Lefkoşa’da bandabuliyayı tasarlayan mimar, Belçika ve Fransa’da eğitim görmüştü…

Lefkoşa’da bandabuliyanın (belediye pazarının) mimarı Laptalı Odisseas Çangaridis’ti…

Onunla ilgili bazı fotoğraf ve bilgilere sosyal medyada “Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA” yani “Lefkoşa’nın geçmiş yılları” başlıklı grupta ulaştık ve isteğimiz üzerine grup üyelerinden Hristos Hacıvasiliu, bu ünlü Kıbrıslırum mimarla ilgili ek bilgiler paylaştı…

Hristos Hacıvasiliu’nun paylaştığı önemli resimlerden birisi de, yine Odisseas Çangaridis’in mimar olarak tasarladığı Papadopulos binasının fotoğrafıydı – bu binayı Ledra Street’te (Uzunyol) her zaman hayranlıkla izliyorduk – böylece, mimarının kim olduğunu da öğrenmiş olduk.

Hristos Hacıvasiliu’nun paylaştığı bilgileri özetle okurlarımız için derleyip çevirdik… Hacıvasiliu, bu ünlü Kıbrıslırum mimarla ilgili olarak şöyle yazıyor:

***  Odisseas Çangaridis, ünlü bir Kıbrıslırum mimar ve modernizmin öncülerindendi… Çalışmalarının bir kısmı erken modernizm dönemine aittir. Lapta, Girne’de dünyaya gelen Odisseas, ünlü Çangaridis ailesinin oğluydu.

***  Odisseas Çangaridis, Belçika’nın Liege kentinde Güzel Sanatlar Akademisi’nde ve Paris Güzel Sanatlar Okulu’nda mimarlık okumuştu.

1926 yılında Belçika’nın Bağımsızlığı’nın yüzüncü yıldönümü için açılan tasarım yarışmasını kazanmış ve Belçika hükümeti tarafından onurlandırılmıştı. 1830’da bağımsızlığına kavuşan Belçika’nın yüzüncü bağımsızlık yıldönümü nedeniyle tasarladığı anıt tasarımında Beaux Sanat Okulu’nun etkileri görülmekteydi ve Kıbrıs sınırlarını aşan inkar edilemez bir yetenek sergilemekteydi…

***  Odisseas Çangaridis, Kıbrıs’a döndükten sonra Lefkoşa Belediyesi’nde 1930-1935 yılları arasında mühendis olarak çalıştı ve önemli binaların tasarımını yaptı. Bunlar arasında Lefkoşa’nın eski bandabuliya binası (1932), Avrupa’nın diğer merkez şehirleriyle kıyaslanabilecek düzeyde Lefkoşa kentine Avrupalı bir karakter kazandıracak bir bina olarak görülmekteydi…

***  Lefkoşa’da 1939’da inşa edilen yeni İngiliz Okulu binasının tasarımı da ona aitti. 1936’da incelemeler ve tasarımlar yapan Odisseas Çangaridis, bu konuda Bayındırlık Dairesi’nden mühendislerle birlikte çalışmıştı… İngiliz Okulu’ndan sonra da Lapta Cimnasiyosu’nun tasarımını yaptı ve bu binanın inşası da 1943 yılında tamamlandı.

***  Çangaridis her zaman kültüre destek oldu ve vasiyetnamesinde de mallarının çoğunu Lapta Cimnasiyosu’na ve Pancyprian (Tüm Kıbrıs) Cimnasiyosu’na bıraktı. Çangaridis, 1974 Temmuzu’ndaki savaştan iki ay önce, 70 yaşında hayata veda etti.

***  Önemli eserleri arasında şunlar bulunmaktadır: Lefkoşa Belediye Pazarı (Bandabuliya – 1932), Ledras Sokağı’nda Papadopulu Binası (1932), Rainis Sokağı’yla Uzunyan Sokağı’nın köşesinde bulunan 78 numaralı apartman (şimdilerde burasını belediyeler birliği kullanmaktadır) (1935), Thrasivulu Trifon’un Lefkoşa’daki evi (1936), Hacıkiriaku’nun evi (1937), Lefkoşa surlar içindeki Plutarhu Sokağı’ndaki eski Nikolaos Basımevi (1939), Lefkoşa’daki Yeni İngiliz Okulu binası (1939)…

***  Çangaridis, Kıbrıs’ın siyasi ve sosyal hayatında aktif bir insandı. 1950’li yıllarda Lefkoşa Belediye Meclisi’nin üyesi olarak aktifti. Bu dönem, 29 yıl bonunca yani 1930 ile 1959 yılları arasında Lefkoşa Belediye Başkanlığı yapmış Themistoklis Dervis’le birlikte çalıştı… Deneyimli bir mimar ve Dervis’in danışmanı olarak Lefkoşa’nın pratikte yeniden tanımlanmasını sağladı ve Osmanlı ve Kolonyal mimariden çok, Avrupa mimari standartlarıyla kentin dokusunu zenginleştirdi… Böylece Lefkoşa’ya daha batılı bir tarzda gelişmesi için yön verdi…

(Hristos Hacıvasiliu’ya çok teşekkürler – S.U.)