Ayşe GÜLER

4’lü koalisyon hükümeti döneminde Sağlık Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı ile Ortopedik Özürlüler Derneği ortak çalışması ile hayata geçirilen, hasta refakatçilerine yönelik uygulamada ‘yasal zemin’ tartışması yaşanıyor.

Hükümetin büyük ortağı UBP kanadı, eğitimsiz hasta refakatçilerinin önüne geçmek, uzun yıllardır sağlıkta ciddi ihtiyaç duyulan boşluğu doldurmak adına uygulanmaya başlanan projenin ‘hukuk dışı’ olduğunu iddia ediyor.

Tartışmalar sürerken, Sağlık Eski Bakanı, Dr. Filiz Besim, bu konuda yasal bir boşluk olmadığını açıkladı, çoğunluğu kadın olmak üzere eğitimden geçen 80 hasta refakatçisinin hem Lefkoşa Devlet Hastanesi hem de Mağusa Devlet Hastanesi’ne yerleştirildiğini belirtti.

YENİDÜZEN’e uygulama ile ilgili detaylı bilgi veren Besim, Çalışma Bakanlığı’nın ‘Yerel İş Gücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü’ çerçevesinde refakatçilere asgari ücretin yarısı kadar katkı yaparak, yatırımlarını ödemeyi planladığını dile getirdi.

Besim, tüzüğün 4’lü Koalisyon Hükümeti döneminde Bakanlar Kurulu gündemine geldiğini ancak hükümet değişikliği nedeniyle hayata geçemediğini söyleyerek, “Tüzük geçmese de insanların Mayıs başına kadar maaşlarını ödedik. Eksilen parayı, Vakıflar gibi kurumlardan karşıladık” dedi.

Görevden ayrılırken, refakatçilerin ödeme konusunda mağdur olmaması için paralarını hastalardan talep etmelerini söylediklerini aktaran Besim, Çalışma Bakanı Faiz Sucuoğlu’nun ‘yasal olmadığını’ iddia ettiği konunun bu nokta olduğunu kaydetti.

Besim, bu konudaki yasal alt yapının tamamlaması yönünde Sucuoğlu’na çağrıda bulunarak, “Bu noktada hem Sağlık hem de Çalışma Bakanlığı’na görev düşüyor” dedi.

Tartışmalar sürerken, Sağlık Eski Bakanı, Dr. Filiz Besim, bu konuda yasal bir boşluk olmadığını belirtti, çoğunluğu kadın olmak üzere eğitimden geçen 80 hasta refakatçisinin hem Lefkoşa Devlet Hastanesi, hem de Mağusa Devlet Hastanesi’ne yerleştirildiğini belirtti.

“Uygulamada yasal olmayan bir dayanak yok”

Sağlık Eski Bakanı, Dr. Filiz Besim, hasta refakatçilerle ilgili uygulamada yasal olmayan herhangi bir dayanağının bulunmadığını belirtti.

Uzun yıllar hastanelerde refakatçilere yönelik ciddi sıkıntılar yaşandığını söyleyen Besim, bu boşluğun devlet tarafından ele alınıp, çözümlenemediğini aktardı.

“İşleyişi bilmeyen kişiler, mafyalaştı”

Bu tür uygulamaların devlet yönetiminde olmaması halinde yanlış yollara kolaylıkla gidilebildiğine değinen Besim, vatandaşların refakatçilerle ilgili boşluğu doldurmaya çalışılırken, yasal olmayan, çoğu zaman işleyişi bilmeyen kişilerin mafyalaşarak, hastanelerde konuşlanmaya başladığını dile getirdi.

Besim, bu konuyu Tabipler Birliği Başkanlığı yaptığı dönemde de gözlemleyerek, gündeme getirdiğini hatırlatarak, “Göreve gelir gelmez konuya el attık. Hastaların mağduriyet yaşadığını, sağlık kurumlarında gayrı yasal insanların çalışmaması gerektiğini düşündük. Dünya ve Türkiye örneklerine baktık” şeklinde konuştu.

“Bu kadar zor şartlarda çalışan hemşirelere ‘hastaya refakatçilik yap’ diyemezsin”

Göreve geldiklerinde 400 hemşire eksiği olduğunu, 99’u yeni olmak üzere 323 hemşire alımı yaptıklarını söyleyen Besim, şu anda bu konudaki eksikliğin halen sürdüğüne değindi.

Besim, “Vekiller, İngiliz sisteminde olduğumuzu, hemşirelerin hastalara bakmak zorunda olduğunu söyledi. Bu kadar zor şartlarda çalışan hemşirelere refakatçilik yap diyemezsiniz” dedi.

Hemşire sayısının uzun vadede artırılabileceğini de belirten Besim, söz konusu programı iş alanı yaratmak, denetimi sağlayarak, eğitimli insanların hastanelerde yer almasını sağlamak amacıyla hayata geçirdiklerini anlattı.

“80 hasta refakatçisi yetiştirdik”

Besim, “İlk önce, Kıbrıslıların başvurmayacağını, programın işlemeyeceğini söylediler. Eğitim programları için ilana çıktık, birçok insan başvurdu” dedi.

