Bizi Birleştiren Şeyleri Görsek?

Bu makale insani merkezli bir metindir. Yazılışının çıkış noktası duygusaldır. Kaçınılmaz olarak siyasetle ilişkilenip siyasetle bağlanıyor. Siyaset, siyasetin başrol oyuncuları ile ne denli karmaşık ve zor görünüyorsa, her iki toplumdaki sade insanların günlük buluşmaları tam aksine o denli kolay ve rahattır.     

***

Küçük veya büyük, içsel veya dışsal sarsıntılar geçirildiği zaman bir kişiyi ne kadar sevdiğinizin farkına varırsınız. Bu sarsıntılar yaşamdan gelip gidişimizin ne kadar kısa bir süre olduğunu hatırlatır. Öyle zamanlarda, hiçbir şeyin mutlak olmadığını anlarsınız. Ne insanlar, ne her ne kadar sıkı olursa olsun sizi insanlarla bağlayan bağlar, ne de duyguların ifadesi mutlaktır.     

Çok büyük bir sarsıntı, rihter ölçeğinin tavan yaptığı bir deprem beni darmadağın etti ve çok sevdiğim teyzemi ziyaret ettim. Aniden teyzeme karşı duygularımı hiçbir zaman belirtmediğimin farkına vardım. Bunu yapmak üzere teyzeme gittim. Duygularımı sözlerimle değil, hareketlerimle ifade etmek; yanında durmak ve çektiği büyük acıyı paylaşmak istedim.

Onunla birlikte ağlayayım, ona cesaret vereyim, elini tutayım diye yanında olmak istedim.

Kapıyı çaldım ve açtığında beni karşısında gördüğüne şaşırmadı. Oysa aylardır görüşmüyorduk. Muhtemelen beni bekliyordu ya da en azından beni görmek istiyordu.  Birbirimize sarıldık. Tıpkı ben küçükken ona sokulduğum gibi bana sokuldu. Gözyaşlarımızı  tereddüt etmeden bıraktık. Bu gözyaşları acının değil, fedakârca sevginin gözyaşlarıydı.

***

Birkaç dakika boyunca evde yalnız olduğumuzu sanmıştım. Oysa salonda bir çift oturuyordu. Duygu yüklü ve soğukkanlı bir şekilde bizi izliyorlardı. Kim olduklarını biliyordum. Teyzemin arkadaşlarıydı. Kıbrıslı Türk arkadaşları... Barikatların açılmasının ardından tanışmışlardı. Denk gelmiş ve aynı gün ziyarete gelmişiz diye düşündüm.

Teyzem ne içmek istediğimi sordu ve Kıbrıslı Türk adam içeceğimi hazırlamak üzere mutfağa yöneldi. Sanki de kendi eviymiş gibi davranıyordu. Teyzem sağlık durumunu ve başından geçenleri anlatmaya başladı. Yunanca olarak anlatıyordu. Anlatırken, bir ara yorulup bitkin düştü. Kıbrıslı Türk arkadaşı teyzemin bana ne söylediğini anlamasa da anında sohbeti İngilizceye geçirdi. “Güçlü olması gerektiğini söyledik. Allah’ın verdiği güçle hepsi geçecek”. Gülümsedim. Hepimiz güldük.

***

Bir süre sonra başka akrabalar da ziyarete geldiler. Bazıları İngilizce konuşuyor, bazıları İngilizce bilmiyordu. Yarı Yunanca, yarı Türkçe ve biraz İngilizce ile sohbet siyasete kadar gitti. Kendine özgü diyalogda her şey vardı. Anlaşmazlıklar, uzlaşılanlar, yoğun tartışmalar, gülümsemeler, geçmişe dair hikayeler, geleceğe ilişkin düşünceler… Birkaç saniyelik toplu sessizliğin olduğu ender anlardan birinde, gruptan bir kişi ayağa kalkıp sessizliği bozdu: “Liderlerimizin neden bizi birleştiren şeyleri bulup odaklanmadıklarını ve neden sadece bizi ayıran noktalarla uğraştıklarını anlayamıyorum”.

