odaklanmaması, parti içi dengelerle uğraşması üzücüdür.

Hayat pahalılığı oranının, kamu çalışanları ve emeklilere uygulandığı gibi, asgari ücrete de, otomatik olarak yansıtılması konusunda, yasal düzenleme yapılması da, asgari ücret tespit komisyonunda yaşanan pazarlık ve gerginlikleri de bitirecektir.