Fehime ALASYA- Ayşe GÜLER

Ülkede ilk parti COVID-19 aşıları dün sabah itibariyle tükendi, yapılan başvurular önce önümüzdeki günlerde gelecek 2’nci partide değerlendirilmek üzere askıya alındı, ardından aşı geleceği duyurusu ile “aşılanmaya devam edileceği” açıklandı.

Özellikle Lefkoşa’daki Pandemi Merkezi’nde sabah saatlerinde ‘aşı bitti’ gerekçesiyle durdurulan uygulama Bakanlık tarafından yapılan geç açıklama nedeniyle birçok vatandaşı mağdur etti.

Pandemi Merkezi’ne aşı olmak için gelen 80 yaş ve üstü, erkenden açıklama yapılmamasına tepki gösterdi, plansızlıktan dert yandı.

Sağlık Bakanı Ali Pilli, dün öğlen saatlerine doğru, önce aşılama işlemine ‘bir süre’ ara verildiğini açıklasa da ardından akşamüzeri 20 bin doz Sinovac aşının daha önümüzdeki hafta adaya ulaşacağını duyurdu. Bakanlık, tarihin henüz netleşmediğini de belirtti.

Öte yandan ikinci doz aşılama için ayrılan 10 bin doz ile aşılama çalışmalarının devam edeceği belirtildi, aşılama programının da en geç yarına kadar açıklanacağı da ifade edildi.

Lefkoşa’daki Pandemi Merkezi’nde aşılar bitti, vatandaş gerildi

Aşı yapmaya gelen ve kapıdaki yazı ile karşılaşan bazı vatandaşlar gerildi, bazıları ise gülerek merkezden ayrıldı.

Vatandaş, “Bize basını takip edin, açıklamaları dinleyin dedi ama zaten sabah radyoda açıklandı, aşılar sürüyor dendi, biz de çıkıp geldik” diyerek sitem etti.

Sağlık Bakanı Ali Pilli, dün sabah saatlerinde 10 bin aşının tamamlandığını, sadece randevusu alınan kişileri dün az miktarda aşı yapılıp, aşılama işlemine bir süre ara verileceğini söylemişti. YENİDÜZEN’e aşılarla ilgili açıklama yapan Bakan Pilli, Lefkoşa Pandemi Hastanesi'nde çok az miktarda aşı kaldığını, bunların da randevu alanlara yapılacağını kaydetmişti.

“Bugün (dün) öğleden sonra Trenyolu Polikiliniği'nde de 40 civarı Pfizer-BioNTech aşısı yapılacak ve aşılama tamamlanacak” diyen Pilli, geriye kalan aşıların da ikinci aşılama için ayrıldığını ifade etmişti.

"Aşıya hücum ettik, yığılma oldu"

“Şimdi aşıya ulaşmak gerekiyor. Bu konuda temaslarımız sürüyor. Henüz ikinci parti aşıların ne zaman geleceği net değil. Buradan bir tarih açıklamam mümkün değildir” diyen Ali Pilli aşılama işlemlerindeki yığılmaların da randevu sistemine doğru uygulamamasından kaynaklandığını dile getirdi.

Ali Pilli “Öğleden sonra randevu veriyoruz, adam sabah 8’de geliyor. Neden geldin diyoruz, ‘erken erken yapayım gideyim’ diyor. Olacak iş değil. Halkımız heyecanla aşılara hücum etti, aslında bu iyi de bir şey ama, yığılmaların neden ‘aşı bitecek’ telaşıydı.” şeklinde konuşmuştu.

“Önemli olan aşıya ulaşmaktır. Tüm dünyada olduğu gibi biz de aşıya ulaşmada sıkıntı yaşıyoruz ancak bu sorunu çözeceğiz” diyen Pilli, aşılamanın ikinci takvimi için erken zamanda açıklama yapmayı düşündüklerini ifade etmişti.

Tarih henüz net değil

Sağlık Bakanlığı, tarihi henüz netleşmese de önümüzdeki hafta içerisinde 20 bin doz Sinovac aşısının adaya geleceğini duyurdu.

Öte yandan ikinci doz aşılama için ayrılan 10 bin doz ile aşılama çalışmalarının devam edeceği belirtildi, aşılama programının da en geç yarına kadar açıklanacağı ifade edildi.

Açıklama şöyle:

"Sağlık Bakanı Dr. Ali Pilli, TC Sağlık Bakanlığı ile gerçekleştirilen istişareler neticesinde, önümüzdeki hafta içerisinde 20 bin doz Sinovac aşısının daha ülkemize gönderilmesi için teyit aldı. Aşılar konusunda yaşanan bu gelişme neticesinde, ikinci doz aşılama için ayrılan 10 bin doz ile aşılama çalışmaları devam edecektir. Aşılama programı en geç yarına (bugüne) kadar açıklanacaktır."

