Fehime ALASYA

Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin kararları çerçevesinde ‘denetim ve ceza’ konularında gözler yerel yönetimlere çevrildi, Başbakanlık, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı devreye girdi.

Belediyelere, ceza ve denetim konusunda daha fazla yetki verilmesi için yasal zemin oluşturma çalışmaları başlatıldı.

Özelde pandemi dönemi, genelde ise 2021 yılı bütçesinde ayrılan katkı payının çok düşük olduğu gerekçesiyle birçok belediyenin iflasın eşiğine geleceğini ifade eden belediye başkanları, çıkar yol bulmak için girişim başlattı.

Başbakanlık’ta önceki günkü Bakanlar Kurulu toplantısının yanı sıra, Polis, Belediyeler Birliği Başkanı ve İlçe Kaymakamları ile Başbakan Ersan Saner’in ayrı bir toplantı gerçekleştirdiği öğrenildi.

Başbakanlık’ta önceki gün gerçekleştirilen toplantıda Belediyeler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özçınar, Yönetim Kurulu’nda bulunan Çatalköy Belediye Başkanı Mehmet Hulusioğlu ve Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü yer alırken, dün de 15 belediye başkanı, Cumhuriyet Meclisi’nde bir dizi görüşmelerde bulundu.

Bu görüşmelerin ardından, Belediyeler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özçınar, Belediyeler Birliği Yürütme Kurulu’nu bugün toplantıya çağırdı.

Gerek Başbakanlık, gerekse Meclis’te yapılan toplantının merkezinde pandemide denetim ve ceza yetkisi üzerine olurken, belediyelere devlet katkısının yükseltilmesi veya covid-19’la mücadelede ek kaynak yaratılması konuşuldu.

Toplantılarda değinilen bir diğer konu ise 51-95 sayılı Belediyeler Yasası’nın güncellenmesi ve belediyelerin gelirinin arttırılması yönünde oldu.  

Hizmetler duracak

2021 bütçesinde belediyelere katkı payındaki artışın %0,52 olduğunu ifade eden başkanlar, bu oranın çok düşük olduğunu, açıklanan %15 hayat pahalılığının dahi çalışanlara verilemeyeceği ve birçok hizmetin duracağını belirtti.

Başkanlar talep ve önerilerini sundu

Başbakanlık’ta Pazar günü yapılan toplantıda denetim ve ceza için Belediyelere tam yetki verilmesiyle ilgili çalışmaların başlatıldığı ifade edilirken, yasal zemin için avukatların devreye konulduğunu, Bakanlar Kurulu’na bunun için önerge sunulacağı kaydedildi.

Başbakanlık ve Meclis’te görüşmeler yapan bazı Belediye Başkanları, yaşananları YENİDÜZEN’a aktardı.

Görüşmelerde ortaya koydukları talep ve önerileri anlatan Başkanlar, belediye katkısının arttırılması, pandemi sürecinde belediyelerin görev ve sorumluluklarının arttırılması, ceza ve denetim alanlarındaki yetkilerinin genişletilmesi gibi konularda hemfikir.

“Kamu sağlığı için belediyeler artık daha etkin olacak” noktasında fikir birliğine sahip olan belediye başkanları, bunun için katkının şart olduğunu anlattı.

BELEDİYE BAŞKANLARI NE DEDİ?

Lapta Belediyesi Başkanı Mustafa Aktuğ:

“28 belediyeye 60 Milyon TL’lik ek katkı talep ettik”

“Belediyelere katkı payı bu yıl 0,53 olarak öngörüldü. Bu dönemde, pandemi döneminde belediyelerin hizmetinin önemi daha da anlaşıldı. Ceza ve denetim yetkisi verilecek ama hiçbir katkı olmadan bunun yapılması bizce yanlış. Belediyeler Birliği Yürütme Kurlu olarak yarın toplantıya çağırıldık. Geçtiğimiz hafta BES’e bağlı 9 belediye başkanı ile bir araya geldik. BES, bu konularda iyileştirme yapılmayacaksa eyleme gideceğiz dedi. Biz başkanlar da daha uzlaşıcı bir rol üstlenmeye çalıştık. Önce Bakanlık ve Sağlık Bakanlığı ile görüşelim dedik. Akabinde çeşitli girişimlerimiz oldu, bugün (dün) 14 belediye başkanı birlik olup Meclis’te yetkililerle görüşmeler yaptık.

