Hükümetin krize yönelik çalışmaları ve Türkiye’den randevu talebi sürerken, yükselen kurlar nedeniyle döviz kredilerinin taksit ödemeleri geçmiş yıllara göre neredeyse iki katına çıktı. TL kredi kullanımında yükselen faizler bu para cinsi üzerinden borçlanmayı neredeyse imkansız hale getirdi.

TL FAİZ ORANLARI: %19.56-%25.20, DÖVİZ: %6-%7.56…TL kredi faiz oranları ortalama %19.56 ila %25.20 arasında değişiyor, buna karşın döviz kurlarının faiz oranı ise ortalama %6-%7.56 arasında…

NİSAN-AĞUSTOS ARASINDA TL’DEKİ FAİZ ORANI 4 AYDA YÜKSELDİ… Nisan ile Ağustos ayları arasında döviz değil, TL faiz oranlarında ciddi artış yaşandı. Nisan ayında %1.46 olan TL cinsi ihtiyaç kredisi faizi Ağustos’ta %2.10’a yükseldi. Şu anda %2.10 ticari kredi faizi Nisan’da %1.45 olarak belirlenmişti. 4 ay önce, yani Nisan ayında %1.22 olarak belirlenen konut kredi faizi % 1.85 olarak belirlendi.

EKONOMİSTLERDEN VATANDAŞLARA: BORÇLANMAYIN!  YENİDÜZEN, dövizdeki yükselişin yanı sıra TL ile döviz cinsi üzerinden kredi kıyaslamaları ve çözüm önerilerini uzmanlarla görüştü. Kıbrıs İlim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ekonomist Doç. Dr. Erdal Güryay ile Ekonomi Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Ayşem Çelebi, kriz ortamında harcama ve borçtan kaçınılması gerektiğine dikkat çekti.

KONUT KREDİSİ

TİCARİ KREDİ

İHTİYAÇ KREDİSİ

(* Bankalara ve kredi türlerine göre değişiklik gösteren TL ve döviz cinsi kredi faizleri yaklaşık ve ortalama rakamlar baz alınarak hesaplanmıştır. Döviz kurlarının TL karşılıkları ise dünkü İş Bankası ortalama kurlarına göre belirlenmiştir)

Ekonomistler ne dedi?

Kıbrıs İlim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ekonomist Doç. Dr. Erdal Güryay:  “Kredi borcu olan tüm kesimler ciddi şekilde etkileniyor”
 

Ekonomi Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Ayşem Çelebi: “Kriz ortamında harcama ve borçtan kaçınılmalıdır”

Ayşe GÜLER-Fehime ALASYA

Ekonomide rekora koşan döviz kurlarına paralel, Türk Lirası’ndaki değer kaybı piyasaları alt üst etti.

Hükümetin krize yönelik çalışmaları ve Türkiye’den randevu talebi sürerken, yükselen kurlar nedeniyle döviz kredilerinin taksit ödemeleri geçmiş yıllara göre neredeyse iki katına çıktı.

TL kredi kullanımında yükselen faizler ise bu para cinsi üzerinden borçlanmayı imkansız hale getirdi.

Örneğin, 5 yıl ödeme taahhüdü ile şu anda 50 bin TL ‘ihtiyaç’ kredisi alan ve TL üzerinden ödeme yapacak kişi ayda bin 500 TL taksit ödemek zorunda kalacak. Bu rakam 4 ay önce Nisan ayında

1.270 TL olarak belirlenmişti.

Aynı miktarda kredi alan ancak TL yerine döviz cinsinden borçlanan kişinin ödeyeceği taksit miktarı ise yaklaşık 120 Sterlin’e yani dünkü kura göre 960 TL’ye denk geliyor.

İhtiyaç kredisinde döviz ve TL cinsi arasındaki taksit farkı, 310 TL olarak hesaplanıyor.

Öte yandan 60 bin Sterlin değerinde( 480 bin TL)konut kredisi alarak, döviz cinsi üzerinden taksit ödeyecek kişinin cebinden 10 yıl boyunca her ay 670 Sterlin çıkacak. Bu rakam dünkü kura göre 5 bin 330 TL’ye denk geliyor.