Kimse herhangi bir yorum yapmadı. Gerçek şu ki, benim de bu kişinin söylediklerini sindirmem birkaç dakika aldı. Bu kişi tahsilli biri değildir, diplomasi ve siyaset alanında da herhangi bir uzmanlığı yoktur. Yalnızca herkesin takip ettiği gibi olan biteni uzaktan takip ediyor, herhangi bir şeye de karışmıyor. Hatta o grupta bize nazaran diğer toplumun insanlarıyla en az teması olan kişidir. Bu düşünce ne kadar basit gözükürse gözüksün çok büyük bir hakikattir.     

***

Saatler geçti ve teyzenin ciddi bir işi için bir yere gitmesi gerekiyordu. Araba kullanmasının ona zor geleceğini bildiğimden onu gideceği yere götürebileceğimi söylemek için yanına gittim. Daha yanına gitmeden Kıbrıslı Türk arkadaşları onu götürmek üzere ayaklanmışlardı bile. Zaten teyzemi onların götürecekleri önceden belliydi. Sonuçta teyzemi aynı gün ziyaret etmiş olmamız bir tesadüf değildi. Bu kişiler teyzemle benim olduğumdan daha yakın akraba gibiydi. Evden ayrılmadan son kez sıkı sıkıya sarıldık ve “seni seviyorum” sözcükleri ağzımdan döküldü.
Teyzeciğim, seni yeniden görmek için sabırsızlanıyorum. Yine yanında bulacağımdan emin olduğum arkadaşlarınla… Akrabalarınla…
Duydunuz mu liderler?

YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili

Μπορούμε να δούμε αυτά που μας ενώνουν;

Το κείμενο αυτό, είναι ανθρωποκεντρικό και έχει συναισθηματική αφετηρία. Αναπόφευκτα καταλήγει να εμπλέκει την πολιτική, η οποία φαντάζει τόσο περίπλοκη και δύσκολη με τους πρωταγωνιστές της, όσο αντίθετα εύκολη και ομαλή φαντάζει η καθημερινή σύναξη απλών ανθρώπων από τις δύο κοινότητες.

***

Συνειδητοποιείς πόσο πολύ αγαπάς έναν άνθρωπο όταν μικροί ή μεγάλοι εσωτερικοί ή εξωγενείς σεισμοί σου υπενθυμίζουν πόσο μικρό είναι το πέρασμα απ’ αυτή τη ζωή. Τότε, καταλαβαίνεις ότι τίποτε δεν είναι δεδομένο. Ούτε οι άνθρωποι, όσο στενοί κι αν είναι οι δεσμοί  που σε δένουν μαζί τους, αλλά ούτε και η έκφραση των συναισθημάτων.

Ένας σεισμός πολλών Ρίχτερ με ταρακούνησε και με ώθησε να επισκεφτώ μια αγαπημένη μου θεία. Αντιλήφθηκα ξαφνικά πως δεν έχω εκφράσει ποτέ τα αισθήματά μου απέναντί της και πήρα τα πόδια μου να προλάβω να το κάνω. Όχι με λόγια, αλλά με πράξεις. Να σταθώ δίπλα της, να συμπαρασταθώ στον μεγάλο της πόνο. Να γίνω μέρος του. Να κλάψω μαζί της, να δώσω κουράγιο, να αγωνιστώ, να της κρατήσω το χέρι.

Κτύπησα την πόρτα και δεν ξαφνιάστηκε που με είδε μπροστά της, αν και είχα μήνες να φανώ. Μάλλον με περίμενε, ή τουλάχιστον ήθελε να με δει. Χώθηκε στην αγκαλιά μου όπως χωνόμουν εγώ όταν ήμουν μικρή στη δική της και αφήσαμε τα δάκρια να κυλήσουν χωρίς δισταγμό. Και δεν ήταν δάκρια πόνου, αλλά ανιδιοτελούς αγάπης.

