Annan Planı döneminden sonra ilk defa Kıbrıs görüşmeleri bizi heyecanlandırıyor.  Devam eden süreci takip ederken kendimizi ümitlenirken buluyoruz. Acaba bu sefer çözüm olacak mı? Acaba bu sefer federal bir Kıbrıs’ın oluşumuna şahit olabilecek miyiz?

                Tabii, çözüm ve Federal Kıbrıs’ın oluşumu devlet anlayışımızı tamamen değiştirecek. Yasalarımızın, tüzüklerimizin, merkezi ve yerel yönetimlerimizin bu anlaşmadan sonra farklı işleyeceği bir ülkede yaşayacağız. Tam da bu değişim için yasalarımız bir süredir Avrupa Birliğine Uyum Çalışmaları ile birlikte düzenleniyor. Fakat yapılan bu hazırlığın benzer bir örneği, iki adet tanınmış belediyesi olan başkentimizde gözlemlenemiyor.

Maalesef Lefkoşa 90’lı yılların İpana reklamlarında kullanılan test yumurtası haline gelmiş durumda. Fırçalanan taraf güney kısmı bisiklet yolları, dere parkurları, kentsel parklar ve toplu taşıma sistemi ile şekillenirken; fırçalanmayan taraf kuzey ise delik deşik yollar, düğümlenmiş trafik, çarpık yapılaşma, çöplük haline gelmiş dere ve yarım bırakılmış altyapı gerçekliğinde sıkışıp kalmış.

Olası bir çözümde başkentin özerk iki belediye tarafından yönetileceğini artık fark etmeli ve federal başkenti şekillendirmek için hazırlıklara başlamalıyız.

Bundan 40 yıl önce, Akıncı’nın belediye başkanı olduğu dönemde yapılan ortak arıtma tesisi ve kanalizasyon sistemi gibi adımlar, bu hazırlıklar için ideal örneklerdir. Maalesef bu adımlardan sonra iki belediye arasında benzer işbirlikleri yapılmamış ve federal başkente hazırlanmak konusunda başarısız kalınmıştır.

Çözüm artık bu kadar yakınımızdayken, yapabileceğimiz işbirliklerinin bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

ORTAK ULAŞIM SİSTEMİ

Olası bir anlaşma durumunda, Lefkoşa’nın trafiği yeşil hat ile ayrılmış iki kopuk sistem olmaktan çıkacak ve bütünleşik bir sistem haline gelecektir. Her ne kadar imar planı makro ölçekte ana arterler ile bu dönüşümü öngörmüş olsa da, ulaşım sistemi sadece yollardan ibaret değildir.

Hali hazırda güneyde çalışan bir toplu taşıma sistemi varken, kuzeyde toplu taşımanın önemi unutulmuş durumdadır. Ortak toplu taşıma sistemi oluşturulmalı ve bu sistem yeşil hattın kalkması halinde Lefkoşa’nın her yerine ulaşabilecek şekilde kurgulanmalıdır.

Buna ek olarak güneyde uygulanan bisiklet yolları gibi alternatif sistemler kuzeyde de uygulanmalıdır. Bütünleşik bisiklet yollarına ulaşabilmek için, LTB Teknik İşler ve Kentsel Tasarım Komitesinde hazırladığımız Şehit Ecvet Yusuf Caddesi Bisiklet Yolları Projesi bir an önce hayata geçmelidir.

ORTAK KÜLTÜREL MİRAS VİZYONU

Maalesef ‘İpana Yumurtası Sendromu’ Lefkoşa Surlariçini de etkilemiştir. Surların güney kısmında tarihi binalar restore edilip korunurken, kuzeyde benzer binalar yıkılmaya terk edilmiş ve cephelerinin alüminyum kompozit panellerle kaplanmasına izin verilmiştir. Özellikle son dönemde mahkemelerin önü gibi göz önünde olan yerlerde bile bu üzücü durum yaşanır olmuştur.

Bu konuda ortak yönetim vizyonu belirlenmeli ve federal başkentin tarihi kültürel mirasına birlikte sahip çıkılmalıdır.

ORTAK HENDEK VİZYONU

Bugün surları çevreleyen hendeğin durumu, güney ve kuzeyde farklı yaklaşımlar ile ele alınıyor. Hem mekânsal hem de sembolik olarak Lefkoşa’yı birleştirebilme potansiyeli olan bu değerli alan, yıllar önce Sayın Akıncı ile yaptığımız bir konuşmada bizlere anlattığı park projesi ile değerlendirilebilir.

Surların etrafında dönerek halka oluşturacak ve hendeği dairesel bir yeşil parka dönüştürecek proje için planlamalarımızı bugünden yapmaya başlayabilir ve çözüm sonrasında barış parkını hayata geçirebiliriz.

ORTAK ALTYAPI

Kanalizasyon ve arıtma tesisi ile başlayan ortak altyapı projesinin yıllardır aynı noktada kalması maalesef üzüntü vericidir. Bu adımlar devam etmeli ve içme suyu, drenaj, telefon, elektrik vb. altyapı projeleri ile Lefkoşa’yı federal başkent olma yolunda hazırlamalıdır.

ORTAK TİCARİ MERKEZ

Çözüm sonrasında şehir bütünleşecek ve Lefkoşa’nın ekonomisi tam anlamıyla değişecektir. Şehrin caddelerini birbirine bağlayacak, ticaretini geliştirecek ve toplumları yakınlaştıracak projeleri hazırlamaya bugünden başlamalıyız.

Özellikle Makarios Caddesi ve Mehmet Akif Caddesinde atacağımız adımlar, birlikte çalışan toplumların birlikte kazanabileceğini göstermek adına ideal örnekler olma potansiyelini taşıyor.

YÖNETİMDE ORTAK VİZYON

Anlaşma sonrası başkentte ele almamız gereken en önemli başlıklardan biri ortak yönetim vizyonudur. Sınırlar kalktıktan sonra bir şehri yönetecek iki özerk belediye için diyalog kapısının sürekli açık olması şarttır. Bu yönetimsel diyaloğu kurmak ve kentsel politikalarımızı bugünden birlikte belirlemek Lefkoşa’yı daha anlamlı, daha sağlıklı ve daha çağdaş hale getirebilir.

2017 yılının ilk aylarında görüşmelere ümitle bakıyor ve bu yarım asırlık sorunun çözümü için artık bir açılım bekliyoruz. Ama sadece beklemede kalmak, Lefkoşa’nın belediyeleri için yeterli değildir.

Federal çözüm sonrası için başkent belediyeleri birlikte çalışmalı, planlarını ortaya koymalı ve altyapısını hazırlamalıdır. Bunun için ihtiyacımız ise her zaman olduğu gibi açıktır: Biraz istek, biraz irade ve bolca da VİZYON.