Aynı rakamın TL üzerinden borçlanıldığı takdirdeki aylık taksit miktarı ise 9 bin 330 TL olarak hesaplandı.

Bunun yanı sıra şu anda 60 bin Sterlin karşılığında ticari kredi almak isteyen kişinin döviz cinsinden borçlanma için ödeyeceği aylık taksit miktarı dünkü kura göre bin 200 Sterlin, yani 9 bin 600 TL.

Eğer vatandaşlar; 60 bin Sterlin’in TL karşılığı olan ortalama 480 bin TL üzerinden ‘ticari kredi’ almak isterse, ayda cebinden çıkacak taksit miktarı 13 bin 500 TL.

Böylelikle TL ve döviz cinsi üzerinden borçlanma arasında neredeyse 3 bin 900 TL’ye ulaşan uçurum fark bir kez daha ortaya çıkıyor.

Şu anda TL kredi faiz oranları ortalama %19.56 ila %25.20 arasında değişiyor, buna karşın döviz kurlarının faiz oranı ise ortalama %6-%7.56 arasında…

TL faizlerinde 4 ayda artış…

Öte yandan Nisan ile Ağustos ayları arasında döviz değil, TL faiz oranlarında ciddi artış yaşandı. Nisan ayında %1.46 olan TL cinsi ihtiyaç kredisi faizi Ağustos’ta %2.10’a yükseldi. Şu anda %2.10 ticari kredi faizi Nisan’da %1.45 olarak belirlenmişti. 4 ay önce, yani Nisan ayında %1.22 olarak belirlenen konut kredi faizi % 1.85 olarak belirlendi.

Uzmanlardan ‘borçlanmama’ çağrısı…

YENİDÜZEN, dövizdeki yükselişin yanı sıra TL ile döviz cinsi üzerinden kredi kıyaslamaları ve çözüm önerilerini uzmanlarla görüştü.

Kıbrıs İlim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ekonomist Doç. Dr. Erdal Güryay, yeni kredi alınmaması gerektiği konusunda uyarılarda bulundu, bankaların kredi vermeyi durdurabileceğine dikkat çekti.

 “Borçlanmak akıl karı değildir” diyen Güryay, kurlardaki yükselişin devam etmesi halinde önümüzdeki birkaç ay içerisinde vatandaşın mevcut kredisini dahi ödeyemeyecek duruma geleceğini ifade etti.

Öte yandan Türkiye’deki enflasyon ve faiz oranlarının hızlanarak artmaya devam edeceğini ifade eden Ekonomist Dr. Ayşem Çelebi, TC ekonomisinin dünden itibaren krize girdiğini belirterek, kriz ortamında harcama ve borçtan kaçınılması gerektiğine dikkat çekti.

Günümüz ekonomisiyle ilgili kısa kısa açıklamalarda bulunan Çelebi, “Vatandaşın şu anda her bir krediden kaçınması gerekiyor. Ödeme gücü eridiğinden, vatandaş hiçbir şekilde Türk Lirası olsa dahi kredi kullanmaya yönelemeyecektir” diyerek uyarılarda bulundu.

Örneklerle borçlar…

Neydi, ne oldu?

Vatandaşlar;  en fazla ‘ihtiyaç’, ‘konut’ ve ‘ticari’ kredi alarak borçlanma yoluna gidiyor.

Bu doğrultuda; 5 yıl ödeme koşulu ile şu anda 50 bin TL ‘ihtiyaç’ kredisi alan ve TL üzerinden taksit ödeyecek olan kişilerin aylık ödeyeceği taksit miktarı bin 500 TL’ye denk geliyor.

Söz konusu rakam için ödenecek faiz miktarı 40 bin TL… Yani 50 bin TL borçlanan bir kişi, faiziyle birlikte bu parayı neredeyse iki katına ulaşarak, 90 bin TL olarak ödeyecek.

