Belçikalı Haklı...

Bu günlerde birçok gazete kumsallarda… Artık cep telefonları da öyle… Şemsiyenin altındaki örümcekler ve denizin nemi… Dostlarla siyasi sohbet, haber ve analizlerin başlama vuruşu yapıldı. 

Ağustos ayı başkenti boşalttıkça, kalabalığa direnen ve sessizlik sevenler Lefkoşa’da kalmanın tadını çıkarıyor. Lefkoşa’nın tadını çıkarmak için Ağustos ayından güzel bir ay yoktur. Az ve bilinçli kişilerin hizmetinde boş bir şehir. Gün içerisinde pek bir şey vaat etmese de gece esintisi durumu dengeler. Akşamleyin, her noktası tarihi bir alan olan Lefkoşa’nın surlar içi bölgesinin yollarında, sokaklarında incelemeler, yürüyüşler ve bitmek bilmez sürprizler başlayıp sürer.    

Neredeyse her Ağustos ayında ve her fırsatta tekrar ettiğim bu şehrin tadını çıkarma düşüncemden etkilenen Belçikalı bir arkadaşım Kıbrıs’a gelmeye ve tatilinin büyük bir bölümünü Lefkoşa’da geçirmeye karar verdi.

Kendisinin görmesi gereken yerleri belirtmek üzere e-mail yazarken, aniden Belçikalı arkadaşımdan bir mesaj geldi. Mesajda üzgün surat ifadesi vardı. Başlığı ise, “çok üzücü bir durum!” şeklindeydi. 

Her uluslararası internet sitesi sayfasında Lefkoşa ile ilgili bir arama yapılırsa, ilk cümle kesin olarak “dünyadaki tek bölünmüş başkent” şeklindedir. Daha sonra bölücü hat ile ilgili atıflar ve açıklamalar yapılır, bu hatta neden “yeşil” dediğimiz belirtilir. Kıbrıs sorununun çözüm çabalarından söz edilir, on yıllardır bu çabaların başarısızlıkla sonuçlandığı ve statükonun hüküm sürdüğü anlatılır.

Gergin bir üslupla, “Bana dünyadaki tek bölünmüş başkent olduğunu söylemedin. Neden buna tahammül ediyorsunuz ki? Sonuçta 2003 yılından beridir aranızda iletişim var…” gibi cümleler yazdı.

Hakikat, ona klişeden bahsetmediğimdir… (trajik ama gerçek). Bu durumu söylenmeye gerek olmadığını, zaten bilindiğini (Kıbrıs’ın dünyanın merkezi olmadığının bir başka göstergesi) düşünmüştüm. Kesinlikle mevcut durumun farkındadır, fakat direk başkentin bölünmüş olması arkadaşımda kısa süreli bir şok yarattı. 

Şimdi bu Belçikalıya ne yanıt vereyim? Jeostratejik dengeleri de anlamak isteyen pek yok. Sonuçta Belçika on altıncı yüzyıldan bağımsızlığını kazandığı 1830 tarihine kadar güneydeki alçak ülkeler olarak adlandırılmıştı. Avrupa güçleri arasındaki savaş alanı olarak bilinmekteydi. Ülkede var olan dil çeşitliliği de dönem dönem ülkeyi siyasi çatışmalara götürmüştü.  

Kıbrıs vatanseverliğinin verdiği heyecanla aşağı yukarı bunları söyledim… Şimdi Belçikalı çıkıp da riyakâr bir kibirle bize öneri yapmasın. Zira bugün Brüksel Avrupa ve NATO’nun merkezidir!

Şimdi hazır Belçikalı da bizi duymazken; aramızda kalsın ama… Ona vermek istediğim yanıt (kibrini bıraksa ve ben de rahat rahat düşünseydim vereceğim yanıt) şuydu: “Git bir uçtan bir uca dolaş ve bu soruyu kumsal politikacılarına sor. Kuzeye, güneye, doğuya, batıya git ve sor. Git, dalganın yanında karpuz hellim yiyerek elinde gazeteyle Kıbrıs sorununun her boyutunu sadece analiz edenlere sor (kendimi bu karpuz hellim analizcilerinden ayrı tutmuyorum). 

