Fehime ALASYA

Cinsel taciz, tecavüze teşebbüs, darp, vahim zarar ve tehdit gibi suçlarda özne olan kadınlar, son günlerde artan ‘kadına şiddet’ olaylarıyla yeniden gündemde…

Salgın döneminden sonra şiddette uğrayan kadın sayısında iki katı artış olduğu, hukuki davalara yansıdı.  Kadın Sığınma Evi Avukatı ve Kıbrıslı Türk İnsan Hakları Vakfı üyesi Çise Atlas, sığınma evine aylık 3, 4 vaka yansıması olurken, bu sayının salgından sonra iki katı artış göstererek 8’e yükseldiğini kaydetti.

Kadın hakları aktivistleri son günlerde artan kadına şiddet vakalarına her gün bir yenisinin daha eklenmesine tepki gösterdi. YENİDÜZEN’e konuşan ilgili kurumlar, kadına şiddetin büyük ölçüde arttığının altını çizerken, günümüzde daha çok görülür olduğuna da vurgu yaptı.

Hukuki desek isteyen kadınların yanı sıra bunu reddeden fakat şiddet gören çok fazla kadının da bulunduğu işret edilirken, özellikle pandemi döneminde bunun arttığı belirtildi.

Salgının ardından ekonomik sıkıntıların da etkisiyle şiddetin arttığına dikkat çekildi.

Şiddeti meşru kılmaya çalışan gerekçeler tüyler ürpertiyor…

Bir hafta içinde sadece Lefkoşa bölgesindeki Mahkemelere yansıyan davalarda ise yine kadına uygulanan şiddet, iddia edilen gerekçeleriyle dikkat çekti.

Bu gerekçeler arasında kadının markette fazla zaman geçirmesi, erkek arkadaşından ayrılmak istemesi, yemeği geç yapması, kendinden şüphe duyulması gibi konular yer aldı.

Hastanelik ediliyorlar

Mahkemeye yansıyan detaylar ise şiddetin boyutunu yeniden gözler önüne sererken toplumsal tepki topluyor. Şiddete maruz kalan kadınlar, dövülerek hastanelik ediliyor. 

Erkekler tarafından uygulanan şiddet olaylarında; ‘eşinin burun kemiğini kırdı’, ‘eşini ciddi şekilde darp etti’, ‘yumruk attı’, ‘elmacık kemiğini kırdı’, ‘dokuz göğüs kemiğini kırdı’ gibi ifadeler yer aldı.

Şiddet her yerde…

Toplumun genelinde şiddet olaylarının da artığı dikkatlerden kaçmadı.

En fazla kadına şiddet haberleri duyulurken, şiddetin yaşı 18 altı çocuklara kadar indi. ‘Kız meselesi’nden ‘sirkat’ suçuna dek pek çok olaya 18 yaş altı gençler de karışarak, mahkeme koridorlarında boy gösterdi.

KADIN HAKLARI AKTİVİSTLERİ NE DEDİ?:

Kadın Sığınma Evi Avukatı ve Kıbrıslı Türk İnsan Hakları Vakfı üyesi Çise Atlas:

“İki katı artış yaşanıyor”

“Ayda ortalama 3,4 vaka yansıması vardı, şimdi 7, 8 vaka sayısı oluyor. İki katı artış yaşanıyor. Bunlar sadece hukuki desek isteyenlerin sayısıdır. Birçoğu hukuki destek istemiyor. Aslında şiddet her zaman vardı, görünür oldu bu nedenle arttığını düşünüyoruz.

Şiddet olayını meşrulaştıran ifadeler kullanılmamalı. Bu artışı etkileyen nedenlerden en önemlisi de ekonomik darboğazdır. Ama bu hiçbir zaman çözüm değildir, çözüm aranıyorsa boşanma yoluna başvurulmalı, şiddete değil. Var olan şiddet ve sorunlar salgın döneminde patlak vermeye başladı.”

Kadından Yaşama Destek Derneği'nin (KAYAD) Proje Koordinatörü ve Avukat Mine Atlı:

“Psikolojik danışmalık talebinde  %300, hukuki danışmalıkta ise %400 artış var”

“Ev içi şiddet uygulayanlar, karşı tarafın öz güvenini düşürüyor. ‘Sana bu aklı kim verdi’ cümlesini her duyduğumda bir köşeye 1 TL atsaydım şimdiye milyoner olurdum.

Bir şiddet mağdurunun bu şiddetli ilişkiden çıkmasına en büyük engel kendinde bu gücü görmemesidir. Bunun da sebebi ev içi şiddet uygulayıcısın şiddet direnişçisinin öz güvenini sistematik şekilde saldırıya uğratmasıdır.

