İbrahim Diran

Tarımsal Araştırma Enstitüsü (TAE) Ziraat Yüksek Mühendisi Hüseyin Karanfiloğlu, zeytin ağacında budama yaparken ağacın içerisinde bulunduğu döneme dikkat edilmesi uyarısında bulundu.

Budamanın ağacın genç iken verimsiz dönemini kısaltmak, verimli dönemini mümkün olduğunca uzatmak ve verimi arttırmak için gerekli olduğunu belirten Karanfiloğlu,  budamada zeytin ağacının içerisinde bulunduğu dönemin önemli olduğunu vurguladı. 

TAK muhabirinin sorularını yanıtlayan Karanfiloğlu, sürgün gelişiminin kuvvetli yaşandığı gençlik dönemi, sürgün gelişiminin gençlik dönemine göre zayıf olduğu mahsul dönemi, sürgün gelişimi ve verimliliğin en düşük olduğunu yaşlılık dönemi olmak üzere üç dönem bulunduğunu anlattı.

Karanfiloğlu, “ürünsüz veya gençlik döneminde ağacın çok hafif budanmasını veya budanmamasını, ağaç verime geçtikten sonra hafif budanmasını, yaşlılık döneminde de sert budamalarla ağacın gençleştirilmesini tavsiye ediyoruz” dedi.

Seyreltme budaması

Budamanın iki şekilde yapılabileceğini kaydeden Karanfiloğlu, seyreltme budamasının dalın dipten, bağlantı noktasından çıkarılması işlemi olduğunu kaydetti. Karanfiloğlu, bu yöntemin, kesilen dala yakın olan dalın daha çok ışık almasına, iyi beslenerek gelişmesine, çiçek ve meyve oluşumuna yardımcı olduğunu kaydetti.

Karanfiloğlu, sofralık zeytin elde etmek için ağaçta seyreltme budaması yapılmasının tavsiye edildiğini kaydetti.

Uç alma budaması

Karanfiloğlu, uç alma budama tekniğinde de, ağacın alt kısmındaki dallara gölge yapan dalların aşırı uzamasını engellemek için uygulandığını belirtti.

Yenileme budaması

Yenileme budamasıyla ilgili olarak ise Karanfiloğlu, tacın tamamen yenilenmesi veya çeşit değiştirme amacıyla yapıldığını ancak, kış döneminin kurak geçmesi halinde ağır budamadan kaçınılması gerektiğini ifade etti.

Mart ortalarına kadar budama yapılabilir

Zeytin ağaçlarının budamasının genellikle hasat döneminin bitmesi ile Şubat sonuna kadar yapılabileceğini söyleyen Ziraat Yüksek Mühendisi Hüseyin Karanfiloğlu, bu yıl yağışlı dönemin uzun olmasından dolayı Mart ortalarına kadar budama yapılabileceğine dikkat çekti.  

Budamada alınması gereken önlemler

Dal kanserli ağaçların sadece yaz döneminde budanması gerektiğini vurgulayan Karanfiloğlu,  bu veya buna benzer ağaç hastalıklarının yayılmasını önlemek için, budama makasının bir ağaçtaki budama bittikten sonra yüzde 10 çamaşır suyu içeren suda yıkanması ve kesilen dalların imhası gerektiğini vurguladı.

Budama her yıl ya da iki yılda bir yapılabilir

Karanfiloğlu, budamanın özellikle üretim sezonu boyunca sulanan zeytinliklerde sürekli ve  her yıl verim budaması yani hafif şekilde yapılabileceği gibi yağmur suyuna bağlı üretim yapılan zeytinliklerde iki yılda bir  bol ürün beklenen yılda  yapılması gerektiğini ifade etti.  Karanfiloğlu, “Böylece ürünün kalitesinin de artar. Bol ürün alınan seneden sonraki sene çiçek oluşumu genellikle zayıf olduğundan, ürün elde etmek için bu çiçeklerin tümünden yararlanmak gerekir” şeklinde konuştu.

Kök hacmi oranı önemli

Kök hacmi ile yaprak miktarı arasındaki oranın en yüksek seviyede tutulması gerektiğini anlatan Karanfiloğlu, çok fazla dal kesildiğinde, yaprak oranının düşük olmasına ve azalan yeşil aksam nedeni ile yeterli fotosentez yapılamadığına işaret etti.  Karanfiloğlu, “bu nedenle beslenmenin yeterli miktarda yapılamadığı için de kök sistemi zayıflıyor ve zeytin ağaçları verimden düştüyor” dedi.

Genç ağaçtaki yaprak odun oranı korunmalı

Budamada, yaprak odun oranının da önemli olduğunu kaydeden Karanfiloğlu, bu oranın her zaman genç bir ağaçtaki yaprak odun oranına yakın tutmak gerektiğini ifade etti.

Ağaçta yaprak/odun veya yaprak/kök oranının bozulması halinde ağacın bu oranı dengelemek zorunda kaldığını, bu süreçte ağacın zayıfladığını ve veriminin düştüğünü kaydeden Karanfiloğlu, “Çünkü ağaç normal taç hacmine ulaşıncaya kadar su ve besin maddelerini sürgünler için harcar” dedi.

Aşı macunu kullanılmalı

Budamalarda aşı macunu kullanılması gerektiğini kaydeden Karanfiloğlu, aşı macunu ile yaralanmanın ve su kaybının önlendiğini kaydetti.

Halkalı lekeye karşı mücadele

Ağaçta, halkalı leke sorununa bu dönemde önlem alınabileceğini kaydeden Karanfiloğlu, bunun için bordo bulamacı, bakır veya bakır oxitklorür kullanılması gerektiğini ifade etti.

Gübreleme dönemleri

Ağaca potas ve fosfor gübrelerinin kasım ve aralıkta verilmesi ve toprağa karıştırılması gerektiğini kaydeden Karanfiloğlu, şubat ve martta ise azot verilmesi, azotun yüzeyde bırakılabileceğini ancak sulanması veya yağmur öncesi atılması gerektiğini kaydetti.

Karanfiloğlu, sistemli sulama yapılamayan ağaçlara, çekirdeklenme dönemi olan Temmuz başı su verilmesini tavsiye ettiklerini söyledi.