Diyetisyen Rabia Yalınca Özbengi

Doğru beslenerek bahar yorgunluğunu yenin…
Yaz mevsimini karşılamaya hazırlandığımız şu günlerde sürekli değişen hava koşulları birçok kişide halsizlik, isteksizlik, eklem ağrıları, uyku isteği, yorgunluk gibi şikayetlere yol açmaktadır. Düzenli uyku ile yeterli ve dengeli beslenme bağışıklık sisteminin güçlü olması için gereklidir.
Bu dönemin aşılmasında B vitaminleri ve antioksidan vitaminlerden zengin taze sebze ve meyveler vücudumuza yardımcıdır. Dünya Sağlık Örgütü günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmesini önermektedir. Bunun için de çiğ veya pişmiş olarak yeterli mevsim sebze ve meyvelerinin tüketilmesi önemlidir. Özellikle antioksidan vitaminler olan A, C ve E vitaminlerinden zengin besinlerin tüketilmesi metabolizmamızın güçlenmesi, hastalıklara karşı direncin artırılmasında etkilidir. A vitamini yağda eriyen bir vitamin olup A vitamininden zengin bir meyve veya sebze tüketirken yanında yağ almamız gerekmektedir. Örneğin havuç salatası yiyorsanız, havuç salatasına bir miktar yağ ilave edin veya salatanın yanında bir parça ızgara et yiyin. Yumurta sarısı, balık yağı, koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı gibi) , sarı renkli sebze ve meyveler (havuç, portakal gibi) A vitamininden zengin kaynaklardır. E vitamini de yağda eriyen bir vitamindir. Yeşil yapraklı sebzeler ve yağlı tohumlar E vitamininden zengindir. C vitamini suda eriyen bir vitamindir. Meyve ve sebzeler çok iyi C vitamini kaynağıdır. Sigara içen bireylerin C vitamini ihtiyacı sigara içmeyen bireylere göre artmaktadır. Çinko ise immün direnci güçlendirmede önemli rolü olan bir mineraldir.  Çinko kaynakları et, yumurta, peynir, tahıl ürünleri ve deniz ürünleridir.
Her ana öğünde mevsim sebzelerini salata ve/veya yemek olarak tüketmeye, ara öğünlerde de mevsim meyvelerini tüketmeye özen gösteriniz.
Yağlı, şekerli, hamurlu yiyecekler yerine taze sebze ve meyvelerin tercih edilmesi, hem daha az kalori alınmasına hem de sağlığı koruyucu vitaminlerin vücuda alınmasına imkan sağlamaktadır. Mevsim değişikliklerinde kuşburnu, rezene, ıhlamur, papatya gibi bitki çaylarının tüketilmesi de yararlıdır.
Bahar ayında vücudun A, B, C vitaminlerine ve potasyum, magnezyum minerallerine olan ihtiyacı arttığı için bu vitamin ve minerallerden zengin yiyecekleri içeren bir beslenme programı uygulanmalıdır.
Yaz gelmeden fazla kilolardan kurtulma isteğinin arttığı bu dönemde hızlı kilo kaybına yönelik bilimsel olmayan sağlıksız uygulamalar yapılmamalıdır. Doktor ve diyetisyen nezaretinde kişiye özel; yaşam tarzına uygun olarak düzenlenen diyetler uygulanmalıdır. Aksi takdirde uygulanan hatalı diyetler yaşam kalitesini düşürebilmekte; sağlığa zarar verebilmektedir.
Baharda artan mide hastalıklarının ve bahar yorgunluğunun önlenmesinde özetle nelere dikkat etmeliyiz?
  Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz, iyi çiğneyiniz.
  Yiyecek ve içeceklerinizin çok soğuk veya çok sıcak olmamasına dikkat ediniz.
  Beslenme programınız, enerji ve besin öğeleri bakımından yeterli ve dengeli olmalıdır.
  Yeterli ve dengeli beslenebilmek için her besin grubunun sizin için serbest olanlarından besin çeşitliliğine özen göstererek yemeğe çalışınız.
  Yemek saatleriniz belirli ve düzenli olmalıdır. İki öğün arasındaki zaman farkı 3 saati geçmeyecek şekilde az az ve sık aralıklarla besleniniz.
  Et suyu ve et suyu ile pişirilmiş her türlü yemek ve çorbalardan sakınınız.

  Rafine karbonhidratların olumsuz etkileri vardır. Şeker, bazı hastalarda midede yanmaya neden olduğundan şeker tüketiminizi azaltınız.
  Doku onarımı ve yapımı için proteinden zengin besinleri de ihtiyacınız olan miktarda tüketmeye özen gösteriniz. Yiyecekleri pişirirken ızgara, fırında veya haşlama yöntemlerini tercih ediniz.
  Tuz, mide mukozasını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle diyetinizin tuz içeriği normal oranlarda olmalıdır.
  Baharatlı, asitli, acılı besinlerden ve salamura gibi mideyi rahatsız edecek besinlerden uzak durunuz.
  Kabızlığa karşı posa yönünden uygun tüketim mutlaka sağlanmalıdır. Antioksidan ve posa yönünden zengin olan sebze ve meyvelere diyetinizde yer vermeniz gerekmektedir. Sebze ve meyve grubu bağışıklık sisteminin güçlendirilmesini sağlayan, artan vitamin ve mineral ihtiyacının karşılanması açısından da önemli bir besin grubu olduğu için mevsim sebze ve meyvelerini tercih edip yeterince tüketiniz.
  Yemeklerin pişirilmesi sırasında yağı yakmamaya  dikkat ediniz.
  Yetişkin sağlıklı bireyler her gün 10-12 bardak su tüketmeye özen gösteriniz.
  Aktif bir yaşam tarzını benimseyiniz.
  Alkol ve kafein içeren içecekler tüketiyorsanız ve sigara kullanıyorsanız mümkün olduğunca azaltınız.