Yarın Paskalya… Hıristiyanların en müstesna dini bayramlarından biri… Bilirsiniz… Her yıl Paskalya gününde avlular dumanlanır…  Kebap kokuları adeta burnumuzun direğini kırar.
Paskalya ile ilgili tüm ritüeller arasında oldukça sadık kalınan bir alışkanlık…
Normal koşullarda kırk günlük bir oruç dönemi geçirmiş olmamız gerekirdi. Yani kırk gün boyunca, direnişi ve günahlara karşı nefse hâkim olmayı sembolize eden bir zorluk yaşamak adına etten, sütten, süt ürünlerinden uzak durmamız şarttı.
Orucu çok az kişi tutarken, orucun sonundaki kebaba herkes itibar ediyor…
* * *
Kıbrıs’ta Türkçe yayınlanan bir gazetede bu konu üzerinde yazıp yazmama anlamında oldukça şüpheliydim. Bu şüphemin sebebi okuyucu kitlesinin başka bir dine inanması değildi. Esas sebep, Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklere göre dini bağlarının çok daha sıkı olduğu bilincidir.
Ateist olduğunu beyan eden herkesin ilerici olarak tanımlandığını sık sık duyarım. Bu görüşle tamamen hemfikir değilim. Bizzat birçok muhafazakâr ve hatta gerici ateist ile karşılaştım.
Aynı şekilde, ateistlerin ahlaki sınırdan yoksun olduklarını iddia eden kişilere de katılmıyorum.
Tanrı’ya inanmak veya Tanrı’nın var olmadığını düşünmek, bireyin iç yolculuğu ile şekillenen tamamen kişisel bir meseledir. Tanrı inancı kesinlikle hayat biçimini belirlememelidir. 
Tanrı’yı genelde “üstün güç” olarak isimlendirirler.
Bu terim pek hoşuma gitmiyor.
“Üstün güç”, aşırı gösterişli, otoriter ve uzak bir görüntü yansıtıyor. 
Oysa Tanrı sevgi, kardeşlik, karşılıklı anlayış, hoşgörü, barış anlamını taşırsa içimde anlamlanıyor ve yaşıyor.
Bu anlamları taşıyorsa ismi hiç fark etmez, ne isterse olsun…
Tanrı’nın adı İsa da olabilir, Allah da, Buda da…
* * *
Özellikle karma köylerde yaşayan bazı eski Kıbrıslılar, farklı dini göreneklere, hatta farklı dini inançlara sahiplerdi. En azından insandan insana anlatılanlar bu şekildedir. Anlatılana göre, Kıbrıslı Rumların ailelerinde sağlık sorunu ortaya çıkarsa İsa’ya dua ediyor ve eş zamanlı olarak Kıbrıslı Türk komşularından Allah’a da dua etmelerini istiyorlardı.  Kıbrıslı Türkler, dileklerinin gerçekleşmesi adına Kıbrıslı Rum komşularına kilisede yakmaları için mum veriyorlardı. Kıbrıslı Rumların kilisede yapılan evliliklerine Kıbrıslı Türkler de davetli olurlardı. Yapılan düğün derneklerin ise neredeyse birbirlerinden hiç farkı yoktu. 
***
Tüm bu hikâye edilenler abartılı hayal ürünü müdür, yoksa gerçekten gerçek olaylara mı dayanıyor, hiç emin olmamıştım. Ama geçtiğimiz gün Maraş’ta kalan bir arkadaşımla yaptığımız bir sohbet sonrasında artık eminim. Anlattığı üzere, Cira’nın (yani bana açıkladığı şekilde Kıbrıslı Rum kadının) astığı haç baba evinin duvarında halen asılı duruyor.
İnanca saygısızlık olacağından olduğu yerden indirmemişler… 