Farklı zamanlarda yapılan programlara çoğunluğu kadın olmak üzere 80 hasta refakatçisi yetiştirdiklerini dile getiren Besim, bunların 40’ının Lefkoşa Devlet Hastanesi, 40’ının da Mağusa Devlet Hastanesi’ne yerleştirildiğini belirtti.

Besim, her iki devlet hastanesinde görevlendirilen kişilere yönelik birimler kurulduğunu söyleyerek, refakatçi ihtiyacı olan kişilerin bu birimlere başvurarak, sistemden yararlanabildiğini dile getirdi.

Besim, sistemin şu anda halen yürüdüğünü de aktardı.

Projenin hayata geçmesinin ardından genelge yayınladıklarını ifade eden Besim, böylelikle eğitimsiz, Sağlık Bakanlığı’nda kaydı olmayan kişilerin hastanelerden dışarı çıkarılmasını istediklerini dile getirdi.

Asgari ücretin yarısına kadar destek, yatırımların ödenmesi…

Besim, Yerel İş Gücü İstihdamının Desteklenmesi Tüzüğü çerçevesinde Çalışma Bakanlığı’nın projeye

gerekli materyalleri aldığını, refakatçilere asgari ücretin yarısı kadar katkı yaparak, yatırımlarını ödemeyi planlandığını belirtti.

Besim, projeye Sağlık Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı ile Ortopedik Özürlüler Derneği’nin katkı koyduğunu aktararak, bu bağlamda Çalışma Bakanlığı’nın yapacağı ücret katkısının derneğin hesabına yatırılarak, toplanmasına yönelik karar aldıklarını söyledi.

“Tüzük gündeme geldi ancak Bakanlar Kurulu’ndan geçemedi”

Tüzüğün 4’lü Koalisyon Hükümeti döneminde Bakanlar Kurulu gündemine geldiğini ancak hükümet değişikliği nedeniyle hayata geçemediğini belirten Besim, “Tüzük geçmese de insanların Mayıs başına kadar maaşlarını ödedik. Eksilen paraları Vakıflar gibi kurumlardan karşıladık” dedi.

Besim, maddi durumu iyi olmayan insanların hasta refakatçilerine gerekli ödemeyi yapamadıklarını, bu nedenle de Maliye Bakanlığı’ndan her ay 15-20 bin TL’lik aylık katkı talep ettiklerini ifade ederek, bakanlığın da bu talebe sıcak baktığını söyledi.

“Refakatçilere, mağdur olmamaları için paraları hastalardan talep etmesini söyledik”

Görevden ayrılırken, refakatçilerin ödeme konusunda mağdur olmaması için paralarını hastalardan talep etmelerini söylediklerini aktaran Besim, Çalışma Bakanı Faiz Sucuoğlu’nun ‘yasal olmadığını’ iddia ettiği konunun bu nokta olduğunu belirtti.

Besim, Sucuoğlu’na çağrıda bulunarak, “Bu konuda hem Sağlık hem de Çalışma Bakanlığı’na görev düşüyor” dedi.

Genel Sağlık Sigortası…

“Otomasyon sistemi hazır”

Genel Sağlık Sigortası konusunda yapılan eleştirilere de değinen Besim, bu konuda 4’lü Koalisyon Hükümeti döneminde önemli adımlar atıldığına değindi.

Besim, Çalışma Bakanlığı ile birlikte istişare içerisinde hareket ettiklerini hatırlattı.

2007 yılında hayata geçen Sosyal Güvenlik Yasası kapsamında Hastalık Fonu oluşturulduğunu ifade eden Besim, bu kapsamda her sigortalı çalışandan yüzde 6.5 oranında kesinti yapılarak, fona yatırıldığını söyledi.

Besim, bu kesintinin yüzde 2’sinin çalışan, yüzde 2’sinin işveren, yüzde 2.5’unun de devlet tarafından karşılandığını kaydetti.

Genel Sağlık Sigortası’na yönelik çalışmaların 2000 yılından beridir sürdüğünü, 19 yıldır da bitirilemediğini dile getiren Besim, sistemin tam anlamıyla hayata geçebilmesi için 1 milyon TL’ye ihtiyaç olduğunu belirtti.

“6 kez muayene, 1’er kez tomografi, emar ve bazı kan tetkiklerini özel doktorda yapılabilme imkanı”

Besim, şu anda çalışması tamamlanan Hastalık Fonu’nun devreye konulması halinde sigortalı çalışanların yılda 6 kez muayene, 1’er kez tomografi, emar ve bazı kan tetkiklerini istediği özel doktorda yapılabileceğini açıkladı.

Bu konuda Sağlık Bakanlığı’ndaki otomasyon anlamında her şey hazır olduğunu da ifade eden Besim, “Çalışma Bakanlığı bu konuda irade ortaya koymalı. Ya bütünlüklü olarak bu parayı bulsun, ya da fonun adım adım hastaya ödenmesi ile çalışma başlanabilir” dedi.