Hayat pahalılığı kadar, belediye devlet katkısına da artış yapılması gerektiğini talep ettik. Toplamda 28 belediyeye 60 Milyon TL’lik ek katkı talep ettik. Bunu hem personele hayat pahalılığını yansıtmak hem de hizmetlerimizde geri çekilmemek için talep ettik. Aksi halde pandemi değil, normal hizmetleri yapamayacak duruma geleceğiz. Yıl içerisinde onlarca belediye kapanmanın eşiğine gelecek.

Ya bu artışın yapılması, ya da Covid paketi oluşturulması gerektiğini ortaya koyduk.

Bunun yanında yasanın güncellenmesi için de yeni girişimde bulunduk.

Tüm bu taleplerimiz olumlu karşılandı ama kesin bir cevap alamadık. Bize ‘sabredin, bütçeyi geçirelim, ek bir kaynak ile bunun yapılanabileceği söylendi.”  

Girne Belediyesi Başkanı Nidai Güngördü:

“Pandemideki denetim koşullarında Belediyeler için yasal zemin oluşmalı, buna katkı sağlanmalı”

“Pandemideki denetim koşullarında Belediyelerin nasıl devreye gireceği ve yasal düzenlemelerin nasıl yapılacağı konuşuldu. Belediyelere hem denetim hem de caza kemse yetkisi verme konusunda yasla düzenlemeler konuşuldu.

Özellikle eğlence merkezlerinin çoğunlukta olduğu yerlerde işletmelerin bu konularda hassasiyet gösteremediği, kapatma dahi cezaların gündeme gelmesi konusunu ele aldık.

Bunun yanında belediyelerin genel sorunları da konuşuldu, 10 yıldır tadilat bekleyen yasanın güncellenmesi için talebimiz oldu. Bununla ilgili çalışma başlatıldı.

İkinci konu ise; yerel su ücretlerindeki artışın kabul edilebilir bir artış olmadığı yönünde oldu. Su protokolüne göre uygulama yapılmadığının altını çizdik. Belediyelerin geçmiş dönemlerden kalma borçlarının ertelenmesi, alt yapı çalışmalarındaki KDV, elektrik, aydınlatma ve sokak ışıklarının yönetiminin yeniden belediyelere devredilmesi gerektiğini de yeniden dile getirdik. Belediyelerin devletten aldığı katkıyı arttırmayacakları konuşuluyor ama bu kabul edilir bir durum değil. Buna bir formül bulunmalı. Belediyelere bir kaynak alınmalı, nüfusları oranında katı yapılmalı gibi noktalara değindik.”

Akdoğan Belediyesi Başkanı Ahmet Latif:

“Bu konuda daha ciddi tepkiler ortaya konabilir. Bir an önce yetkiler bu konuya el atmalı”

“Hayat Pahalılığının %15 olacağı durumda belediyelere katkı olarak %0,52 gibi bir artış yapılması bizi çok zor durumda bırakır. Birçok belediye iflas eder, hizmet veremez duruma gelir. Bıçak kemiğe dayandı. Bundan dolayı hassasiyetlerimizi iletmek için Meclis’e gittik. Birçok istişaremiz oldu, yerel yönetimlerin hayatta kalabilmesi için en az Hayat Pahalılığı kadar katıya ihtiyaç olduğunu, işlevlerimizin kat ve kat arttığı, gelirlerimizin de düştüğünü anlattık. Bu konuda daha ciddi tepkiler ortaya konabilir. Bir an önce yetkiler bu konuya el atmalı.”