Karşılıklı saygı, anlayış, hoşgörü… Evrensel değerler… Fakat beni daha da fazla heyecanlandıran farklılıkların bütünleştirilmesidir. İki Tanrı’ya dua etmek şeklindeki bu eski inanış, herhangi bir dileğin gerçekleştirilmesinde çok daha etkili olabilir. 
***
Belki de yalnızca Tanrılarla, kiliselerle ve camilerle sınırlı kalmayan, bu anlattıklarımızdan fazla bir şey vardı. Aslında bu, insanlar arasındaki güven duygusuydu.
Herhangi bir kişi, karşısında farklı biri durursa içindekileri dışa vurmaz. Bu mantıklı değil mi? Kaldı ki yabancı, hatta daha da kötüsü, düşman saydığı biriyle mutluluğunu paylaşmak istemez…   
Yarınki Hristiyan bayramına ilişkin, karma köylerdeki iki toplumlu etkinliklere dair anlatacak bir hikâyem yok.  Sizlere yalnızca Kıbrıslı Rumların ne yaptıklarını söyleyeceğim. Paskalya günü olan Pazar’a bağlanan Cumartesi gününün, yani bugünün gece yarısı sonrası kiliseye gitmeyen çok az kişi olur. 
Herkes bir kandil tutarak, ateşi elden ele dolaştırır. Bu şekilde, İsa’nın dirilişi ilan edilir. İnançlı olan da, olmayan da duygu seline kapılır, en fazla da umut dolar.
Sembolik!
Herkes, kendi için kişisel bir “diriliş” umudu besler.
Bu bağlamda, inansanız da, inanmasanız da… Veya nerede, neye inanırsanız inanınız, geliniz yarın kebaplarımızı tadına bakalım.
Daha sonra ‘flauna’ (Türkçe’de ‘pilavuna’ denildiğini öğrendim)  yiyelim, inanca göre geçtiğimiz Perşembe günü boyadığımız yumurtaları birlikte tokuşturalım.
Oyunlar da oynarız.
Daha futbol toplarının olmadığı zamanlarda dedelerimizin oynadığı oyunlar …
Kendi umudumuz, kendi dirilişimiz için…   
“Uzun yıllar”, “mutlu yıllar” yaşayalım ve her yıl kutlayalım.
Geleneklerimizi canlı tutalım.
Hepimiz…
Bizi ayıran şeyler, asında bize kimlik katar.
Pazar! Birlikte! İnşallah!

--------------------------------------------------
ÇEVİRİ: Çağdaş Polili
--------------------------------------------------

Για την δική μας ανάσταση… İnşallah

Αύριο είναι Πάσχα. Μια από τις πιο σπουδαίες γιορτές των Χριστιανών.  Ξέρετε… κάθε χρόνο τέτοια μέρα, οι αυλές ξεκαπνίζουν. Οι μυρωδιές από τις σούβλες σου τρυπούν τη μύτη. Από όλες τις παραδόσεις που σχετίζονται με το Πάσχα, αυτή τηρείται ευλαβικά. Κανονικά, θα ‘πρεπε να είχαμε περάσει σαράντα μέρες νηστείας, δηλαδή αποχή από το κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ως μια δοκιμασία που συμβολίζει την αντοχή και την εγκράτεια απέναντι στις αμαρτίες. Τη νηστεία λίγοι την ακολουθούν, τη σούβλα όμως στο τέλος, όλοι την τιμούν.

Ήμουν πολύ σκεπτική για το κατά πόσο θα έγραφα γι’ αυτό το θέμα σε τουρκοκυπριακή εφημερίδα. Όχι και τόσο γιατί το αναγνωστικό κοινό πιστεύει σε άλλη θρησκεία, αλλά κυρίως γιατί ξέρω καλά ότι οι Ελληνοκύπριοι έχουν πιο στενούς δεσμούς με τη θρησκεία από ότι οι Τουρκοκύπριοι.

Ακούω συχνά να ονομάζεται προοδευτικός όποιος δηλώνει άθεος. Δεν συμφωνώ απόλυτα με αυτό. Έχω συναντήσει πολλούς συντηρητικούς ή και οπισθοδρομικούς άθεους.

Όπως δεν συμφωνώ με την άποψη αυτών που πιστεύουν στον Θεό, ότι οι άθεοι δεν έχουν ηθικούς φραγμούς γιατί δεν τους επιβάλλονται όρια και κανόνες. Συνάντησα πολλούς ανήθικους, οι οποίοι κάθε Κυριακή είναι στην εκκλησία.

Η πίστη στον Θεό, αλλά και η πεποίθηση ότι δεν υπάρχει Θεός είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση του καθενός, η οποία έρχεται, ή θα ‘πρεπε να έρχεται μέσα από μια εσωτερική διαδρομή περισυλλογής και σοβαρής σκέψης. Και σίγουρα, δεν καθορίζει στάση ζωής.

Ο  όρος «υπέρτατη δύναμη» όπως συχνά αποκαλείται ο Θεός, δεν μ’ αρέσει. Φαντάζει εξαιρετικά επιβλητικός, αυστηρός και απόμακρος.

