Bölen Mütareke

Şimdi, müzakerelerin yeniden başlamadı, mütareke haline girildi. En azından iki toplumlu düzeyde bir mütareke yani ‘ateşkes’ söz konusudur. Çünkü “mütareke” kelimesi Kıbrıslı Rumlar arasında hüküm süren durumu nitelendirmiyor. Özellikle de Meclis’in olaylı birleşiminden sonra… Bu birleşimde, bir yandan çözüm çabalarında iki aylık gerilemeye neden olan yasa tasarısının değiştirilmesi önerisine çoğunluk onay verirken, yine bu birleşim “bölünme” atmosferini daha da güçlendirdi ve milleti iyiden iyiye “vatanseverler” ve “yurtseverler” diye ikiye ayırdı. Her şeyden çok korktuğum şey şimdi başımıza geldi. 2004 yılında yaşadıklarımız, ürkütücü bir benzerlikle günümüze uyarlandı.       

Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs Rum tarafında hüküm süren havadan ne denli haberdar olduklarını bilmiyorum. Durum raydan çıktı, tehlikeli bir noktaya doğru yol alıyor ve bu tehlikenin hesabı güç olumsuz sonuçları vardır. Hesaplanan yaralar çok büyüktür. Geriye gidiş durağanlık süresiyle orantılı değildir. Durağanlığın olduğu süreden çok daha fazladır. Millet arasında oluşturulan bir arada var olma, karşılıklı saygı ve anlayış kültürünün -ufaktan da olsa- güçlenmesi istikametinin bertaraf edilmesine iki ay yetti. Millette hâkim olan duygu kuşku ve şüphedir. Önerilerden şüphe, samimiyetten şüphe, güvenlik ve barış koşulları içerisinde ortak bir vatanda barış içerisinde yaşamayı başarıp başaramayacağımıza dair şüphe…    

Bunun kaynakları, krizin liderler düzeyindeki ele alınış biçimi, iki tarafın yaptığı beyanatlar, konuya ilişkin özellikle Türkiye tarafından yapılan dış müdahalelerdir (bana, Kıbrıs Türk tarafında bu müdahalelerin Kıbrıslı Rumları ne kadar rahatsız ettiği ve korkuttuğu tam olarak algılanmadı gibi geliyor). Kıbrıs sorununun çözümünün mümkün olup olmadığına ilişkin şüphe ise yaratılan iç tantanadan kaynaklanıyor.

* * *
 

Mutlak surette samimi ve kinik olacağım. Statüko, her iki toplum açısından da trajik gibi durmuyor. Mevcut düzende herhangi bir sorun olmadan, görmezden gelerek,  yaşamayı sürdürebileceğimiz yönünde bir yanılgı vardır. Hatta yine bu düzeni savunanlar demografik yapının köklü bir değişikliğine katkı koymaktadırlar. Zira yeni bir başarısızlık Kıbrıs Türk toplumunda demografik değişikliğe yol açacaktır. Bir taraf uluslararası varlık olarak tanınıyor olmanın, AB’ye dâhil olmanın ve uluslararası siyasi satrancın parçası olmanın rehaveti içerisindeyken diğer taraf Türk korumasının kendisine sağladığı güvenlikle içini rahatlatıyor. İki toplumlu olarak bizi birbirimizden ayıran sebep nedir? “Yeşil Hat yerine bir duvar çekelim de bizi sonsuza kadar ayırsın”.  Bu görüşü ne kadar sık duyduğunuz ile ilgili bilgim yok, fakat ben bu sesleri gitgide daha fazla duymaya başladım!     

* * *
 

Ben mızmızlanıyorum ama yarın paskalyadır. Paskalya, sevgi, umut, ışık, özgürlük, adalet, bir arada var olma anlamını taşır. Yazının son bölümünde, hakim olan bu griliğe aydınlık bir renk katacağım. Zira güneş ışınları bulutlar arasından geçip aydınlatabilirler.    

