► Bir süredir “tartışma” konusu halini alan; Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs’a özel temsilci ataması konusunda tarafların mutabakata varmak üzere olduğu, Başmüzakereci Ergün Olgun tarafından YENİDÜZEN’e doğrulandı.

Ertuğrul SENOVA

Bir süredir “tartışma” konusu halini alan; Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ataması konusunda tarafların mutabakata varmak üzere olduğu, Başmüzakereci Ergün Olgun tarafından YENİDÜZEN’e doğrulandı.

Olgun, “özel değil, kişisel temsilci” atanması konusunda mutabakata varma aşamasında olduklarını söyledi, atanması muhtemel temsilcinin “Müzakereler için ortak bir zemin var mı, yok mu?” sorusunun yanıtını arayacağını söyledi.

“Kişisel” temsilciden kastının sorulması üzerine Olgun, “İki taraf arasındaki müzakerelerin başlayabilmesi için ortak zemin var mı yok mu, kişisel temsilci buna bakacak. Buradaki fark, ‘federal bir çözüm için zemin var mı’ sorusu yerine, ‘müzakereler için taraflar arasında ortak bir zemin var mı’ sorusunun sorulacak olması” yanıtını verdi.

YENİDÜZEN’e konuşan Dışişleri eski Bakanı ve eski müzakereci Özdil Nami ise Olgun’un sözlerine ilişkin şu soruyu sordu: “BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir temsilci atamasa ve Kıbrıs’a kendisi gelip konuyla bizzat ilgilense, BM Güvenlik Konseyi kararları dışında bir harekette bulunabilir mi?”

Bu sorunun yanıtının ‘hayır’ olduğuna dikkat çeken Nami, “BM Genel Sekreterinin haiz olmadığı bir yetkiye, temsilcisi haiz olabilir mi? Ergün Bey’in sözünü ettiği görüşün, BM’nin çalışma sistemiyle alakası yok. Mantıklı bir zemini de yok. BM’den gelen kim olursa olsun BM Güvenlik Konseyi kararlarına bağlıdır” dedi. 

Öte yandan iki toplumdan müzakere heyetlerinin görüşmelerini sürdürdüğünü de YENİDÜZEN’e doğrulayan Olgun, söz konusu toplantıların “Gündelik konulardaki sorunların çözümlerine ilişkin” görüşmeler olduğunu söyledi.

New York’taki BM Genel Kurul sürecinde ara verilen toplantıların geçtiğimiz Perşembe yeniden başladığını söyleyen Olgun, “Son toplantıda örneğin geçişlerde kullanılan sahte sigortalar konusunu görüştük. Bu konuda tutuklanan çok fazla insan var. Bu iş kişi hatası mı yoksa arkasında bir şebeke mi var? Bu konuları iki taraftan polislerin katıldığı ortak irtibat noktasında gündeme getirdik” şeklinde bilgiler paylaştı.

Gündeme aldıkları bir diğer konunun ise Kermiya’daki geçiş noktası ile ilgili olduğunu belirten Olgun, “Bir iyileştirme projesi konusunda anlaşmaya yaklaştık. Geçiş yollarının yenilenmesi, kontrol noktası sayısının arttırılması gibi konularda genel bir mutabakata vardık. Bunların detayları konuşuluyor. İlkesel olarak bir karar alındı. Bunlar güzel haberler” ifadelerini kullandı.

Kıbrıslı Türk “lider” Ersin Tatar’ın Özel Temsilci ve Başmüzakereci Ergün Olgun:

“Heyetlerin görüşmelerine New York nedeniyle ara verilmişti, şimdi yeniden başladı”

Olgun, Kıbrıslı Rum Müzakereci Menelaos Menelau ile rutin olarak görüştüklerini doğruladı, söz konusu görüşmeye Teknik Komiteler Koordinatörü Güneş Onar’ın da katılım gösterdiğini ifade etti.

“Bunlar, haftalık, rutin toplantılar” diyen Olgun, “New York’ta geçtiğimiz ay gerçekleşen BM Genel Kurul toplantıları nedeniyle görüşmelere ara verilmişti. Şimdi yeniden başladı. Haftalık olarak buluşuyoruz” ifadelerini kullandı.

Söz konusu görüşmelerin bir müzakere süreci değil; iki toplumun günlük yaşamını etkileyen güncel konuların ele alındığı toplantılar olduğunu söyleyen Olgun, “Gündelik konularda herhangi bir problem varsa, onlar ele alınır, çözülmeye çalışılır” dedi.

TEKNİK KOMİTELER ÇALIŞMALARINI SÜRDÜRÜYOR

Kendi ifadesiyle iki “taraflı” komitelerin toplantılarını sürdürdüklerini de söyleyen Olgun, son olarak Kermiya geçiş noktasının iyileştirilmesine ilişkin proje konusunda mutabakata varmak üzere olduklarını belirtti, “Bunlar iyi haberler” dedi.

“Son toplantıda, geçişlerde kullanılan sahte sigortalar konusunu görüştük”

New York’un ardından ilk toplantıyı geçtiğimiz hafta Perşembe günü gerçekleştirdiklerini belirten Olgun, “Son toplantıda örneğin geçişlerde kullanılan sahte sigortalar konusunu görüştük. Bu konuda tutuklanan çok fazla insan var. Bu iş kişi hatası mı yoksa arkasında bir şebeke mi var? Bu konuları iki taraftan polislerin katıldığı ortak irtibat noktasında gündeme getirdik” şeklinde bilgiler paylaştı.