***

Για μερικά λεπτά νόμιζα ότι ήμασταν μόνες στο σπίτι. Ένα ζευγάρι καθόταν στο σαλόνι, κοιτώντας μας με συγκίνηση, αλλά ψύχραιμα. Τους ήξερα. Είναι φίλοι της. Τουρκοκύπριοι. Γνωρίστηκαν μετά τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων. Σκέφτηκα πως έτυχε να πάμε την ίδια μέρα επίσκεψη.

Η θεία μου με ρώτησε τι θέλω να πιω, και ο άντρας σηκώθηκε να πάει στην κουζίνα να το φτιάξει. Κινείτο στο σπίτι λες και ήταν δικό του. Εκείνη άρχισε να μου περιγράφει την περιπέτεια της υγείας της μιλώντας ελληνικά και σε κάποια στιγμή λύγισε. Η Τουρκοκύπρια φίλη της δεν καταλάβαινε τι μου ‘λεγε, αλλά μετέφερε αμέσως η συζήτηση στα αγγλικά: «Είπαμε ότι πρέπει να είσαι δυνατή. Όλα θα περάσουν με τη δύναμη του Θεού». Χαμογέλασα. Γελάσαμε όλοι.

***

Σε κάποια στιγμή, το σπίτι επισκέφτηκαν κι άλλοι συγγενείς. Άλλοι μιλούσαν αγγλικά, άλλοι όχι. Μισά ελληνικά, μισά τούρκικα και λίγα αγγλικά, η συζήτηση πήγε μέχρι τα πολιτικά. Ο ιδιόμορφος διάλογος είχε από όλα. Διαφωνίες, συμφωνίες, έντονο ύφος, χαμόγελα, ιστορίες του παρελθόντος, σκέψεις για το μέλλον. Σε κάποια στιγμή, από αυτές που ακολουθούν μετά από μερικά δευτερόλεπτα συλλογιστικής σιωπής, ένας από την παρέα,  σηκώνεται και λέει: «Αυτό που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί οι ηγέτες μας δεν μπορούν να βρουν αυτό που μας ενώνει και μόνο ασχολούνται με όσα μας χωρίζουν».

Δεν σχολίασε κανένας και η αλήθεια είναι πως πέρασαν αρκετά λεπτά μέχρι να επεξεργαστώ αυτό που είπε ένας άνθρωπος που δεν είναι μορφωμένος, δεν έχει καμία κατάρτιση σε θέματα διπλωματίας και πολιτικής, απλά παρακολουθεί τα γεγονότα όπως όλος ο κόσμος από μακριά χωρίς ανάμιξη και ήταν μάλιστα ο μόνος σε εκείνη την παρέα που είχε τις λιγότερες επαφές με ανθρώπους της άλλης κοινότητας από όλους μας. Όσο απλοϊκή κι αν φαντάζει αυτή η σκέψη, αποτελεί μια μεγάλη αλήθεια.

***

Η ώρα πέρασε και η θεία έπρεπε να φύγει για μια σοβαρή υποχρέωση. Ήξερα ότι δεν θα της ήταν εύκολο να οδηγήσει και πήγα να προσφερθώ να την πάρω. Πριν καν προλάβω να μιλήσω, σηκώθηκαν οι Τουρκοκύπριοι φίλοι της. Ήταν δεδομένο ότι θα την έπαιρναν εκείνοι. Τελικά, δεν έτυχε απλά να πάμε την ίδια μέρα επίσκεψη στη θεία. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν περισσότερο συγγενείς της από μένα. Στην τελευταία μεγάλη αγκαλιά πριν φύγω από το σπίτι της ξεστόμισα την μεγάλη λέξη «Σ’ αγαπώ» και καλή μου, ανυπομονώ να σε δω ξανά σύντομα, μαζί με τους φίλους σου που είμαι σίγουρη ότι θα βρω πάλι δίπλα σου. Τους συγγενείς σου. Ακούτε ηγέτες;