Bu vakaların artması aslında görünürlüğünün artmasındandır. Bunlar eskiden de vardı, şimdi bunlar gün yüzüne çıkıyor diye arttığını sanıyoruz. Artık şiddet daha görünür. Örneğin pandemi döneminde ihbar hatlarımıza başvuru sayımız psikolojik danışmalık talebinde  %300, hukuki danışmalıkta ise %400 artış gösterdi. Ama Polis kadına karşı şiddete azalma olduğunu söyledi. Kadınlar artık bu birime olan güvenini yitirdiğini gösteriyor. Bu küresel anlamda artış olduğu söylenirken bizde düşüş olması, polise başvuru konusunda olan güvensizliğini gösterdi.

Bıkmadan usanmadan, bu olayları normalleştirmeden üstüne gitmeye devam edersek bu sorunu çözebiliriz. Bu konu gündemden düşmemeli. Buna tahammül ve tolerans göstermemeliyiz.

Bunun yanında ev içi şiddete bir güç yetkisi var. Bu birçok ilişkide görülebilir. Ev içi şiddetin bitmesini istiyorsak kadın-erkek eşitliğini küçük yaştan itibaren öğretmeliyiz. Biz KAYAD olarak 15 dersten oluşan toplumsal cinsiyet eşitliği, ev içi şiddet, flört şiddeti, sağlıklı ilişkiler gibi bir müfredat hazırladık. Haftalarca eğitim bakanlığına sunup onay aldık. Bu bir an önce yürürlüğe girip sürdürülebilir bir eğitim haline gelmeli. Ülkede ev içi şiddet yasası hala yok. Bunun da üzerine gidilmeli. Yasamız hazır ama hiçbir ilgili siyasi erk bunla ilgilenmedi, hala Meclisin gündeminde değil. Bu konuda Milletvekillerini de bir an önce sorumluluk almaya davet ediyorum.”  

CTP Kadın Örgütü Başkanı ve Milletvekili Sıla Usar İncirli:

“Kadınları koruyan ve güçlendiren sosyal politikaların yanı sıra zihniyet değişikliği şart”

“Her kadının ve kız çocuğunun ayrımcılık ve şiddetten arınmış bir yaşam sürmek temel insan hakkıdır. Kadınların kadın olmaktan ötürü şiddete maruz kalmaları kabul edilemez. Bu şiddetin adı erkek şiddetidir, Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin sonuçlarından biridir. Dünyanın her yerinde, her ülkede kadınlar şiddete maruz kalmaktadırlar. Buna karşı durmanın yolu demokrasinin güçlendirilmesi ve kadınların sosyal ve ekonomik olarak desteklenmesinden geçer. Elbette sosyal ve ekonomik sorunlar genel olarak toplumda eşitsizliği artırır. Eşitsizlik kadınlar, engelliler, yoksullar gibi dezavantajlı gruplarda çok daha derin olur. Yapılması gereken kadınları koruyan ve güçlendiren sosyal politikaların yanı sıra yasal düzenlemeler ve toplumun konu ile yüzleşmesini sağlayacak zihniyet değişikliğidir.”

LTB Şiddete Karşı Yan Yana Proje Koordinatörü Dr. Ömür Yılmaz:

“Siyasi irade olmadıkça bu sorun çözülmeyecektir”

“Biz bu salgın sürecinde zaten bu şiddetin boyutu artacak demiştik. Şiddeti tetikleyici şeyler çok artacak ön görüsünde bulunmuştuk. Erkekler maddi sıkıntıya girince şiddete başvurarak  egosunu tatmin ediyor.

Sığınma evinde şu anda yerimiz var ama karantina sonrası yoğunluk yaşanmıştı, kendi ayakları üzerinde duranlar oldu ama yeni bir şiddet içeren kadınlar dalgası geliyor. Önemli olan bu aşamadan sonrası için devletin destek mekanizmasıdır. Bin yataklı sığınma evi de olsa buradan çıkınca destek görmezse yine şiddet gördüğü yere dönecektir.

Bu bağlamda devletin ilgili kurumlarıyla çeşitli çalışmalarımız var. Bir mekanizma oluşturdu, neler olabilir diye çözüm arayışlarımız oldu ama ciddi bir siyasi irade görmedik. Daha kapsamlı desteğin olması için siyasi iradeyi görmüyoruz. Biz son birkaç yılda en büyük değişimi Polis yardımlarında gördük. Bu alanda çok ciddi ilerleme var ama diğer destek birimleri olmadan ‘sonrasında ne yaparım?’ diyerek geri dönüyor. Son raddeye kadar kadınlar bu ilişkide kalınıyor ve son aşamasında mahkemeye yansıyor, sonrası ise ölüm haberleri…

Sosyal hizmetler çok yetersiz. Bu da siyasi irade eksikliğinden yaşanıyor. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi nezdinde de ciddi bir irade eksikliği var. Bu birim de maalesef çalışmıyor. Şiddet bireysel bir sorun değildir, toplumsal bir sorundur ve siyasi irade olmadıkça da çözülmeyecektir.”