“Pfızer Trenyolu Polikliniği’nde”

Sağlık Bakanı Pilli, Trenyolu Polikliniği’nde 65 yaş ve üzeri kişilere randevu verilerek yapılan Pfizer aşısından 1080 adet geldiğini ve özel, eğitimli ekipler tarafından yapıldığını belirtti.

Pilli, yeni bir aşı olmasına bağlı olarak olası bir komplikasyona müdahale imkanı tanıması için tam donanımlı sağlık merkezlerinde yapılan bu aşının daha çok gelmesi halinde, diğer sağlık ocaklarında da yapılacağını söyledi.

Girne Akçiçek Hastanesi’nde aşıların ise o an için bittiğine işaret eden Pilli, “Girne Akçiçek Hastanesi Başhekimi Ceyhun Birinci ile konuştum. Kayıt yaptıran kişilere ek olarak 40 kişi daha gelmiş. Biz de oradaki kişiler mağdur olmasın diye 40 aşı daha gönderdik ve aşılar yapıldı” diye konuştu.

Lefkoşa’daki Pandemi Merkezi’nde aşı bitti:

Giden geri döndü…

80 yaş ve üzerine önceki gün uygulanmaya başlayan Covid-19 aşılama süreci aşıların tükenmesi üzerine Lefkoşa’daki Pandemi Merkezi’nde dün sabah saatlerinde durduruldu. Üç gün süreceği açıklanan aşı uygulaması üçüncü günün sabahında 250 kişinin aşılanmasıyla sona erdi.

Aşılama sürecinin aşıların tükenmesi üzerine durdurulduğu önce Merkez’deki görevliler tarafından vatandaşa izah edildi, ardından bilgi verici yazılar kapıya asıldı.

Lefkoşa’daki pandemi hastanesine giden 80 yaş ve üzeri yaşlılar “aşıların bittiğine yönelik” uyarı yazısı ile karşılaştı.

Yazıda aşıların bittiği gerekli açıklamanın yapılacağı yazıldı.

Dün sabah pandemi hastanesinde 250 civarı kişiye aşılama yapıldı, ardından kayıt işlemi de durduruldu.

Lefkoşa Trenyolu Polikliniği'nde ise randevu usulü ile Pfizer-BioNTech aşısı dün de yapılmaya devam etti. Bu uygulamanın dün alınan randevular üzerine devam ettiği ifade edilirken kaç kişiye aşı yapıldığı açıklanamadı.

Aşıya geldiler kapıdan döndüler

Sabah saatlerinde Pandemi Merkezi’ne aşı olmaya gelenler kapıdan döndü, kimisi güldü, kimisi gerildi…

İbrahim Coşkun: “Hükümetin insanına verdiği değerdir bu”

“Aşıların bitmesi, yapım durdurulmuş olabilir ama bu erkenden açıklanmalıydı. Aşı var veya yok meselesi değil. Neden ülkeye aşı getiremiyorlar? Güneyde binlerce aşı yapılıyor, Türkiye’de de öyle. Peki neden buraya gelemiyor. Hükümetin insanına verdiği değerdir bu. Devlet aşıların ülkeye gelmesi için daha çok çaba sarf etmeli. Bunun yorumunu halka bırakıyorum.”

Aysel Kükler: “Burada da bir plansızlık var” 

“Plan olmadığı zaman durum böyle oluyor. Eş, dost, tanıdık işleriyle böyle dönüyor. Yoksa 20 bin doz aşı kime yetmedi? Ülkenin nüfusu belli, öncelikli aşı olacak olan kişiler belli, neden yetmesin ki… Burada da bir plansızlık var. Öncelikler adil olarak belirlenmeli.”

Dener Öğmen: “Erkenden yayınlanmalıydı ki insanlar çıkıp gelmesin”

“Biz sabah haberlerde aşılamanın sürdüğünü duyduk, sıraya girdik, 76 yaşındayım, aşı yapındım. Buraya gelip giden birçok kişi gördük, onlar yaptıramadı. Aşılar bittiyse bu durum erkenden yayınlanmalıydı ki insanlar çıkıp gelmesin. Yaşlı kişilere bu yapılmamalı.”