Geçtiğimiz Nisan ayında, aynı borç miktarı için belirlenen aylık taksit miktarı ise bin 270 TL’ydi.

4 aylık sürede taksit miktarında 230 TL fark yaşandığı görülüyor.

Bu borcun 5 yıl önceki taksit miktarı ise bin 110 TL’ye denk geliyordu.

50 bin TL: 5 yıl önce 17.800 Sterlin, şimdi 6.200 Sterlin…

Öte yandan 50 bin TL, dünkü kura göre 6 bin 250 sterline denk geliyor. Döviz cinsi bazında borçlanacak kişinin ayda 120 Sterlin ödemesi gerekiyor.

5 yılda ödenecek ihtiyaç kredisi için belirlenen faiz miktarı ise toplamda 950 Sterlin…

Nisan ayındaki döviz kurlarına göre 50 bin TL 8.400 Sterline denk geliyordu.

4 ay önce ödenen aylık taksit miktarı ise 163 Sterlin olarak hesaplanıyordu.

60 bin Sterlin konut kredisi: Aylık taksit ortalama 670 Sterlin ( 5 bin 330 TL)

TL’deki değer kaybı nedeniyle 10 yıllık ‘konut kredilerine’ başvuran kitlede değişiklik yaşanıyor.

Banka yetkililerinden alınan bilgiye göre; orta ve alt düzey gelirli vatandaşlar konut kredisini tercih etmemeye başladı.

Konut kredisine yalnızca üst düzey gelirli vatandaşlar eğilim gösteriyor.

Örneğin; şu anda dünkü kura göre 480 bin TL’ye denk gelen, 60 bin Sterlin değerinde konut kredisi almak isteyen bir vatandaş, yıllık ortalama %6’ya denk gelen faiz oranı ile karşılaşıyor, aylık 670 Sterlin değerinde taksit ödemek zorunda kalıyor.

Bu rakam da dünkü kurdan 5 bin 330 TL’ye denk geliyor.

Nisan ayında aynı borçlanma 350 bin TL’ye denk geliyordu. Bu rakam için belirlenen taksit miktarı ise 3 bin 897 TL’ydi. 4 ayda taksit miktarları arasında bin 463 TL fark olması dudak uçuklattı.

Konut kredisinde TL borçlanma taksit miktarı: 9 bin 330 TL

Aynı rakamı ‘TL’ olarak borçlanacak, ortalama 480 bin TL (60 bin Sterlin) üzerinden 10 yıllık konut kredisi alacak olan bir kişinin cebinden çıkacak aylık taksit miktarı 9 bin 330 TL…

Nisan ayında 60 bin Sterlin değerinde ev satın almak için o günkü kura göre 350 bin TL borçlanan kişinin ödeyeceği taksit miktarı ise 5 bin 826 TL’ydi.

Konut kredisinde TL ile döviz cinsi borçlanma arasındaki fark 4 bin TL olarak görülüyor.

Öte yandan 5 yıl önce konut kredisi alan ve TL cinsi borçlanan bir kişinin ödediği aylık taksit miktarı ise 4 bin 670 TL idi.

Ticari krediler: TL ve döviz cinsi borçlanmada 3 bin 900 TL fark

Bunun yanı sıra şu anda 5 yıllık 60 bin Sterlin değerinde ticari kredi almak isteyen kişinin döviz cinsinden ödeyeceği aylık taksit miktarı dünkü kurda 9 bin 600 TL, yani bin 200 Sterlin.

Eğer vatandaşlar;  60 bin Sterlin’in TL karşılığı olan ortalama 480 bin TL üzerinden ‘ticari kredi’ almak isterse, ayda cebinden çıkacak taksit miktarı 13 bin 500 TL.

Böylelikle TL ve döviz cinsi üzerinden borçlanma arasında neredeyse 3 bin 900 TL’ye ulaşan uçurum fark bir kez daha ortaya çıkıyor.

