Bölünme yıllarında aşk

Neden bir Kıbrıslı Türk erkekle bir Kıbrıslı Rum kadının veya tam tersinin, birbirine aşık olma ihtimalinin mümkün olmayacağı düşünülür, bilmiyorum.
Özgürce aşklarını yaşayıp evlensinler, aile kursunlar, çocuk yapsınlar ve normal bir hayatları olsun!
Özellikle 2003’te barikatların açılmasından sonra, bunun tamamen normal olması gerekiyordu. İnsanlar arasında iletişim olduğu zaman, bu tür bir ilişkinin yaşanması gerçekçi değil midir?
Bu durum adanın bölünmesinden önce de vardı.
Belki de çok sık rastlanan değildi, ama yine de vardı.

***

Geçtiğimiz Pazar, Politis Gazetesi’nin internet sitesinin WebTV bölümünde, Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasında yaşanan aşkları konu alan ve bazı röportajları da içeren bir belgesel yayınladık. Karma evlilik yapmış genç bir çiftin kimliğini açıklamak istememesi dikkatimi çekti.
Belgeseli çeken ekibe sırtını dönerek konuşuyordu.
“Genç insanlar. Yazık. Neden?”
Hala önyargı bulunup bulunmadığını tespit etmek için bu konuyu birçok kişiyle konuştum.
Genç çift seçiminden dolayı utanmıyordu.
Sadece etrafındaki insanları, belki de ailesini incitmekten çekiniyordu.
Belki yaraları kazımak, konuyu sohbetlerin gündemine taşımak veya toplumsal çevresini kızdırmak istemiyordu.
- “Dinini kim değiştirecek?”
- “Nerede yaşayacaklar? O tarafta mı bu tarafta mı?”
- “Çocukları nerede okula gidecek?”
- “Okullarda hangi tarih ve hangi gerçeklik öğretilecek?”
- “Çocuklar vaftiz olup Hristiyan mı olacak, Müslüman mı olacak?”

***

Durum çok vahim…
Bu konuyu birçok Kıbrıslı Rumla konuştuğumda,  bahaneler yaratıldığına şahit oldum.
“Eğer çocuğun bir Kıbrıslı Türk’e aşık olsaydı ne yapardın?” sorusunu sorduğumda ise “Karşılaşacağı tüm zorlukları anlatırdım. Yaşadığı aşktan çok çocuklarını düşünmesini söylerdim” cevaplarını aldım.
2016’da yaşamıyoruz. 
60’larda kaldık!
Bu bahaneler, insanların üniversiteye gitmediği, köylerinden dışarı çıkmadığı, okumadığı, mahallesinde yaşayan insanlar dışında kimseyle konuşmadığı dönemlerde anlamlıydı. Eğer ölesiye düşman olduğumuza dair bahane yaratılsaydı, her ne kadar da hemfikir olmasam bile, bir anlamı olurdu.

***

Karma bir evlilikten doğan bir arkadaşım var. Yaşı büyük. Anne ve babası, ada bölünmeden önce evlenmişler. Son yıllarda yarı Kıbrıslı Rum olduğunu öğrendi. Annesi bu durumu yıllar boyu sır olarak saklamış. Kıbrıs Türk toplumuna katılmış ve sessiz kalmış. Hiçbir zaman kimseyi kızdırmamış. Çocukları “damga yemesin” ve kimse tarafından fark edilmesin diye uğraşmış.
Gerçeği öğrendiğinde, Kıbrıslı Rum akrabalarını bulmak için benim yanıma geldi. Çok heyecanlıydı. Ben de çok uğraştım. Sonunda onları bulduk. Ne oldu biliyor musunuz?
Onu reddettiler!
Neden olduğunu sormayın...
Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasındaki aşk veya sevgi hikayeleri okuduğum her seferinde onu düşünüyorum.
Acısını, hayal kırıklığını hissediyorum. Kıbrıslı Rum akrabaları adına ondan «özür dilemek» istediğimi hissediyorum. Beni kendi insanıymış gibi kabul etsin istiyorum.
Dar görüşlüler... O kadar dar görüşlüler ki... Kıbrıs’ın yarısının sınırları içinde. Herhalde biz buyuz. Acaba kabuğumuzdan çıkmak için daha kaç yıl gerekiyor?

(9 Temmuz 2016)

YENİDÜZEN için hazırlanan özgün Yunanca metinden çeviri: Bahar Yandaş

Ο έρωτας στα χρόνια του διαχωρισμού

Δεν ξέρω γιατί θεωρείται ακόμα τόσο απίθανο να ερωτεύεται ένας Τουρκοκύπριος μια Ελληνοκύπρια και το αντίστροφο. Να ζουν τον έρωτα τους ελεύθερα και να παντρεύονται, να κάνουν οικογένεια και παιδιά και να έχουν μια φυσιολογική ζωή.