Mustafa Tanı: “Napalım, bekleyeceğiz”

“1940 doğumluyum, çıkıp aşı olmaya geldim ama aşı bitmiş, keşke duyuru yapsaydılar. Sabah radyoyu dinledim, 80 yaş ve üzeri olanlar aşıya gelsin denildi, bunu duyunca çıkıp geldim. Napalım, bekleyeceğiz, haberleri dinleyeceğiz, gene aşı var dediklerinde çıkıp geleceğiz.”

Berin Bardak: “Günah bize de bu inanlara da”

“Aşıların bittiğini keşke duyursaydılar. 84 yaşında bu insanları sıcak yatağından kaldırdık, merdivenlerden inene kadar neler çektik. Günah bize de bu inanlara da. Bari bu duyuruları erkenden yapsalar.”

Üç günlük ‘gayri resmi’ aşılama programı:

4 bin kişiyi aşkın vatandaş aşılandı

Üç günkü aşı uygulamasında bölgelerde ortaya çıkan ‘gayri resmi’ tabloda ise toplamda üç günde toplam 4 bin kişiyi aşkın vatandaşa aşı yapıldığı kayıtlara geçti.

80 yaş ve üzeri kişiler ile bazı sağlık çalışanları ile kimi merkezlerde 70 yaş üzeri risk grubundaki kişilere de aşılama yapıldı.

Yapılan aşılamalar en yoğun Lefkoşa bölgesinde oldu, bunu Girne ve Mağusa takip etti.  

Girne Akçiçek Pazartesi de randevusu olan 80 kişi aşılanacak

Girne Akçiçek Hastanesi’nde dün 40 kişiye aşı uygulaması yapıldığı, randevusu olan 80 kişiye de Pazartesi yapılacağı belirtildi. Bu aşılamanın devamı için ise Türkiye’den gelecek olan aşıların bekleneceği ifade edildi.

Maraş’taki randevu sistemi çalıştı, 100 kişi aşılandı

Dün yapılması hedeflenen ve 100 kişilik randevusu olan Maraş Sağlık Merkezi de kotasını doldurdu, 100 kişiye dün aşılama yapıldı. Bazı randevulu vatandaşların ‘aşılar bitti’ açıklaması üzerine şüphe içinde hastaneye ulaştığı, ufak bir karmaşa yanmasının ardından randevu sisteminin çalıştığı da edinilen bir diğer bilgi oldu.

Cengiz Topel Hastanesi’nde de aşılar bitti

Cengiz Topel Hastanesi’nde de dün 70 kişiye aşılama yapıldığı, bu merkezdeki aşıların da bittiği öğrenildi. 80 yaş ve üzerindeki talebin de bu aşılamaların ardından çok düştüğü kaydedildi. 

Güzelyurt’ta 285 kişi aşılandı

Güzelyurt Sağlık Merkezi’nde de üç günde toplam 285 adet aşı 80 yaş ve üzeri kişiye yapıldı. Bölgede hala bu yaş grubundan kişinin aşı talebinin de sürdüğü, bunun için ülkeye gelecek olan ikinci parti aşının beklendiği ifade edildi.

YDÜ Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Kaya Süer:

“Planlama ile toplumun %60'ı aşılandığı zaman toplum bağışıklığı sağlanmış olacak”

Toplum bağışıklığının planlama ile yapılabileceğine işaret eden YDÜ Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Kaya Süer de toplum bağışıklığının sağlanmasının önemine değindi. Süer; “İlk parti olarak 20,000 doz aşı gelmiştir. Bunun 10,000'i uygulanmış, geriye kalan 10,000'i ise 2. doz olarak saklanmıştır. 2. yeni gelecek partinin yarısı ile diğer gruplar aşılanacak, geriye kalanı yine 2. doz olarak kullanılacaktır. Böyle bir planlama ile toplumun %60'ı aşılandığı zaman toplum bağışıklığı sağlanmış olacaktır.” dedi.

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Vudalı:

“Önemli olan nihai hedefe en erken zamanda ulaşmak”

Toplumun %60’ının bağışıklık kazanmasını sağlamayı amaçladıkları görüşünü paylaşan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Vudalı, “büyük çoğunluğun en erken zamanda aşılanması gerektiğine dikkat çekti. Vudalı, “Aşılar ne kadar erken gelirse o kadar iyi. Önemli olan nihai hedefe en erken zamanda ulaşmaktır. Bunu ne kadar erken yaparsak eski hayatımıza da o kadar erken döneriz.” ifadelerini kullandı.