Çünkü Belçikalı’nın haklı olduğu bir nokta vardı. En önce bu memleketin insanları bu duruma bir son verme talebinde bulunmalıydı. Dinamik bir şekilde ortaya çıkıp bunu istemeliydi. Oldukça uzun bir süre, kaderi büyük çıkarlarla iç içe geçmiş şekilde liderlikleri beklediler. Bunun sonucunda da Kıbrıs meselesi olması çökecek olan politikacılar bunların sırtından siyasi kariyer yaptılar. Şimdi aklınıza şu soru gelebilir: “Peki elimize ne geçecek? Jeostratejik dengelerin değişeceğini mi sanıyorsun?”. Çok büyük bir olasılıkla değişmeyecek. Fakat bizler de duyarsız kalmış olmayacağız. Duyarsız kalmamak da az şey değildir.     

Ayrıca, böyle bir hamle, “Kıbrıs sorunu” denilen oyuna halkı da katacaktır. Bu memleketin geleceği bu halkı ilgilendirir. İşte bu halkı siyasi liderlikler bilinçli bir şekilde sindirtiyor. Bunu da oldukça başarılı bir şekilde yapıyor!  

---------------------------------
YENİDÜZEN için yazılan özgün Yunanca metinden çeviri: Çağdaş Polili
---------------------------------

Είχε δίκιο ο Βέλγος...

Πάει πολύ η εφημερίδα στην παραλία. Τώρα τελευταία και το κινητό… Αραχτοί κάτω από την ομπρέλα με τη δροσούλα της θάλασσας. Έναυσμα οι ειδήσεις και οι αναλύσεις για πολιτική κουβέντα με την παρέα.

Και όσο ο Αύγουστος αδειάζει την πρωτεύουσα, άλλο τόσο απολαμβάνουν την παραμονή τους εκεί όσοι αντιστέκονται στην πολυκοσμία και αρέσκονται στην ησυχία. Δεν υπάρχει καλύτερος μήνας να απολαύσει κανείς τη Λευκωσία από τον Αύγουστο. Μια άδεια πόλη στη διάθεση των λίγων, αλλά συνειδητοποιημένων. Δεν προσφέρεται για πολλά στη διάρκεια της ημέρας, αλλά το βραδινό της αεράκι σε αποζημιώνει και με το παραπάνω, για να ξεκινήσουν οι εξερευνήσεις, οι περίπατοι και οι συνεχείς εκπλήξεις στα δρομάκια της παλιάς πόλης, της οποίας το κάθε σημείο αποτελεί ιστορική αναφορά.

Επηρεασμένος από αυτή μου την άποψη, την οποία επαναλαμβάνω σχεδόν κάθε Αύγουστο και με κάθε ευκαιρία, ένας Βέλγος φίλος μου παίρνει την απόφαση να επισκεφτεί την Κύπρο με τις περισσότερες μέρες από τις διακοπές του να τις προγραμματίζει στη Λευκωσία. Και καθώς ετοιμάζω το e-mail με όλα όσα πρέπει να δει, λαμβάνω μήνυμα με αντικείμενο θέματος μια λυπημένη φατσούλα και τον τίτλο «είναι τόσο λυπηρό»!

Η αναζήτηση πληροφοριών σε κάθε διεθνή ιστότοπο για τη Λευκωσία ξεκινά πάντα με την πρόταση  «η μόνη διχοτομημένη πρωτεύουσα στον κόσμο» και αναφορές και επεξηγήσεις για την διαχωριστική γραμμή, γιατί την ονομάζουμε «πράσινη», τις ειρηνευτικές προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού, οι οποίες πάντα κατέληγαν σε ναυάγιο και το status quo που επικρατεί για δεκαετίες.

