Askerlik Değişiklik Yasa Önerisi, ilgili meclis komitesinde görüşülmeye başlandı.

Öneride, başta askerlik süresinin kısaltılması olmak üzere, mevcut yasal koşulları iyileştiren pek çok düzenleme var. 

Ama bu öneride, çok önemli bir eksiklik var.

O da vicdani ret hakkı!

***

Vicdani ret hakkı, zorunlu askerlik hizmeti bulunan ülkelerde, askerlik yükümlülüğü bulunan herkese tanınması gereken bir özgürlük.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan tüm ülkelerin, tıpkı tüm diğer konularda olduğu gibi bu konuda da ilgili yasal mevzuatını sözleşmeye uyumlu bir biçimde düzenlemesi gerekiyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ilki 2011 yılında olmak üzere vicdani ret hakkını tanımayan ülkeler aleyhine verdiği bütün hükümlerde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9. Maddesi’ne atıf yapılıyor ve vicdani ret hakkı, bu maddede düzenlenen düşünce, vicdan ve din özgürlüğü kapsamında bir  hak olarak kabul ediliyor.

Vicdani ret hakkını tanımayan ülkemizde de geçtiğimiz yılın Ekim ayında önemli bir gelişme yaşandı.

Anayasa Mahkemesi, vicdani ret konusunda açılan bir davada, AİHM’nin benzer davalarda verdiği hükümlere atıf yaparak, bir anlamda bu hakkı selamlamış oldu.

Ve mahkeme, bu konuda yasal mevzuatı düzenleme yetkisinin Meclis’te olduğuna dikkat çekti.

Anayasa Mahkemesi’nin Murat Kanatlı davası kararında söyledikleri, oldukça önemli.

Peki KKTC devleti hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni kendi meclisinde onaylayıp iç hukukunun bir parçası haline getirmişken...

Hem kendi Anayasa Mahkemesi dahi bu yönde bir karara imza atmışken...

Ve hem de kamuoyunda bu yönde ciddi bir talep varken...

Temel insan hak ve özgürlükleri konusunda önemli bir adım olan vicdani ret hakkı, neden Askerlik Değişiklik Yasa Önerisi’nde yok?

Yok, çünkü Anayasa’nın 74. Maddesi buna engel!

***

Vicdani ret hakkını beyan eden, yani politik görüşleri, ahlaki değerleri ya da dinsel inançları doğrultusunda askerlik yapmayı reddeden vatandaşlarının bu hakkını tanıyan devletler, ret hakkını kullanan vatandaşlarına askerlik süresi ile eşit veya daha uzun süreli alternatif sivil hizmet, yani kamu görevi seçeneği sunuyor.

Oysa 74. Madde’ye göre ‘yurt ödevi’ olarak tanımlanan askerlik hizmetinin ifa edilmesi gereken çatı Silahlı Kuvvetler, yani Güvenlik Kuvvetleri komutanlığı.

Dolayısıyla vicdani ret hakkı talep eden bir vatandaşa, alternatif bir kamu görevi seçeneği sunmak, Anayasa’ya aykırı.

‘Yurt Ödevi’ illâ ki GKK çatısı altında yerine getirilmek durumunda.

Askerlik Yasası’na vicdani ret hakkı konulması durumunda, Anayasa’ya aykırı bir uygulamaya imza atılmış olur.

Dolayısıyla ilgili düzenlemenin hayata geçirilebilmesi için, öncelikle Anayasa’nın 74.Maddesi’nin değiştirilmesi gerekiyor.

Tam da bu noktada hükümete büyük bir görev düşüyor.

Anayasa değişiklik çalışmalarına en kısa zamanda gereken hız verilmeli, Anayasa’da değşmesi gereken onlarca madde, bir an önce halkın oyuna sunulacak aşamaya getirilmeli.

Çünkü Anayasa değişmedikçe, pek çok yasa ‘eksik’ kalmaya devam edecek.