“Kermiya geçiş noktasına yönelik bir ‘iyileştirme projesi’ konusunda anlaşmaya vardık”

Gündeme aldıkları bir diğer konunun ise Kermiya’daki geçiş noktası ile ilgili olduğunu belirten Olgun, “Bir iyileştirme projesi konusunda anlaşmaya yaklaştık. Geçiş yollarının yenilenmesi, kontrol noktası sayısının arttırılması gibi konularda genel bir mutabakata vardık. Bunların detayları konuşuluyor. İlkesel olarak bir karar alındı. Bunlar güzel haberler” ifadelerini kullandı.

Olgun, Pile – Yiğitler (Arçoz) yolunun da söz konusu komitelerde görüşülüp görüşülmediğine ilişkin soru üzerine, “Pile sürecinin Dışişleri Bakanlığı tarafından yürütüldüğünü” söyledi.

“Özel Temsilci” değil, “Kişisel Temsilci”

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi’nin atanması konusunun da görüşülüp görüşülmediğine ilişkin soru üzerine Olgun, şöyle devam etti:

“Süreç yakinen takip ediliyor. Genel Sekreterin ‘kişisel’ bir temsilci ataması konusunda benim daha önceki yıllarda önerdiğim şekilde bir kişisel temsilci atanmasına dair bir noktaya varıldı. Bu konuda uzlaşmak üzereyiz.”

“Müzakereler için ortak zemin var mı, yok mu? Buna bakacak”

Sözünü ettiği “kişisel temsilci” konusunu detaylandırması talep edilen Ongun, “İki taraf arasındaki müzakerelerin başlayabilmesi için ortak zemin var mı yok mu, kişisel temsilci buna bakacak. Bildiğiniz üzere şu anda taraflar farklı şeyler söylüyor. Buradaki fark, ‘federal bir çözüm için zemin var mı’ sorusu yerine, ‘müzakereler için taraflar arasında ortak bir zemin var mı’ sorusunun sorulacak olması” ifadelerini kullandı.

“Kişisel temsilci atanması konusunda mutabakata varma aşamasındayız”

“Kişisel temsilci atanması konusunda mutabakata varma aşamasındayız” diyen Olgun, soru üzerine “İsim üzerine öneri veya tartışma yok. Ama görevlendirme yapılmasıyla ilgili mutabakat yakında çıkacak. Çok yakınız” şeklinde konuştu.

Dışişleri eski Bakanı ve eski müzakereci Özdil Nami:

“Guterres kendisi gelse BMGK kararları dışında adım atabilir mi?”

Dışişleri eski Bakanı ve eski müzakereci Özdil Nami ise Olgun’un sözlerine ilişkin şu soruyu sordu: “BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir temsilci atamasa ve Kıbrıs’a kendisi gelip konuyla bizzat ilgilense, BM Güvenlik Konseyi kararları dışında bir harekette bulunabilir mi?”

Bu sorunun yanıtının ‘hayır’ olduğuna dikkat çeken Nami, “BM Genel Sekreterinin haiz olmadığı bir yetkiye, temsilcisi haiz olabilir mi? Ergün Bey’in sözünü ettiği görüşün, BM’nin çalışma sistemiyle alakası yok. Mantıklı bir zemini de yok. BM’den gelen kim olursa olsun BM Güvenlik Konseyi kararlarına bağlıdır” dedi. 

“Jane Holl Lute da müzakerelere ilişkin ortak zemin aramak adına gelmişti”

Geçtiğimiz yıllarda görev yapan BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Geçici Özel Danışmanı Jane Holl Lute’un da müzakerelere ilişkin ortak zemin olup olmadığına dair bir gözlem yapmak adına atandığını anımsatan Nami, “Ortak vizyon olmadığını belirten bir rapor sunup evine dönmüştü” ifadelerini kullandı.

Nami, “Eğer bu konuyu gerçekten bitirme niyetleri varsa, yapılması gereken şey süreç kurgusuna ilişkin görüşmeler yapmaktır. Buradan kastım şu; müzakerelere nereden başlayacağız, ne kadar süreyle devam edeceğiz, bittiğinde hakemlik olacak mı ve referanduma gittiğimizde halka hangi soruları soracağız. Bunlar süreç kurgusudur. Bunları konuşmamız lazım” dedi.

“Bu sayede statüko bitmiş olur” diyen Nami, “Bunun dışında iki tarafın ortak zemini var mı yok mu şeklinde cevabı belli olan sorular için özel temsilci atamanın bir anlamı yok. ‘Dostlar alışverişte görsün’den öteye gitmez. Statüko devam etmiş olur” şeklinde konuştu.

Türkiye topu Tatar’a atmıştı

Öte yandan BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs’a özel bir temsilci ataması konusuna Ersin Tatar’ın sıcak bakmadığı, kamuoyunun gündemine gelmişti.

Tatar, “BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarını uygulamak için bizleri federal bir çözümün konuşulacağı masaya çekmek adına bir temsilcinin tayin edilmesine çok karşı olduğumu BM Genel Sekreteri’ne de söyledim” demişti.

Ancak güneydeki basına yansıyan haberlerde, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın BM Genel Sekreteri Guterres ile görüşmesinde, Kıbrıs’a bir özel temsilci atanması konusuna sıcak baktıklarını, ancak Ersin Tatar’ın buna karşı çıktığını söylediği yazmıştı.