«Δεν μου είπες ότι είναι η μόνη μοιρασμένη πρωτεύουσα στον κόσμο. Γιατί το ανέχεστε; Αφού υπάρχει επικοινωνία ανάμεσά σας μετά το 2003», έγραφε μεταξύ άλλων και με ύφος θυμωμένο. Η αλήθεια είναι ότι παρέλειψα να του αναφέρω το… κλισέ (τραγικό, αλλά αληθινό). Θεώρησα ότι ήταν τόσο γνωστό που δεν χρειαζόταν  (άλλη μια απόδειξη του ότι η Κύπρος δεν είναι το κέντρο της Γης). Γνωρίζει ασφαλώς την κατάσταση που επικρατεί, αλλά η διαίρεση της ίδιας της πρωτεύουσας του προκάλεσε σοκ. 

Τι απάντηση να δώσω τώρα στον Βέλγο; Δεν θέλει και πολύ να αντιληφθεί κανείς τις γεωστρατηγικές ισορροπίες. Εξάλλου το Βέλγιο από τον δέκατο έκτο αιώνα μέχρι την ανεξαρτησία του το 1830, αποκαλούμενο την εποχή εκείνη Νότιες Κάτω Χώρες, υπήρξε  πεδίο πολλών μαχών μεταξύ ευρωπαϊκών δυνάμεων. Και η γλωσσική ποικιλία που επικρατεί στη χώρα, οδήγησε κατά καιρούς και οδηγεί ακόμη συχνά σε πολιτικές διαμάχες.

Αυτά πάνω-κάτω του είπα συνεπαρμένη από… κυπριακό πατριωτισμό. Δεν θα μας κάνει τώρα ο Βέλγος υποδείξεις και μάλιστα με υποκριτική υπεροψία, επειδή οι Βρυξέλλες σήμερα είναι το κέντρο της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ!

Μεταξύ μας όμως και τώρα που δεν μας ακούει ο Βέλγος… η απάντηση που ήθελα να του δώσω (αν του ’λειπε η υπεροψία και μ’ άφηνε να σκεφτώ νηφάλια) ήταν «πήγαινε να ρωτήσεις τους πολιτικούς της παραλίας από άκρη σε άκρη. Βορρά, νότο, ανατολή και δύση. Αυτούς που κρατάνε την εφημερίδα και ξέρουν μόνο να αναλύουν κάθε πτυχή του Κυπριακού με την παρέα δίπλα από το κύμα τρώγοντας καρπούζι με χαλούμι» (και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου).

Γιατί ένα δίκιο το έχει ο Βέλγος. Ο κόσμος αυτού του τόπου θα ‘πρεπε πρώτος να απαιτήσει να τελειώνει αυτή η κατάσταση. Να βγει δυναμικά και να διεκδικήσει. Περίμενε αρκετά τις ηγεσίες και την τύχη του με την  ταύτιση των μεγάλων συμφερόντων. Και έκτισαν στην πλάτη τους πολλοί πολιτικές καριέρες οι οποίες θα κατέρρεαν σε περίπτωση μη ύπαρξης Κυπριακού ζητήματος. Θα μου πείτε «και τι θα κερδίσουμε; Σάμπως θα αλλάξουν οι γεωστρατηγικές ισορροπίες;». Το πιο πιθανόν όχι. Δεν θα ‘μαστε όμως απαθείς.  Και δεν είναι λίγο.

Επιπλέον θα έβαζε στο παιχνίδι αυτού που για χρόνια ονομάζουμε «Κυπριακό πρόβλημα» και τον κόσμο. Αυτόν που αφορά το μέλλον αυτού του τόπου. Αυτόν, που συνειδητά αποκοιμίζει η πολιτική ηγεσία και πολύ επιτυχώς!