Mertkan Hamit

Cenevre’de birinci gün görüşmeleri hala devam ediyor. Birinci günkü görüşmenin ilk oturumunda mülkiyet, ikinci oturumunda ise yönetim konuşulacak. Bugün ayrıca güvenlik ile ilgili de bir tür beyin fırtınası yapılması bekleniyor.

Kıbrıs Rum tarafı, mülkiyet kriterleri ve garantiler konusunda ifade edilecek “esnekliğe” göre, Kıbrıs Türk tarafı da muhtemelen “Dönüşümlü Başkanlık” ve “kararlara etkin katılım” konusunda alınacak kararlara göre önünü daha iyi görebilecek.

Bu açıdan bugünün kilidi “kararlara etkin katılım” ile “dönüşümlü başkanlık” olarak görülüyor. Bu kilidin açılması için ise Kıbrıs Rum tarafı, garantiler konusunda önünü görmek isteyecektir. Güvenlik ve garantiler ile ilgili beyin fırtınası da, Türk tarafının Rum tarafı ile benzer anlayışlara sahip olduğuna dair zemini yaratırsa bu “dönüşümlü başkanlığı” da getirecek. Ancak, garantilerin etraflıca konuşulması ancak Perşembe günü liderlerin anlamlı yakınlaşmalar sağlaması halinde olacak. Perşembeye kadar ise mülkiyet kriterleri ve bununla ilişkili olarak “harita” meselesinin ileriye götürülmesi gerekiyor.

Pazarlık hesapları meselenin bir satranç oyunu gibi kurulduğunu gösteriyor. Çünkü, Türk tarafı dönüşümlü başkanlığı konuşmadan, diğer konularda önemli adımlar atmayacaktır. Bu noktada tarafların ellerinde “koz” olarak tuttuğu düşünülen “mülkiyet kriterleri” ve “toprak” dengesi ile “dönüşümlü başkanlık ve etkin katılımın” iki gün içinde bağlayıcı bir biçimde konuşulup konuşulmayacağı önemli olacak. Aksi halde tarafların ellerinde tuttuğu kozların anlamsızlaşmasına neden olabilir.

Bugün bu konuda uzlaşma olmaması halinde görüşmelerin seyrinde tarafların kartlarını açık bir şekilde kullanmaktan çekineceği muhtemel görünüyor. Bu da çoklu zirveye giderken, sonuç alıcı olmaktan uzak bir toplantının gerçekleşmesiyle sonuçlanabilir.

Bu aşamada tarafların konuların özüne yönelik cesaretle adım atmaları gerekli. Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum toplumundaki çözüm savunucuları da bu konuda güçlü bir mesaj vermeli. Liderlerin cesaretli adımlar atması için en önemli noktalardan biri bu olacaktır. Bunun dışında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin konferansta nasıl temsil edileceği ya da buna benzer usüle dönük meselelerin süreçle ilgisi olmadığını akılda tutmakta yarar var.