Çatalköy Belediyesi Başkanı Mehmet Hulusioğlu:

“Polis ve Sağlık Bakanlığı’na verilen denetim ve ceza yetkisinin Belediyelere de verilmesi öngörüldü”

“Belediyeler Birliği Yönetim Kurulu olarak dün (önceki gün) Başbakanlığa gittik. Ondanönce de İçişleri ile görüşmemiz olmuştu. Bunun üzerine Başbakanlığa çağrıldık.

Bazı belediye başkanları da bugün (dün) aynı taleplerle Meclis’e gitti. 51-95 sayılı yasanın geçmesini talep ediyoruz. Belediyelerin gelirini sağlayan bazı cetvellerin güncellenmesini istiyoruz çünkü artık verdiğimiz ve aldığımız hizmet bedeli bir birini karşılamıyor. Bu yasanın hızlı bir şekilde geçmesini talep ettik. Yerel gelirlerde bu yıl artış olmayacağı için bizim de gelirlerimizde artış olmadı, burada büyük kaybımız vardır. Bütçeye bu açıdan da kaynak konmasını talep ettik. Tüm belediyelerin talepleri zaten ortak…

Polis ve Sağlık Bakanlığı’na verilen denetim ve ceza yetkisinin Belediyelere de verilmesi öngörüldü. Artık belediyelerin de ceza yazma yetkisi olacak. Bu yönde bizden talepleri oldu. Bu konuda yasal prosedürü devreye koyacaklarını anladık.

Eskiden biz belediyeler olarak denetimlerde sadece sözlü olarak uyarıyorduk, şimdi ceza verme yetkimiz de olacak. Zaten kamu hizmeti yapıyorduk ama şifahen yürütüyorduk.”

Güzelyurt Belediyesi Mahmut Özçınar:

“51-95 sayılı yasa güncellenmeli, gelirlerimiz arttırılmalı, pandemi için ek kaynak yaratılmalı”

“Pandemi döneminde belediyeleri mali konularla ilgili talepleri olduğu için görüşmeleri sürüyor.  Yarın (bugün) Yönetim Kurulu toplantımız var. Taleplerimizi burada da konuşacağız. Yerel gelirlerimizde bir büyüme yok, belediyeler mali olarak sıkıntı yaşıyor. Belediyelere özel katkı verilmeli. Bu da ya vergi sistemimizde artırım yapacağız ya da 51-95 sayılı yasa kapsamında amali açıdan gelirlerimizi yükseltecek kararlar parlamentoda üretilmeli.

Emlak vergileri zaten şu anki hayat pahalılığında yükseldi, bu rakamlara bile tepki varken nasıl olacak da zam yapacağız. İş yerlerinde sıkıntılar var. Belediyelerin haklı oldukları gerekçeler var ama bunları yerine getirirsek tümü vatandaşa zam olarak dönecek, bunu istemiyoruz.

51-95 sayılı yasada belediye vergileri çok düşük seviyede seyrediyor. Bu yasada çöp, sağlık, meslek vergisi gibi vergilerde iyileştirme olabilir. Belediyeler arası dengesizlikler var. Belediyelerin kaynak kullanımında kısıtlamaya gitmeli, gereksiz harcamalardan kaçınılmalı. Tüm bu detayları toplantıda yeniden konuşacağız.

Biz belediyelere, covid-19 için cezalar, denetim gibi konularda yetki verilmeli. Bunun verileceği söylendi. Sağlık Bakanlığı bunu Bakanlar Kurulu’na sunacak. Yasa buna olanak sağlıyor.

Fiyat denetimiyle ilgili de Ekonomi Bakanı’nın bize yetki vereceği söylendi. Yerel yönetimlere bu sorumluluk verilirse belediyeler daha kurumsal olacak ve işleyişte sorun yaşanmayacak.”

Lefke Belediyesi Başkanı Aziz Kaya:

“Çok ciddi harcamalar yapıyoruz, beklenmeyen giderlerimiz oldu, gelirlerimiz düştü”

“2021 yılı taslak bütçesinde 10,65’lik Hayat Pahalılığı yer alırken, buna karşın belediyelere ayrılan katkı ise 0,52’dir. Yani bu Hayat Pahalılığı’nı kendi bütçemizden karşılamamız gerekecek.