5 yıl önceki faiz hesaplaması…

Şu anda TL cinsi borçlanmada yıllık ortalama %19.56’ya denk gelen konut kredi faizinin 2013’te ortalama %9.6’ya denk geldiği görülüyor.

Yine TL cinsi üzerinden ihtiyaç kredileri faizlerinin ise yıllık ortalama %11.52 oranından %25.20’ye ulaştığı görülüyor.

Nisan ayındaki faiz oranı %17.52 olarak belirlenmişti.

Ticari kredileri faizlerinin şu anda yıllık ortalaması TL’de %22.20, dövizde %7.08.

Bazı kalemler borca ekleniyor…

Bununla birlikte herhangi bir bankadan borç çekmek isteyen vatandaşlar; dosya masrafı, pul parası ve hayat sigortası gibi ödemelerle de karşılaşıyor. Bu kalemlerin vade miktarı, kişinin yaşı veya bankaya göre değişiklik gösterebiliyor. 

‘Taşıt kredilerinde’ anaparaya yakın faiz…

Dövizdeki yükseliş, taşıt kredilerini de vurdu.

Taşıt kredilerinde hem ödenecek faiz miktarı hem de aynı kredi miktarı çekilmesine rağmen satın alınacak aracın kalitesinde yaşanan düşüş dikkat çekiyor.

Örneğin, 35 bin TL değerinde araç satın almak için 5 yıllık taşıt kredisi alacaksa aylık bin 20 TL taksit ödeyecek.

5 yıl sonra 35 bin TL’lik krediyi 26 bin TL faizle toplamda 61 bin TL olarak ödeyecek.

Bu miktara geçmiş yıllarda üst düzey kalitede araç satın alabilecek kişi, şu anda orta kalitede araç satın alabiliyor.

Okul harçları için krediye 3 bin 900 TL faiz!

Bununla birlikte özellikle çocuklarının yıllık okul harçları için bankalara başvuran ailelerin ödeyeceği hem taksit hem de faiz miktarı dudak uçuklatıyor.

1 yıllık 25 bin TL ihtiyaç kredisi çeken bir vatandaşın ödeyeceği aylık taksit miktarı 2 bin 390 TL.

Söz konusu kredi için yıllık 3 bin 900 TL ödeyerek, toplamda 28 bin 700 TL ödemiş olacak.

EKONOMİ ÇEVRELERİ NE DÜŞÜNÜYOR?

Kıbrıs İlim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ekonomist Doç. Dr. Erdal Güryay:

“Kredi borcu olan tüm kesimler ciddi şekilde etkileniyor”

Kredilerdeki faiz oranları ve dövizin tırmanışını göz önünde bulunduran Kıbrıs İlim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ekonomist Doç. Dr. Erdal Güryay, gerek Türk Lirası gerekse döviz borcu bulunan her kesimin ciddi şekilde etkilendiğine dikkat çekerek, yeni kredi alınmaması gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.

Bankaların kredi vermeyi durdurabileceğine dikkat çeken Güryay, vatandaşın ise bu yöndeki talebinin daha da düşeceğini kaydetti.

“Borçlanmak akıl karı değildir” diyen Güryay, kurlardaki yükselişin devam etmesi halinde önümüzdeki birkaç ay içerisinde vatandaşın mevcut kredisini dahi ödeyemeyecek duruma geleceğini ifade etti.

Güryay, vatandaşın bankalardan aldığı döviz kredilerini ödeyemeyecek duruma gelebileceğine dikkat çekerek,  “Bu durumdan bankalar da etkileniyor. Kredi verip daha sonra toplayamama riski ile karşı karşıya. Üç ay sonra kur ne olur kestirmiyoruz ve korku yaratıyor. Kur çıktığı zaman kişilerin maaşı da yetmeyecek. Bence bankalar kredi vermeyi kısacak, talepler de azalacak.

Mevcut verilen kredilerden bile bankalar korkuyor. Adam borçlandığı zaman kur 4,8 iken şimdi 7 TL oldu, neredeyse iki katı fark oluyor, insanların kazançları ödemeye yetmiyor. Henüz böyle bir tehlike çıkmadı ama çıkma ihtimali çok yüksek.” dedi.