Kıbrıs Türk Hekimler Sendikası (Tıp-İş) Başkanı Ahmet Varış:

“Aşı temini gecikirse toplum bağışıklığının sağlanması da gecikir”

Tüm dünyada aşıya ulaşım konusunda sıkıntı bulunduğuna değinen Tıp-İş Başkanı Ahmet Varış, aşılanma süreci ne kadar hızlı olursa normalleşme sürecinin de o kadar hızlı olacağını belirtti. Bu bağlamda aşı temininin devamının sağlanması ve temininin kolaylaştırılması gerektiğine vurgu yapan Varış, bilgilendirmenin de aynı hızla artması gerektiğine d,kkat çekerek, “Aşı temini gecikirse toplum bağışıklığının sağlanması da gecikir.” dedi.

Tıbbi durumunda herhangi bir rahatsızlığı olmayan herkesin aşılanma hakkı bulunduğunu hatırlatan Varış, “En az %60 oranı aşılanmalı ki toplum bağışıklığı aşılandı diyebiliriz. Nüfusun 400 bine yakın olduğu söylendi, bunu baz alırsak 250 bin civarında insanımızın aşılanması gerekiyor. Toplumun büyük kısmının aşılanması gerekiyor. 10 bin kişi aşılandı bu 400 bin kişinin %2,5’idir.” şeklinde konuştu.   

Avustralya New South Wales Eyaleti, Sağlık Bakanlığı Veri Bilimi Sorumlusu Dr. Yalçın Oytam:

“Sinovac aşısı ile sürü bağışıklığının oluşması çok zor”

Sürü bağışıklığı için toplumun ezici çoğunluğunun bağışık olması gerektiğinin altını çizen Avustralya New South Wales Eyaleti, Sağlık Bakanlığı Veri Bilimi Sorumlusu Dr. Yalçın Oytam, “Diyelim ki toplumun %90'ının bağışıklığı var. Bu hastalığa yayılma fırsatı vermeyeceğinden, o geriye kalan da büyük derecede korunmuş olur. Çünkü virüsle temas olasılığı ciddi şekilde düşer. Sürü bağışıklığı budur.” dedi.

Sinovac aşısının koruyuculuğunun sadece %50.4 olduğu varsayımı ile toplumun tümünün bile aşı olması durumunda sürü bağışıklığının oluşmayacağına da değinen Oytam, “Yani şimdiki verilerle, Kıbrıs'ta Sinovac'ın uygulanması anlamsız.” şeklinde konuştu.

Moleküler Mikrobiyolog ve Mikrobiyal Patogenez Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ender Volkan Çınar:

“Eğer Sinovac etkinliği %50 civarında ise, toplum bağışıklığını elde etmek için neredeyse tüm toplumu iki dozla aşılamak gerekir”

Bir hastalığa karşı toplum bağışıklığı elde etmek için, toplumun en az %60-70’inin bu hastalığa karşı bağışıklık kazanması gerekmesi gerektiğine dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Ender Volkan Çınar, kullanılan aşının etkinliğinin de önemine vurgu yaptı. Çınar; Sinovac aşısının %50 etkinliğini anımsatarak, bunun için toplumun tümünün aşılanması gerektiğine vurgu yaptı. 

Konuyla ilgili ayrıntılı görüş paylaşan Çınar, şöyle devam etti:

Yapılan bazı bilimsel çalışmalar bu rakamın %80lere varabileceğini de bildirir. Toplum bağışıklığına ancak aşılama ile erişmeliyiz. Aşılamanın da önerilen tam doz tamamlandığı zaman bağışıklık kazandırabileceği bilinir. Şu an kullanımda olan COVID19 aşıları güvenli olmakla birlikte, etkinlikleri farklılıklar içerir. Pfizer/BioNtech aşısının Faz III çalışmalarında yüksek etkinlik sağladığı gösterilmiştir. Sinovac aşısının etkinliğinin, çalışmaların yapıldığı ülkeler bazında farklılık gösterdiği kamuoyuna bildirilmiştir, fakat bu çalışmaların hakemli dergilerde yayımlanması ve aşının uluslararası sağlık kuruluşları tarafından onaylanması beklenmektedir. COVID19 ile savaşta toplum bağışıklığına erişmek için, bir aşının etkinliği ne kadar düşükse, o kadar fazla kişinin aşılanması gerekir. Yani, eğer Sinovac etkinliği %50 civarında ise, toplum bağışıklığını elde etmek için neredeyse tüm toplumu iki dozla aşılamak gerekir. Daha etkili bir aşı ile, daha az bir kesimin aşılanması toplum bağışıklığı için yeterli olabilir. Unutmamak gerekir ki, aşılanan kişilerin bile maske, mesafe, hijyen kurallarına devam etmeleri hem kendilerinin, hem de toplumun güvenliği için şarttır.”