İlk aydınlık istisna, filmi “Bir Yeşil Hat Hikâyesi” ile Yönetmen Panikos Hrisanthu’dur. Bu film, bir haftalığına sinema salonlarını doldurma hedefiyle yola çıkmışken, üç haftadır salonları doldurmayı başarmıştır. Filmde birbirine karşı hizmet veren bir Kıbrıslı Rum ve bir Kıbrıslı Türk askerin paylaştıkları anlatılıyor.     

İkinci aydınlık istisna ise, dört Kıbrıslı Türk örgütün (Mağusa İnisiyatifi, Mağusa Suriçi Derneği, Mağusa Gençlik Merkezi, Dayanışma) girişimleridir. Bu örgütler, Büyük Cuma Ayininin Mağusa’daki Ay Ekserinu Kilisesi’nde yapılmasının yasaklanması yönündeki karara karşı durdular ve ayinin o kilisede yapılabilmesi yönünde mücadele verdiler. Gerçi başaramadılar ama saygıdan ve karşılıklı anlayıştan bahsettiler. Bir arada yaşama ve barıştan bahsettiler. Kıbrıslı Rumlar bu girişimin ortağı oldular. Sonuç bir yana, Kıbrıslı Rumlar kendilerine destek verildiğini hissettiler. Bu hedef, ortak mücadeleleri haline geldi.       

* * *
 

Ortak mücadele! Bu coğrafyada eksik olan bir şeydir ve dört örgüt ortak mücadeleyi desteklemenin yolunu ve şeklini buldu. Daha büyük ve daha çok ortak mücadeleyi heyecanla bekleyerek “teşekkür ediyor” ve Mutlu Paskalyalar diliyoruz!     


----------------------------------
YENİDÜZEN için hazırlanan özgün Yunanca metinden çeviri: Çağdaş Polili
----------------------------------

Η ανακωχή που δίχασε

Ανακωχή λοιπόν με την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Τουλάχιστον σε δικοινοτικό επίπεδο, γιατί η λέξη «ανακωχή» δεν χαρακτηρίζει αυτό που επικρατεί ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους, ειδικά μετά την επεισοδιακή συνεδρίαση της Βουλής η οποία έδωσε μεν την πλειοψηφία στην απόφαση υπέρ της αλλαγής της νομοθεσίας που κόστισε δύο μήνες πισωγυρίσματος στις προσπάθειες για λύση, αλλά εμπέδωσε ταυτόχρονα το διχαστικό κλίμα και χώρισε για τα καλά τον κόσμο ανάμεσα σε «πατριώτες» και «προδότες». Αυτό που φοβόμουν περισσότερο από όλα έγινε τελικά κατορθωτό. Ό,τι βιώσαμε το 2004 αναβίωσε με ανατριχιαστική ακρίβεια επί των ημερών μας.

Δεν ξέρω σε ποιο βαθμό οι Τουρκοκύπριοι λαμβάνουν το κλίμα που επικρατεί στην Ε/κ πλευρά, η κατάσταση πάντως έχει εκτροχιαστεί σε επικίνδυνο σημείο και με ανυπολόγιστες συνέπειες. Οι πληγές που μετράμε είναι τεράστιες, το πισωγύρισμα δεν είναι ανάλογο της περιόδου της στασιμότητας, αλλά πολύ μεγαλύτερο. Δύο μήνες ήταν αρκετοί να  γκρεμιστεί ό,τι –έστω  μικρό- κτίστηκε ανάμεσα στον κόσμο προς την κατεύθυνση της εμπέδωσης της κουλτούρας συνύπαρξης, αλληλοσεβασμού και αλληλοκατανόησης. Η καχυποψία είναι το κυρίαρχο συναίσθημα ανάμεσα στον κόσμο και η αμφισβήτηση. Αμφισβήτηση προθέσεων, αμφισβήτηση ειλικρίνειας, αμφισβήτηση του αν τελικά είναι εφικτό να καταφέρουμε να ζήσουμε σε μια κοινή πατρίδα σε συνθήκες ασφάλειας και ειρήνης.

