Avrupa Nizamı

Kesinlikle düşündüğüm şey çıkmadı… Avrupa rüyasından bahsediyorum. Avrupa bütünleşmesi ne denli ideal uygulanırsa uygulansın büyüklük ve güçten bağımsız olarak eşit katılım işi o kadar da geçerli değildir. En azından “üst düzey politika” meselelerinde geçerli değildir. AB’nin ekonomik kriz ve göçmenlik gibi önemli meselelerde ortaya çıkan konuları ele alışı ve uygulamaları patırtılı bir şekilde başarısızlığa uğradı. Bu uygulamalar ciddi zafiyetleri ortaya döktü. Bu zafiyetler ise Avrupa yapısının gitmediği tek yönün bütünleşme olduğu yönündeki görüşü güçlendirdi. Bu görüşe göre, tam aksine büyük çıkarlar söz konusu olduğunda bütünleşme geçerli oluyor. Güçsüzler ve küçükler ise kaderlerine terkediliyorlar. Öte yandan, ortaya çıkan sarsıntılar AB’nin güçlü bir ülkesini çıkışa kadar sürükledi, Avrupa şüpheciliğini güçlendirdi ve milliyetçi hareketler ile ırkçı hareketleri yükseltti. Bu hareketler AB uyumuna tehdit teşkil ediyorlar.   

*  *  *

Bu tehdit Avrupalı vatandaşların hayal kırıklıklarından kaynaklanıyor aslında. Vatandaşlar, git gide daha hızlı bir biçimde Avrupa’nın acizliklerinden istifade eden güçlerin bağrına doğru ittiriliyorlar.  

Bu hayal kırıklığını, çok kısa bir süre önce alınan kararlarla iliklerimize kadar hissetmiştik. Bu kararlar, yatırımların traşlanması yönündeki öncü (!) bir çözümü getirmişti. Doğrusunu söylemek gerekirse bu çözüm kendi yuvamızı doğru şekilde idare edemememizden ileri gelmişti. Ancak, bu çözümün sonucunda insanlar yatırımlarını kaybettiler, bu da bankacılık krizine sebebiyet verdi, bu kriz de birçok kişiyi işsizliğe iterken birçoğu da kesintili maaşlarla geçinmek durumunda kaldı.       

 *  *  *

Bu noktada durmuş olsaydım, Avrupa şüphecileri kulübüne katılmam gerekirdi. Fakat Avrupa’nın siyah ve gri dışında başka renkleri de vardır. AB’nin işaret tabelaları dört temel özgürlükten ibarettir: Kişilerin serbest dolaşımı, malların serbest dolaşımı, hizmetlerin serbest dolaşımı ve sermayenin serbest dolaşımı. Bu dört özgürlük, gerçekten de istisnasız tüm Avrupalı vatandaşlar için geçerlidir. Hangi devletten olurlarsa olsunlar, devletleri zayıf da olsa güçlü de olsa bu özgürlükler geçerlidir.   

Kıbrıs Türk tarafının tartışma konusu olarak müzakere masasına koyduğu, dört temel özgürlüğün çözüm sonrası Kıbrıs’ta kalacak olan Türk yerleşiklere de sağlanması meselesine hiç girmeyeceğim. Yalnızca, AB Antlaşmalarının Avrupa Birliği Müktesebatı’nın ayrılmaz parçaları olduğunu ve bu antlaşmalarda hukuk devletine, insan haklarına (Maastricht Antlaşması, madde 6) ve dört özgürlüğe saygı duyulmasının gözetildiğini belirteceğim. Bu antlaşmalarda dört temel özgürlüğün AB üye ülke vatandaşları için bir ayrıcalık olduğu da ortaya konulmaktadır.

AB Antlaşması’nın 49. Maddesinde ise birliğin insan onuruna saygı, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları da dâhil olmak üzere insan haklarına saygı değerleri üzerine kurulu olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla: (a) kendi vatandaşlarının temel özgürlüklerine saygı duymayan bir devlet AB üyesi olamaz ve  (b) bir devletin hükümeti, devletini AB içerisinde tutmak istiyorsa vatandaşlarının haklarını ihlal edemez.

