Ocak 2022 itibariyle asgari ücrete yüzde 40’lık artış yapılmasına, kamu maaşlarına ise yüzde 37.26’lık hayat pahalılığı yansıtılmasına karşın, son bir yılda elektrikte yüzde 201, tüp gazda yüzde 174, akaryakıtta yüzde 112 oranında artış oldu, ev bütçeleri ve alım gücü altüst oldu.

Derya ULUBATLI

Yüzde 40’ın üzerinde bir artışla net 6 bin 90 TL’ye çıkarılan asgari ücret Ocak 2022 itibariyle yürürlüğe girdi, başta temel tüketim ürünleri olmak üzere birçok alanda hız kesmeyen zamlar, ‘fazla olduğu düşünülen’ artışı bile yetersiz bırakacak noktaya geldi.

Şubat 2021’de brüt 4 bin 400 TL olarak belirlenen asgari ücret yıl içerisinde üç kez değişti, Ocak 2022’de yürürlüğe giren asgari ücret yılın son ayındaki hayat pahalılığı göz önüne alınarak, bir yılda bin 690 TL artırılarak brüt 6 bin 90’a yükseltildi. Öte yandan Ocak 2022 itibariyle, yüzde 37.26’lık hayat pahalılığının da kamu maaşlarına yansıtıldığı duyuruldu ancak yapılan zamlar, hem asgari ücretteki ‘rekor artışı’ hem de kamu maaşlarına eklenen hayat pahalılığını yetersiz kıldı.

Geçtiğimiz yılın benzer dönemlerindeki fiyatlarla günümüz fiyatlarının karşılaştırmasını yapan YENİDÜZEN alım gücünün erime hızını belgeledi, bazı ürünlerde bir yıl içinde yüzde 200’ün üzerinde zam gözlemlendi.

Elektrik: % 201

Tüp gaz: % 174

Akaryakıt: % 112

Ekmek: % 85 Süt: % 71 Kıyma: % 40

Elektrikte 4 yıldan sonra rekor zam…

Birçok farklı üretim sektöründe kullanılan elektriğe 4 yılın ardından rekor zam geldi, daha önce kullanılan saate göre değişen ve KW başına 98 kuruş olan elektrikte kullanıma göre ödeme dönemi başladı. Yeni tarife listesine göre halkın çoğunluğunun kullanması beklenen 501-750 KW arası elektriğe biçilen fiyat 2.95 TL oldu, bu fiyat eskiye göre yüzde 201 oranında bir zamma denk geldi.

Ocak 2021-Şubat 2022 arası Tüp gaz 73 TL’den 200 TL’ye yükseldi

Öte yandan yemek ve ısınma için olmazsa olmazlardan sayılan tüp gazın fiyatı bir yıl içerisinde yüzde 174 oranında artış göstererek 73 TL’den 200 TL’ye yükseldi. Yıl içinde kademe kademe yükselen fiyatıyla tüp gaz, rekor zam alan ürünler arasında yerini aldı.

Akaryakıta bir yılda yüzde 112 artış…

Geçtiğimiz yılın benzer dönemlerinde yapılan haberlere göre akaryakıtta da bir yılda ciddi artışlar yaşandı. Yıl içinde sürekli değişen akaryakıt fiyatlarında 95 oktan benzinin fiyatı günümüze, bir yıl önceye göre yüzde 112’lik bir artışla ulaştı. Buna göre geçtiğimiz yıl 6.96 TL olan 95 oktan benzinin litresi 14,73’e, 7.09 TL olan 98 oktan benzinin fiyatı 14.97’ye, 6.52 TL olan Euro dizelin fiyatı 14.62’ye ve gaz yağının fiyatı 6.37 TL’den 14.13’e yükseldi.

Ekmek yüzde 85, süt yüzde 71, kıyma yüzde 40 daha fazla…

Öte yandan mutfağa giren temel tüketim gıdaları da cep yakacak noktaya geldi. 1 paket dilimli ekmek geçtiğimiz yılın benzer dönemlerinde 9-13 TL arası değişirken, günümüzde bu rakam 15-24 TL arası oldu. Öte yandan süt 7 TL’den 12 TL’ye, dana kıyma 75 TL’den 105 TL’ye çıktı. Böylece bir yılda ekmeğe yüzde 85, süte yüzde 71, kıymaya ise yüzde 40 oranında bir artış yapılmış oldu.

Sendika temsilcileri: Kaşıkla verdiler, kepçeyle aldılar…

Eriyen alım gücünü değerlendiren işçi ve memur sendikaları temsilcileri ise bu durumun öngörüldüğünü ancak hükümetin bununla ilgili hiçbir ‘önleyici’ adım atmadığını savundu. Asgari ücretin artırıldığını ancak yapılan zamlarla verilen artışın da eridiğini söyleyen Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası (KTAMS) Başkanı Güven Bengihan, “kaşıkla verdiler, kepçeyle aldılar” ifadelerini kullandı. Sosyal devletlerde bu artışları halka yansıtmamak için belirli fonlar oluşturulduğuna da dikkat çeken Bengihan, buradaki hükümetin bu fonu farklı amaçlar için kullandığını iddia etti. Öte yandan yaşanan artışlarla ilgili bir an önce tedbir alınması gerektiğini anlatan Devrimci Genel İş Sendikası Başkanı ve DEV-İŞ Genel Sekreteri Ömer Naşit, “aksi halde ülke ciddi bir ekonomik buhrana doğru gidecek ve önüne geçemeyeceğiz” uyarısında bulundu. Güvenoyu alan hükümetin tamamen ‘emekçi düşmanı’ olduğunu da söyleyen Naşit, sendika olarak bu konuda ciddi adımlar atacaklarını dile getirdi. Kamu İşçileri Sendikası (KAMU-İŞ) Başkanı Ahmet Serdaroğlu ise yaşanan pahalılık ve ekonomik çöküşü tamamen ‘hükümetin beceriksizliği ve denetimsizliği’ olarak değerlendirdi. Asgari ücrete artış yapılırken bu zamlarla ilgili hükümetin uyarıldığını da söyleyen Serdaroğlu, “bu saatten sonra önlem yeterli değildir, yapılan zamlarda ucuzlatılmaya gidilmelidir” dedi.

Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası (KTAMS) Başkanı Güven Bengihan:

“Kaşıkla verip, kepçeyle aldılar”

“Yeni fiyat artışları ve zamlarla verdiklerini, geri aldılar. Hatta kaşıkla verip, kepçeyle aldılar”.

“Asgari ücret artışlı olarak düzenlendi ama görülüyor ki sonradan ortaya çıkan yeni fiyatlar ve zamlarla verdiklerini tekrar geri aldılar. Hatta kaşıkla verip, kepçeyle aldılar. Hiçbir şey değişmemiş oldu. Asgari ücretteki düzenleme tamamen çalışanların alım gücünü korumaya yönelikti ama bu zamlarla alım seviyesi eski seviyesine gitti, belki ondan bile kötü olacak. Hükümetin hayatı ucuzlatması gerekiyor ki artırılan maaşlar bir anlam ifade etsin. Zaten en yüksek girdi maliyetleri elektrik ve akaryakıt. Bunlara yapılan zam bütün maliyetleri artırıyor, buna bağlı olarak her şey zamlanıyor. Normal şartlarda sosyal devletlerde, fiyatlardaki artışın halka yansıtılmaması için aradaki farklar bazı fonlarla karşılanır. Bizde de daha önce ‘fiyat istikrar fonu’ arcılığıyla karşılanıyordu ancak şimdi ülkemizde bu tarz fonlar farklı amaçlar için kullanıldığından fiyatları sabit tutamıyoruz. Hem zam yapılıyor, hem TL sürekli eriyor ve her türlü zarar gören halk oluyor”.

Devrimci Genel İş Sendikası Başkanı ve DEV-İŞ Genel Sekreteri Ömer Naşit:

“Güvenoyu alan hükümet emekçi düşmanıdır”

“Her geçen gün fiyatlar artıyor, bu yüzden asgari ücrete yapılan ve fazla olduğu düşünülen maaş bile şu an neredeyse erimiş vaziyette”

“Türkiye’de şu an düşük faiz politikası uygulanıyor ve ekonomik akla pek de sığmayan bu politikanın sonucu olan enflasyon bir süredir ülkemizi de etkiliyor. Her geçen gün fiyatlar artıyor, bu yüzden asgari ücrete yapılan ve fazla olduğu düşünülen maaş bile şu an neredeyse erimiş vaziyette. Sadece özel sektörün değil, kamunun maaşları da eridi. Bu noktada ülkede ya Euro muhasebe üzerinden bir değerlendirme yapılmalı ya da her ay yapılacak artışlarla insanların maaşları zamlarla doğru orantılı olarak yükseltilmelidir. Aksi halde ülke ciddi bir ekonomik buhrana doğru gidecek ve önüne geçemeyeceğiz. Biz bunları söylerken hükümet de tam tersi adımlar atıyor. Kıdem tazminatlarından vergi alınması üzerine çalışmalar yapıyor, belediye çalışanlarının ödenmemesine göz yumuyor. Kısacası, bugün güvenoyu alan hükümet tamamen emekçi düşmanıdır. Biz de en kısa zamanda sendikal platform olarak gerekli adımları atacağız ve bunun önüne geçmeye çalışacağız”.

Kamu İşçileri Sendikası (KAMU-İŞ) Başkanı Ahmet Serdaroğlu:

“Tamamen hükümetin beceriksizliği ve denetimsizliği…”

“Bu zamların önüne geçilememesi tamamen hükümetin beceriksizliğidir”.

 “Biz asgari ücreti belirlerken bu rakamın çok olduğu tartışılıyordu ancak bu zamların yapılacağı ve günün sonunda yapılan artışın bile yetersiz kalacağı çok belliydi. Bu artışın fazla olduğunu düşüneceğimize, bununla ilgili zarar görecek şirketlere nasıl yardım edilebileceği ve zamların önünün nasıl alınabileceği düşünülmeliydi. Fiyatlar asgari ücret arttı diye artmadı, tamamen hükümet edenlerin piyasadaki dengeyi kuramaması, beceriksizliği ve denetimsizliği yüzünden arttı. Asgari ücrete Ocak’ta yapılan artış, ondan önceki 6 ayın hayat pahalılığının sonucuydu. Sonradan gelecek artışların önünü almak gerektiğini o zamandan söylemiştik. Birkaç ay sonra asgari ücretin yine açlık sınırının altında kalacağı uyarısını yapmıştık, dediğimiz de oldu. Önümüzdeki süreçte fiyatların artışı devam eder ve herhangi bir önlem alınmaz, denetim paketi ortaya konmazsa, asgari ücretli yine geçimini sağlayamayacak noktaya gelecek. Bu artış önlenmeli, hatta bazı zamlar geri alınarak ürünler ucuzlatılmalıdır”.