Bu Hayat Pahalılığı ötelense bile sonrasında ödenecek, bunun altından kalkamayız. Zorlu bir süreçten geçiyoruz, belediyeler 10 aydır hesapta olmayan çok ciddi harcamalar yapıyor, beklenmeyen giderlerimiz oldu, gelirlerimiz düştü, iş yerleri kapanıyor, insanlar işsiz kalıyor, bölgemizde son yıllarda üniversite üzerinden şekillenen ekonomimiz de neredeyse çöktü. Tüm işyerleri hemen hemen kapalı durumda. Tüm bunlar nezdinde hem pandemi hem de genel sıkıntılarımızı anlattık. Birçok görüşmemiz oldu. Belki bütçeye bu doğrudan aktarılmaz ama bize ek katkı olarak yansıtılırsa sorunlar çözülebilir. Toplamda 60 Milyon TL’lik bir ek kaynaktır, ayda 5 Milyon TL’ye denk geliyor. Bu mümkün olunabilecek bir taleptir.”

Tatlısu Belediyesi Başkanı Hayri Orçan:

“Ya Devlet Katkı Payını yükselterek ya da Covid-19 destek kalemi oluşturularak bizi desteklemeliler”

“2021 bütçe yılında devlet, yerel yönetimlere hiç yok denecek kadar pay ayırdı, bu Hayat Pahalılığını bile karşılamıyor. Belediyeler salgın döneminde etkin faaliyet yürütmesi, mevcut hizmet akışı için yıllık HHP oranında katkı sağlanması gerektiğini dile getirdik. Eğer bunu bütçe tekniği olarak yapamıyorsalar ya Devlet Katkı Payını yükselterek ya da Covid-19 destek kalemi oluşturularak sağlamalılar. Aksi halde hizmetlerimiz duracak, çalışamaz hale geleceğiz. Bizim de yerel gelirlerimiz azaldı, giderlerimiz arttı. Buna hükümet ortaklarından da muhalefet partilerden de olumlu görüş aldık. Başbakan bizden biraz zaman istedi, bütçe geçse bile ek kaynakla bu sorunu çözmeye çalışacaklarını ifade ettiler. Herkes bize destek verdi. Süreci takip edip göreceğiz. Bir diğer talebimiz de bu sıkışıklığın ana sebebi olan 51-95 sayılı belediyeler yasasının güncellenmesi oldu. Umarım bu da devreye konulur.” 

Yenierenköy Belediyesi Başkanı Emrah Yeşilırmak:

“Bu görüşmeler aslında var olma ile yok olma arasındaki görüşmelerdir”

“Son birkaç gündür ziyaretlerimiz sürüyor. Belediyelere katkı olarak öngörülen artışın yapılmaması, bu bağlamda zor durumda kalacağımızı aktardık. Meclis’te birçok görüşmemiz oldu. Belediyelere öngörülen katkı payı ile önümüzdeki aylar içinde kesinlikle birçok belediye duvara toslayacak. Birçok konuda somut öneri sunduk, mevcut katkımız yükseltilmezse en azından covid-19 ek katkısı kapsamında bize destek verilmesi gerek.

25 yıl önce siteme geçen vergi dilimleriyle hala hizmet veriyoruz. Bu konuda da güncelleme yapılması gerek. Belediyeler yasasının da güncellenmesi gerek. Aksi halde en az 17, 18 belediye birkaç ay içinde batacak. Bu görüşmeler aslında var olma ile yok olma arasındaki görüşmelerdir. Bu görüşmeler biraz verimli geçti, olumlu bir atmosfer vardı ama net cevap alamadık. Sendikalar bu konuda çok endişeli. Sendikalar eyleme gidebilir. Biz diyalog yoluyla sonucu çözmeye çalıştık. Umarım çözülür. Hedeflenen çok da büyük bir rakam değil. Önemli olan niyet olması… 60 Milyon TL’lik bir katkıyla hizmetlerimize devam edebiliriz. Özellikle pandemi döneminde ilaç alamayacak duruma da gelebiliriz.”