Ιδιαίτερα μετά το 2003 και τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων, θα έπρεπε να ήταν κάτι το απολύτως φυσιολογικό.  Από τη στιγμή που υπάρχει επικοινωνία, ρεαλιστικό δεν είναι να υπάρχει και αυτού του είδους η σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους; Όπως άλλωστε υπήρχε και πριν από τον διαχωρισμό. Σε περιορισμένο μεν βαθμό, αλλά υπήρχε.

***

Την περασμένη Κυριακή δημοσιεύσαμε στο Web TV της ιστοσελίδας του «ΠΟΛΙΤΗ»  ντοκιμαντέρ με θέμα τους έρωτες ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, συνοδευόμενο από σχετικό ρεπορτάζ. Μου έκανε εντύπωση που ένα νεαρό ζευγάρι μεικτού γάμου δεν θέλησε να αποκαλύψει την ταυτότητά του. Μιλούσε στους συντελεστές του ντοκιμαντέρ με γυρισμένη την πλάτη.

«Νέοι άνθρωποι. Κρίμα. Γιατί;». Το συζήτησα αρκετά με πολλούς, για να διαπιστώσω πως υπάρχει ακόμα προκατάληψη. Το ζευγάρι, δεν ντρέπεται για την επιλογή του. Απλώς δεν θέλει να πληγώσει τους ανθρώπους γύρω του. Την ευρύτερη ίσως οικογένεια.  Να ξύσει πληγές, να φέρει στην επιφάνεια συζητήσεις, να προκαλέσει τον κοινωνικό περίγυρο.

«Ποιος θα αλλαξοπιστήσει;»
«Πού θα μένουν; Από ‘κει ή από ‘δω;»
«Και πού θα πάνε σχολείο τα παιδιά τους;»
«Ποια ιστορία και ποια αλήθεια θα διδαχτούν στα σχολεία;»
«Θα τα βαφτίσουν Χριστιανούς ή θα γίνουν Μουσουλμάνοι;»

***

Δεν πάμε καλά…
Κι όμως, είναι επιχειρήματα, τα οποία άκουσα να αναπτύσσονται καθόσον συζητούσα το θέμα με αρκετούς Ελληνοκύπριους. Και στο ερώτημα «και τι θα ‘κανες αν το παιδί σου ερωτευόταν ένα Τουρκοκύπριο;» η απάντηση ήταν «θα του εξηγούσα όλες τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει. Να σκεφτεί περισσότερο τα παιδιά του, παρά τον έρωτα που ζει».

Δεν ζούμε στο 2016. Μείναμε στο ’60! Αυτά τα επιχειρήματα τότε που οι άνθρωποι δεν σπούδαζαν, δεν έβγαιναν έξω από το χωριό τους, δεν διάβαζαν, δεν έρχονταν σε επαφή με ανθρώπους πέραν της γειτονιάς τους, είχαν νόημα. Αν πάλι το επιχείρημα ήταν πως είμαστε ορκισμένοι εχθροί, πάλι θα υπήρχε κάποιο νόημα, όσο και να διαφωνώ.

***
Έχω ένα φίλο, ο οποίος είναι παιδί από μεικτό γάμο. Είναι μεγάλος σε ηλικία. Οι γονείς του παντρεύτηκαν πριν τον διαχωρισμό. Τα τελευταία χρόνια έμαθε ότι είναι μισός Ελληνοκύπριος. Το κρατούσε η μάνα του μυστικό για χρόνια. Εντάχθηκε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και σιωπούσε. Δεν προκαλούσε ποτέ κανέναν. Περνούσε απαρατήρητη για να μην «στιγματίσει» τα παιδιά της.

Όταν το έμαθε, ήρθε κοντά μου για να βρει τους ελληνοκύπριους συγγενείς του. Με μεγάλο ενθουσιασμό. Κι εγώ προσπάθησα πολύ. Και τους βρήκαμε. Ξέρετε τι έγινε; Τον απέρριψαν! Μην ρωτήσετε γιατί…

Τον σκέφτομαι κάθε φορά που διαβάζω ιστορίες έρωτα και αγάπης ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Και νιώθω τον πόνο του, την απογοήτευσή του. Και νιώθω να θέλω να του πω «συγγνώμη» για λογαριασμό των Ελληνοκύπριων συγγενών του. Και να θεωρεί εμένα δικό του άνθρωπο

Στενόμυαλοι. Ομφαλοσκόποι. Αλλά, πολύ ομφαλοσκόποι. Ούτε καν στα όρια της Κύπρου. Στα όρια της μισής Κύπρου. Αυτό μάλλον είμαστε. Πόσα άραγε χρόνια να χρειάζονται για να βγούμε από αυτό το καβούκι;

9.7.2016