Και αυτή πηγάζει, από τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης σε επίπεδο ηγεσιών, από τις δημόσιες τοποθετήσεις των δύο πλευρών, από τις εξωτερικές παρεμβάσεις για το θέμα κυρίως από την Τουρκία (οι οποίες έχω την εντύπωση ότι δεν είναι απόλυτα κατανοητό στην Τ/κ πλευρά πόσο ενοχλούν και τρομάζουν τους Ε/κ). Η αμφισβήτηση  για το αν είναι εφικτή η λύση του Κυπριακού, πηγάζει κυρίως από την εσωτερική αναταραχή που προκλήθηκε. 

Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής και κυνική. Το status quo δεν μοιάζει με κάτι τραγικό για καμία από τις δύο κοινότητες. Υπάρχει αυτή η ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε μέσα σε αυτή την κατάσταση πραγμάτων, χωρίς κανένα πρόβλημα, αγνοώντας, ή μερικοί ακόμα και ενισχύοντας τις σαρωτικές δημογραφικές αλλαγές που είναι πολύ πιθανόν επέλθουν στην Τ/κ κοινότητα σε περίπτωση νέου ναυαγίου. Οι μεν εφησυχάζουν με την… σιγουριά της αναγνωρισμένης διεθνώς οντότητας, ενταγμένης στην ΕΕ με ρόλο και υπόσταση στη διεθνή πολιτική σκακιέρα και οι δε με την… ασφάλεια που τους παρέχεται από την τουρκική προστασία. Ποιος ο λόγος να διχαζόμαστε δικοινοτικά και μεταξύ μας;  «Να κτίσουμε και ένα τοίχο  στη θέση της πράσινης γραμμής να μας χωρίσει για πάντα». Δεν ξέρω πόσο συχνά ακούτε αυτή τη θέση, εγώ πάντως την ακούω όλο και πιο πολύ!

Μεμψιμοιρώ και αύριο είναι και Πάσχα που υποτίθεται σημαίνει αγάπη, ελπίδα, φως, ελευθερία, δικαίωση, συμφιλίωση. Θα κλείσω με φωτεινή απόχρωση μέσα στο γκρίζο της απογοήτευσης που κυριαρχεί. Γιατί οι ηλιακτίδες καταφέρνουν να περνούν μέσα από τα σύννεφα.

Πρώτη φωτεινή εξαίρεση, ο σκηνοθέτης Πανίκος Χρυσάνθου, και η ταινία του «Η ιστορία της Πράσινης Γραμμής», η οποία ξεκίνησε με στόχο να καταφέρει να γεμίσει τις κινηματογραφικές αίθουσες για μια βδομάδα και κατάφερε να φτάσει τις τρεις, περιγράφοντας τα όσα μοιράζονται δύο στρατιώτες, ένας Ε/κ και ένας Τ/κ που υπηρετούν απέναντι ο ένας στον άλλο.

Δεύτερη φωτεινή εξαίρεση, οι πρωτοβουλίες τεσσάρων Τ/κ οργανώσεων (Mağusa İnisiyatifi, Mağusa Suriçi Derneği, Mağusa Gençlik Merkezi, Dayanışma), οι οποίες αντιστάθηκαν στην απόφαση για την απαγόρευση της τέλεσης της ακολουθίας της Μεγάλης Παρασκευής στην εκκλησία του Αγίου Εξορινού στην Αμμόχωστο και πάλεψαν για να καταστεί εφικτή η πραγματοποίησή της, έστω κι αν δεν τα κατάφεραν. Μίλησαν για σεβασμό και αλληλοκατανόηση. Μίλησαν για συνύπαρξη και ειρήνη. Οι Ε/κ έγιναν κοινωνοί αυτής της πρωτοβουλίας. Ανεξαρτήτως αποτελέσματος, ένιωσαν την στήριξή τους. Έγινε αυτός ο σκοπός, κοινός τους αγώνας.  

Κοινός αγώνας! Αυτό που λείπει από τον τόπο και που βρήκαν οι τέσσερις αυτές οργανώσεις τον δρόμο και τον τρόπο να στηρίξουν. Προσδοκώντας σε περισσότερους και μεγαλύτερους κοινούς αγώνες, απλά «ευχαριστούμε» και  Καλό Πάσχα!