Kısacası, bir AB vatandaşı olarak haklarımın korunduğuna emin olmakla ilgili bir fazla sebebim vardır. Öte yandan, bir köşeye itilmesi veya kapalı Kıbrıs toplumunda tabu sayılmasın sonucunda açık insan hakları ihlalleri veya sınırlamaları yapılan konular olmuş, bunlar ortaya çıkarılmıştır. LGBT hakları, bu şekildeki örneklerden yalnızca biridir.

*  *  *
Bunlarla birlikte, asla özel önem vermediğimiz alanlarda Avrupa rehberliğinin olumlu etkilerini de yok sayamam. Çevre, ekoloji alanları bu konulardandır. Yenilenebilir enerji kaynakları gibi konular da bunlar arasına katılabilir. Bunlarla birlikte, Avrupa gelişim programları, peyzaj düzenlemeleri, eğitim, öğretim, sağlık ve diğer konularla ilgili gelişim programları da yadsınamaz. 

AB, ciddi acizliklerine karşın üye devletlere iyi hizmetler sundu ve sunuyor. Bize bir nizam getirdi. Bize kalsa ve mecbur olmasaydık asla yapacağımız bir şey değildi. En önemlisi de, en büyük ve en özlü nimet ile ilgili bizlere korunma aracı sağladı ve sağlıyor: İnsan hakları. Hayal kırıklığı yerinde durmaktadır. Ancak Avrupa şüpheciliği ve retçilik mantıklarından uzak bir noktadadır…          

----------------------------------------

YENİDÜZEN için yazılan özgün Yunanca metinden çeviri: Çağdaş Polili

----------------------------------------

Ευρωπαϊκό συγύρισμα

Σίγουρα δεν είναι αυτό που πίστευα ότι θα ήταν. Ο λόγος για το ευρωπαϊκό όραμα. Αυτή η ίση συμμετοχή ανεξαρτήτως μεγέθους και δύναμης, δεν ισχύει όσο κι αν κανείς εξιδανικεύει την ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, τουλάχιστον σε θέματα «υψηλής πολιτικής».  Οι δε χειρισμοί της ΕΕ σε θέματα που άπτονται σοβαρών ζητημάτων όπως η διαχείριση της οικονομικής κρίσης και το προσφυγικό, οι οποίες έχουν αποτύχει παταγωδώς, έχουν αναδείξει σοβαρότατες αδυναμίες, ενισχύοντας την άποψη ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα μόνο προς την ολοκλήρωσή του δεν οδεύει. Αντιθέτως, υπερισχύουν τα μεγάλα συμφέροντα, αφήνοντας αδύνατους και μικρούς στο έλεος της μοίρας τους, ενώ οι τριγμοί που δημιούργησαν έσυραν στην έξοδο ένα ισχυρό μέλος της ΕΕ, ενίσχυσαν τον ευρωσκεπτικισμό και ανάδειξαν εθνικιστικά και ρατσιστικά κινήματα σε όλα τα κράτη-μέλη, τα οποία απειλούν τη συνοχή της ΕΕ.

*  *  *

Και η απειλή αυτή πηγάζει από την απογοήτευση των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι σπρώχνονται όλο και πιο βαθιά στην αγκαλιά των κινημάτων που εκμεταλλεύονται τις ευρωπαϊκές αδυναμίες.

Αυτή την απογοήτευση, τη βιώσαμε στο πετσί μας έντονα με τις πολύ πρόσφατες αποφάσεις που έφεραν την… πρωτοποριακή λύση του κουρέματος καταθέσεων, η οποία για να είμαστε δίκαιοι προέκυψε από τη δική μας ανεπάρκεια να διαχειριστούμε με ορθολογιστικό τρόπο τα του οίκου μας. Μια λύση όμως, η οποία είχε ως αποτέλεσμα άνθρωποι να χάσουν καταθέσεις, η οποία προκάλεσε τραπεζική κρίση και έσπρωξε ακόμα περισσότερους στην ανεργία και άλλους τόσους στην ανοχή των κουρεμένων μισθών.