Αν όμως Θεός, σημαίνει αγάπη, συναδελφοσύνη, αλληλοκατανόηση, ανεκτικότητα, ειρήνη, τότε ζει μέσα μου. Κι ας ονομάζεται όπως θέλει. Χριστός, Αλλάχ, Βούδας…

Κάποιοι πιο παλιοί Κύπριοι, κυρίως αυτοί που ζούσαν σε μικτά χωριά είχαν διαφορετικά θρησκευτικά πλαίσια, ίσως και πεποιθήσεις. Τουλάχιστον αυτό εξιστορούν από στόμα σε στόμα.  Όταν λέει, είχαν ένα πρόβλημα υγείας στην οικογένειά τους, προσεύχονταν στον Χριστό και παρακαλούσαν τον Τουρκοκύπριο γείτονα να προσευχηθεί και στον Αλλάχ. Οι Τουρκοκύπριες έδιναν κέρματα για να ανάψει η Ελληνοκύπρια συγχωριανή τους ένα κερί στην εκκλησία για την πραγματοποίηση της ευχής τους.  Στους γάμους των Ελληνοκύπριων στις εκκλησιές, καλεσμένοι ήταν και Τουρκοκύπριοι. Τα δε γαμήλια γλέντια, δεν διέφεραν σχεδόν σε τίποτε.

Ποτέ δεν ήμουν σίγουρη αν όλες αυτές οι εξιστορήσεις του παρελθόντος είναι παρατραβηγμένες, στη σφαίρα της φαντασίας, ή αν όντως βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα. Σιγουρεύτηκα προχτές, όταν συζητούσαμε το θέμα με μια φίλη που μένει στο Βαρώσι. Στο  πατρικό της λέει, ακόμα υπάρχει στον τοίχο ο σταυρός της «τζυράς» (δηλαδή της Ελληνοκύπριας, όπως μου εξήγησε). Δεν τον κατεβάζουν γιατί θα ήταν ασέβεια προς τις πεποιθήσεις της.

Αλληλοσεβασμός, κατανόηση, αποδοχή. Αξίες πανανθρώπινες. Η πρόσμιξη είναι όμως αυτή που περισσότερο με συνεπαίρνει.  Αυτή η παλιά πεποίθηση ότι η προσευχή σε δύο Θεούς, μπορεί να αποδώσει πιο πολύ στην πραγματοποίηση μιας επιθυμίας.

Και μάλλον ήταν κάτι παραπάνω από αυτό. Που δεν είχε σχέση με Θεούς, με εκκλησιές και τζαμιά. Ήταν και εμπιστοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Δεν εξωτερικεύει κανείς τα εσώψυχά του σε κάποιον που του είναι αδιάφορος. Λογικό δεν είναι; Ούτε θέλει να μοιράζεται τις χαρές του με κάποιον, τον οποίο θεωρεί ξένο, ή ακόμα χειρότερα εχθρό.

Δεν έχω εξιστορήσεις για τις δικοινοτικές πρακτικές στα μικτά χωριά για την αυριανή γιορτή των Χριστιανών. Θα σας πω τι κάνουν οι Ελληνοκύπριοι. Σπάνια θα βρεις κάποιον που να μην πάει εκκλησία μεσάνυχτα Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα.
Όλοι κρατώντας μια λαμπάδα, με την φλόγα να μεταφέρεται από χέρι σε χέρι με το που αναγγέλλεται η ανάσταση του Χριστού. Πιστοί και μη, πλημμυρίζουν με συναισθήματα, κυρίως ελπίδας. Συμβολικής. Ο καθένας για τη δική του, προσωπική «ανάσταση».

Λοιπόν, πιστεύετε δεν πιστεύετε ή όπου κι αν πιστεύετε, κοπιάστε να φάμε σούβλα. Και μετά θα ‘χουμε και φλαούνες (pilavuna όπως έμαθα ότι λέγεται στα τούρκικα), θα τσουγκρίσουμε αυγά, που τα βάψαμε κόκκινα την περασμένη Πέμπτη, όπως λέει η παράδοση. Και θα παίξουμε παιχνίδια. Αυτά που έπαιζαν οι παππούδες μας, τότε που δεν υπήρχαν καν μπάλες ποδοσφαίρου. Για την δική μας ελπίδα. Για την δική μας ανάσταση.

Και ας ζήσουμε «Χρόνια Πολλά» να γιορτάζουμε κάθε χρόνο. Να κρατάμε τις παραδόσεις ζωντανές. Όλων. Αυτές, που μας ξεχωρίζουν, που μας προσδίδουν ταυτότητα. Κυπριακή!  Μαζί. Inshallah!