SON GÜNLERDE BASINA YANSIYAN BAZI KADINA ŞİDDET HABERLERİNDEN SATIR BAŞLARI:

• Eşinin burun kemiğini kırdı: Lefkoşa’da 32 yaşındaki isminin baş harfleri A.D, saat 19.00 sıralarında, kalmakta olduğu evin mutfağında eşi ile aralarında çıkan tartışmada, eşini ciddi şekilde darp etti. Tartışmada A.D, eşinin burun kemiğini kırdı. A.D tutuklandı, soruşturma devam ediyor.

• Markette fazla vakit harcadı diye… Eşi markette fazla vakit harcadı gerekçesiyle yumruk atarak darp eden ve daha sonra eve döndüklerinde hızını alamayıp eşi yemek yapmadı diye tehdit eden zanlı E.Y., tutuklanarak mahkeme huzuruna çıkarıldı. Mahkemede yeminli şahadet veren Polis, zanlı E.Y’nin ‘Şiddet Tehdidi ve darp suçuyla’ mahkemede olduğunu belirtti. Eşi tarafından darp edilen F.K., şikayetini geri çekti.

• Kız arkadaşını yumrukladı: Lefkoşa’da kendisinden ayrılmak isteyen kız arkadaşının evine balkondan girip darp eden zanlı O.A., tutuklanarak mahkeme huzuruna çıkarıldı. Polis, zanlının  ‘Mülke Tecavüz’ ve ‘Darp’ suçları ile methaldar olduğunu belirtti. Polis, zanlının kız arkadaşı P.T’nin ikametgâhına balkon kısmından tırmanarak izinsiz olarak içeriye girip mülküne tecavüz ettikten sonra ikametgâhın yatak odası içerisinde adı edilenin yüzüne iki eli ile tokat vurup darp ettiğini belirtti.

• Yemeği geç yaptı diye… Lefkoşa’da eşini yemeği geç yaptı diye ciddi şekilde darp ederek  burnunu kıran zanlı A.D., mahkeme huzuruna çıkarıldı. Mahkemede yeminli şahadet veren polis, zanlının ‘Vahim zarar’ ve ‘ciddi darp’ suçuna methaldar olduğunu belirtti. Polis,  zanlının eşi L.K.’yi ciddi şekilde darp edip, burun kemiğinin kırılmasına sebebiyet vererek vahim zarara uğrattığını mahkemeye aktararak, evde bulunan kırık süpürge değneğinin emare olarak zapt edildiğini söyledi.

• Eşinden şüphelendi elmacık kemiğini kırdı: Lefkoşa’da meydana gelen ‘şiddet tehdidi’ ve ‘darp’ suçlaması ile tutuklanan zanlı U.D., mahkeme huzuruna çıkarıldı. Polis memuru zanlının Gaziköy'de eşi Z.D.'nin kendisini aldattığını düşündüğü gerekçesi ile aralarında çıkan sözlü tartışmaya müteakip adı edilenin sağ elmacık kemiği üzerine yumruk vurmak sureti ile ciddi şekilde darp ettiğini ve boğazına bıçak dayayarak şiddet kullanma tehdidinde bulunduğunu söyledi.

• Sözlü tartışma ardından şiddet: Gönyeli’de meydana gelen ‘Şiddet Kullanma Tehdidi’ ve ‘Darp’ meselesi ile ilgili olarak zanlı K.V., tutuklandı. Polis, zanlının eşi F.Z.L. ile aralarında boşanma ve çocukların velayeti konularında çıkan sözlü tartışmaya müteakip adı edilenin saçından tutup koltuğa ittirerek darp etmesine müteakip adı edilene hitaben "gerekirse seni öldürürüm 20 yıl hapse giderim ama çocukları sana vermem” demek sureti ile şiddet kullanma tehdidinde bulunduğunu söyledi. Zanlının avukatı, müştekinin de zanlıya bıçak çektiğini ve zanlının şikâyetçi olduğunu mahkemeye aktardı. Polis, şikâyeti doğruladı.

• Eşinin kemiklerini kırdı, tecavüz etti: Balıkesir’de meydana gelen ‘Cinsel Tecavüz’, ‘Vahim zarar Cinsel Dokunulmazlığı İhlal Amacı ile Alıkoyma’, ‘Cinsel Saldırı’, ‘Ciddi Darp’ ve ‘Cinsel Taciz meselesi’ ile ilgili olarak tutuklanan zanlı K.P mahkeme huzuruna çıkarıldı. Dövülerek kemikleri kırıldığı, tecavüze uğradığı tespit edilen kadın ifadesini bile parmak basarak imzalayabildi. Tutuklanan K.P ise “Kimse böyle bir durum yaşamak istemez. Aldatılıyorum. Aşırı şekilde acı içindeyim” diyerek kendini savunmaya çalıştı.