 *  *  *

Αν σταθώ σε αυτά, τότε θα πρέπει να ενταχθώ στο κλαμπ των ευρωσκεπτικιστών. Η Ευρώπη έχει όμως κι άλλα χρώματα εκτός από μαύρο και γκρι. Οδοδείκτες της ΕΕ αποτελούν οι τέσσερις βασικές ελευθερίες: Η ελεύθερη διακίνηση προσώπων, η ελεύθερη διακίνηση αγαθών, η ελεύθερη διακίνηση υπηρεσιών και η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων. Και αυτά, όντως ισχύουν για όλους ανεξαιρέτως τους Ευρωπαίους πολίτες, ανεξαρτήτως αν προέρχονται από κάποιο ισχυρό ή αδύνατο κράτος.

Δεν εισέρχομαι καθόλου στο θέμα της παραχώρησης των τεσσάρων βασικών ελευθεριών σε Τούρκους υπηκόους οι οποίοι θα διαμένουν στην Κύπρο μετά τη λύση, όπως προκύπτει ως θέμα προς συζήτηση από την τ/κ πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Προσθέτω απλώς πως αναπόσπαστο μέρος του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου αποτελούν και οι Συνθήκες της ΕΕ οι οποίες προβλέπουν τον σεβασμό στο κράτος δικαίου,  τα ανθρώπινα δικαιώματα (Άρθρο 6 της Συνθήκης του Μάαστριχτ) και το σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών, ως επίσης και το ότι οι τέσσερις βασικές ελευθερίες αποτελούν προνόμιο για υπηκόους χωρών-μελών της ΕΕ.

Το άρθρο 49 της Συνθήκης της ΕΕ διέπει τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Επομένως: (α) ένα κράτος που δεν σέβεται τις θεμελιώδεις ελευθερίες των πολιτών του δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ και (β) η κυβέρνηση ενός κράτους μέλους δεν μπορεί να παραβιάζει τα δικαιώματα των πολιτών του, αν δεν θέλει να αποκλείσει το κράτος της από την ΕΕ.

Με λίγα λόγια, ως πολίτης της ΕΕ, έχω ένα λόγο παραπάνω να νιώθω σίγουρη για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων μου, ενώ απτά υπήρξαν τα δείγματα γραφής σε ότι αφορά θέματα τα οποία ήταν παρατημένα ή θεωρούνταν ταμπού στην κλειστή κυπριακή κοινωνία, με αποτέλεσμα ανθρώπινα δικαιώματα να καταπατούνται ή να περιορίζονται. Ένα μόνο τέτοιο παράδειγμα είναι τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ (LGBT).

*  *  *
Δεν μπορώ επίσης να παραγνωρίσω τη θετική επίδραση των ευρωπαϊκών οδηγιών σε θέματα στα οποία δεν προσδίδαμε ποτέ ιδιαίτερη σημασία, όπως στους τομείς του περιβάλλοντος, της οικολογίας, ή την παρεχόμενη τεχνογνωσία σε θέματα όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και τα ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης, εξωραϊσμού, εκπαίδευσης, παιδείας, μόρφωσης, υγείας και άλλα.

Παρά τις σοβαρές αδυναμίες της, η ΕΕ προσέφερε και προσφέρει καλή υπηρεσία στα κράτη-μέλη. Σε εμάς έφερε ένα συγύρισμα, το οποίο δεν θα κάναμε ποτέ αν δεν ήμασταν αναγκασμένοι. Και κυρίως, προσέφερε και προσφέρει πέπλο προστασίας στο μεγαλύτερο και πιο ουσιώδες αγαθό: τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η απογοήτευση παραμένει. Μακριά όμως από λογικές ευρωσκεπτικισμού και απόρριψης.