Güryay, YENİDÜZEN’e yaptığı açıklamada şunları belirtti:

“Bu kriz birçok sektörü ciddi şekilde etkileyecek. Belki dövizin tırmanışı dursa gelecek planlanır ama durmuyor… Duracağına ilişkin öngörüler de yok. TC Maliye Bakanı Albayrak yeni ekonomi modelini açıklayacak, bu model yabancı yatırımcıyı ikna ederse duracak, edemezse kur tırmanmaya devam edecek.

Türkiye Merkez Bankası’nın tek bir faiz aracı kaldı, onda da çok büyük bir değişim şart.

Şu anda 16,5 ila 17 olan faizler 22 veya 23’e çıkarılırsa belli bir süre bu yükseliş durulur.

TL veya döviz ne isterse olsun, şu anda kredi borcu olan tüm kesimler ciddi şekilde etkileniyor.

TL ödeyenlerin de gelir seviyesi çok düştü, dolaylı şekilde herkes etkilendi. Bunun bankacılık sistemindeki yansıması da önümüzdeki iki veya üç ay içerisinde çok ciddi sorunlar başlayabilir. Umarım o raddeye getirmez.”

Ekonomi Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Ayşem Çelebi:

“Kriz ortamında harcama ve borçtan kaçınılmalıdır”

Öte yandan Türkiye’deki enflasyon ve faiz oranlarının hızlanarak artmaya devam edeceğini ifade eden Ekonomist Dr. Ayşem Çelebi, TC ekonomisinin dünden itibaren krize girdiğini belirterek, kriz ortamında harcama ve borçtan kaçınılması gerektiğine dikkat çekti.

Günümüz ekonomisiyle ilgili kısa kısa açıklamalarda bulunan Çelebi, “Vatandaşın şu anda her bir krediden kaçınması gerekiyor. Ödeme gücü eridiğinden, vatandaş hiçbir şekilde Türk Lirası olsa dahi kredi kullanmaya yönelemeyecektir” diyerek uyarılarda bulundu.

Çelebi, açıklamasında şunları belirtti: 

“Türkiye, hiper enflasyon dönemine girmiş durumdadır. O yüzden, enflasyon ile faiz hızlanarak artmaya devam edecek. Tablo, oldukça korkutucudur. Bugünden itibaren TC ekonomisi krize girmiş durumdadır. Radikal önlemler kaçınılmazdır ve reçete acı olacaktır.

Hangi tip kredileri tercih edecekleri önemli değildir. Bu kriz ortamında sadece döviz değil, TL cinsi borçlanmadan da kaçınılmalıdır. Faizler daha da yukarıya gidecektir.

Gelir yapısı, ödeme kabiliyeti veya teminat değerlendirmesi ne olursa olsun pek bir önemi yok diye düşünüyorum. Vatandaşın şu anda her bir krediden kaçınması gerekiyor.

Ödeme gücü eridiğinden, vatandaş hiçbir şekilde Türk Lirası olsa dahi kredi kullanmaya yönelemeyecektir.

Bu uygulamalar ile alt ve orta düzey gelirli vatandaşın kredi alımı neredeyse durdu, kredi hacmi giderek daha da azalacaktır. Kriz ortamında harcama ve borçtan kaçınılmalıdır.”

2013-2018 kurlar neydi ne oldu?

Döviz kurlarında %134 ila %179 ARTIŞ!

KKTC Merkez Bankası resmi verilerine göre dün Euro 6,27 TL’den işlem görürken Sterlin 6,97, Dolar ise 5,40 seviyelerinde seyretti.

5 yıl önce 10 Ağustos 2013’te ise Euro 2,56 TL, Sterlin 2,97 TL, Dolar ise 1,93 TL’den işlem görüyordu.

Resmi veriler incelendiğinde Euro’da %144, Sterlin’de % 134, Dolarda ise % 179 oranında yükseliş yaşandığı kayıtlara geçti.